شیخ زکزاکی؛ از مقاومت تا آزادی

   به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، مجتبي شاهسوني کارشناس مسائل بين الملل در يادداشتي درباره شيخ زکزاکي نوشت: حدود شش سال پيش بود که ارتش و پلیس نیجریه با یورش به "حسینیه بقیه‌الله" (عج) در شهر "زاریا" و منزل شیخ زکزاکی در ایالت "کادونا" در شمال نیجریه، رهبر شیعیان این کشور را به همراه همسرش "زینت ابراهیم" و یکی از پسرانش دستگیر کردند که در این یورش حدود ۲ هزار نفر از سوگواران حسینی را به خاک و خون کشید اما بالاخره بعد از  فشار مردم اين کشور و همه آزادگان جهان نسبت به بي عدالتي صورت گرفته در حق رهبر شيعيان نيجريه، وي و همسرش با راي دادگاه عالی ایالتی «کادونا» در نیجریه، روز گذشته آزاد شدند. بدين ترتيب اعلام رای دادگاه عالی کادونا پیروزی بزرگی نه فقط برای شیخ زکزاکی و همسرش «زینت ابراهیم»، بلکه برای جنبش اسلامی نیجریه محسوب می‌شود. اين تحليل در پي آن است که به سوالات زير پاسخ دهد:

• رمز پيروزي زکزاکي و مردم نيجريه چه بود؟
• طرح آمريکا، رژيم صهيونيستي و عربستان سعودي در نيجريه چيست و چگونه در تحقق اهداف خود ناکام شدند؟
• دولت نيجريه چگونه بازيچه  دست صهيونيست ها و سعودي ها شده است؟
• شيخ زکزاکي و مردم نيجريه در شش سال اخير چه شرايط داشته اند؟
• چرا دولت نيجريه مجبور شد شيخ زکزاکي و همسرش را آزاد کند؟
• امام خميني (ره) و انقلاب اسلامي ايران چه تاثيري بر جنبش اسلامي نيجريه داشته است؟
• چشم انداز جنبش اسلامي نيجريه بعد از  پيروزي اخير و آزادي شيخ زکزاکي چگونه ارزيابي مي شود؟

مقاومت، رمز پيروزي زکزاکي  و مردم نيجريه

شيخ زکزاکي در طول شش  سال حبس با شرايط بسيار سختي چون وخامت وضعيت جسماني، کنترل شدید خانواده و همراهان ایشان، تهدید پنهانی پزشکان و انجمن‌های امدادرسان توسط دولت، بازی دستگاه قضایی نیجریه با پرونده ایشان و تعویق چندین باره رسیدگی به پرونده و برخورد سیاسی حاکمیت با این پرونده، روبرو بود اما با این وجود اگرچه فشار‌های مقامات نیجریه برای حذف شیخ زکزاکی ادامه دارد، اما نه تنها مسلمانان نیجریه و جهان بلکه همه آزادي خواهان جهان چنین سیاست‌هایی را بر نتابيدند  بنابراین پایگاه مردمی جنبش اسلامی نیجریه، ايستادگي و مقاومت مثال زدني ايشان حتی با وجود وخامت وضعیت جسمانی وي و حق طلبي مردم نيجريه، دولت و دستگاه قضايي نيجريه را مجبور کرد که آنها را آزاد کند. 

محبوبيت شيخ زکزاکي و تداوم تظاهرات

از زمان فاجعه زاریا در سال ۲۰۱۵ میلادی، طرفداران علامه زکزاکی در مقاطع زمانی گوناگونی تجمعات آرامی را برگزار کرده و خواستار آزادی شیخ و همسر ایشان شدند. در حالی که مسلمانان نیجریه با برپایی تجمعات اعتراض آمیز خواستار آزادی «شیخ ابراهیم زکزاکی» دبیرکل جنبش اسلامی نیجریه بودند، دادستان کل نیجریه، بارها محاکمه رهبر جنبش اسلامی این کشور را به تاخیر  مي انداخت. این در حالی بود که حال عمومی شیخ زکزاکی طی یک سال گذشته رو به وخامت گذاشته بود به طوری که دفتر جنبش اسلامی نیجریه بار‌ها نسبت به وخامت حال و تشدید بیماری وی هشدار داده بود. 

شیخ زکزاکی؛ از مقاومت تا آزادی شیخ زکزاکی؛ از مقاومت تا آزادی شیخ زکزاکی؛ از مقاومت تا آزادی

ناکامي آمریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان در نیجریه
به گفته «اسحاق ادم وکیل» وکیل شیخ زکزاکی،​ آمریکا، رژيم صهيونيستي و عربستان به بوهاری رئیس جمهوری کشور نیجریه ماموریت دادند تا رهبر شیعیان این کشور را به قتل برسانند و در این راستا عربستان هم میلیون‌ها دلار به مقامات ابوجا داده است. اگرچه تلاش مقامات نیجریه برای حذف شیخ زکزاکی همچنان ادامه دارد، اما با این حال همه این تلاش‌ها اکنون با اعلام برائت شیخ زکزاکی و همسر وی از اتهامات وارده و صدور حکم آزادی این دو به شکست انجامیده است. انتظار می‌رود با آزاد شدن شیخ زکزاکی و آغاز دوباره فعالیت‌های اسلامی وی روح جدیدی در کالبد جنبش اسلامی نیجریه دمیده شود.

دولت نيجريه بازيچه دست سعودي ها و صهيونيست ها

دولت نیجریه طی سال‌های اخیر فشار‌ها را بر مسلمانان این کشور افزایش داده است. فعالیت‌های مذهبی مسلمانان و برگزاری مراسم دینی، چون تاسوعا و عاشورا ممنوع است و با تجمعات مسلمانان برخورد می‌شود. در واقع دولت نیجریه طی سال‌های اخیر با رویکردی امنیتی به مقابله با مسلمانان این کشور پرداخته است. نفوذ عربستان و رژيم صهيونيستي دراین کشور مهم و بزرگ غرب آفریقا و فشار آن‌ها بر دولت نیجریه را نیز نباید از نظر دور داشت. از نظر مقامات سعودی، جریان قدرتمند اسلامی در نیجریه مانع بزرگی برای توسعه فعالیت‌های این کشور و تلاش آن برای گسترش وهابیت است. از سوی دیگرمقامات رژیم صهیونیستی نیزاستفاده از منابع عظیم نفتی نیجریه و ثروت طبیعی این کشور را در نظر دارند؛ از این رو با نفوذ در ساختار قدرت در نیجریه فشار بر مسلمانان این کشوربه ویژه شیخ زکزاکی رهبر جنبش اسلامی را تشدید کرده اند.

شیخ زکزاکی؛ از مقاومت تا آزادی شیخ زکزاکی؛ از مقاومت تا آزادی شیخ زکزاکی؛ از مقاومت تا آزادی

جنبش اسلامی نیجریه از تاسيس تا مبارزه
جنبش اسلامی نیجریه در اواخر دهه‌ی هفتاد قرن بیستم میلادی، توسط شیخ ابراهیم زکراکی، در شهر زاریا تاسیس شد و علیرغم وجود گروه‌های سیاسی و مذهبی متعدد در نیجریه جنبش اسلامی نفوذ و قدرت بسیاری یافت. افزون بر مدیریت قوی شیخ زکراکی، بخش بزرگی از عوامل موفقیت جنبش اسلامی مرهون ساختار و تشکیلات منظم و هدفمند آن است. وجود نهاد‌هایی مانند: بنیاد شهدا، مدارس فودیه، حراس، مجمع خواهران، مجمع دانش پژوهان، انجمن پزشکان، انجمن شاغلان، واحد تولید فیلم و واحد انتشارات در ساختار و تشکیلات جنبش اسلامی نیجریه سبب شده است جنبش در همه حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی خدمات قابل توجهی به شیعیان نیجریه ارائه نماید و در نشر و گسترش مذهب تشیع موثر واقع شود.

از فارغ التحصيلي در رشته اقتصاد تا دبير کلي اتحاديه دانشجويان مسلمان

ابراهیم یعقوب زَکزاکی در سال ۱۳۳۲ش (۱۳۷۲ق) در شمال نیجریه زاده شد.وی تا سال ۱۳۵۴ش، علاوه بر تحصیلات خود، دروس دینی را نیز در شمال نیجریه، در شهر کانو آموخت. وی تا سال ۱۳۵۷ش، مدرک اقتصادش را در مقطع کارشناسی، از دانشگاه احمد بلو زاریا دریافت کرد و پس از مدتی، امامت جماعت در مسجد یکی از مدارس دینی را به عهده گرفت. زکزاکی ابتدا به عضویت در اتحادیه دانشجویان مسلمان درآمد و سپس به دبیرکلی آن برگزیده شد. ابراهیم زکزاکی، در سفر به پاریس در سال ۱۳۵۷ش، با امام خمینی دیدار کرد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، برای تحصیل علوم دینی وارد حوزه علمیه قم شد. وی از تاثیر شگفت‌انگیز امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی بر خود سخن گفته است. زکزاکی ابتدا از اهل سنت و مالکیه بود و پس از دیدار با امام خمینی، شیعه شد.

تاثير شگرف امام خميني (ره) و انقلاب اسلامي بر شيخ زکزاکي
ابراهیم زکزاکی، در سفر به پاریس در سال ۱۳۵۷ش، با امام خمینی (ره) دیدار کرد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، برای تحصیل علوم دینی وارد حوزه علمیه قم شد. وی از تاثیر شگفت‌انگیز امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی بر خود سخن گفته است. زکزاکی ابتدا از اهل سنت و مالکیه بود و پس از دیدار با امام خمینی (ره)، شیعه شد.
در همین راستا بدیعه زکزاکی دختر شیخ زکزاکی گفت: در اولین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، شیخ و دو نفر دیگر انتخاب شدند تا برای جشن پیروزی به ایران بیایند. وقتی آمدند با امام خمینی (ره) ملاقات کردند و بعد از بازگشت افزودند: «بعد از اینکه برگشتم چیز‌هایی در ایران دیدم و گفتم حالا باید در نیجریه تبلیغ را آغاز کنم.» این مساله نشان می‌دهد که شیخ ابراهیم زکزاکی کسی بود که انقلاب اسلامی ایران را الگو قرار داد و خواست به پیروی از امام خمینی (ره) شرعیات فراموش شده اسلام را در نیجریه احیا کند.

شیخ زکزاکی؛ از مقاومت تا آزادی شیخ زکزاکی؛ از مقاومت تا آزادی شیخ زکزاکی؛ از مقاومت تا آزادی

نتيجه گيري:

شيخ زکزاکي در طول شش سال حبس با شرايط بسيار سختي چون وخامت وضعيت جسماني، کنترل شدید خانواده و همراهان ایشان، تهدید پنهانی پزشکان و انجمن‌های امدادرسان توسط دولت، بازی دستگاه قضایی نیجریه با پرونده ایشان و تعویق چندین باره رسیدگی به پرونده و برخورد سیاسی حاکمیت با این پرونده، روبرو بود اما اين شرايط بسيار سخت بالاخره با ايستادگي و مقاومت مردم نيجريه و  شيخ زکزاکي به نتيجه رسيد به طوري که حاکمان اين کشور مجبور شدند وي و همسرش را آزاد کنند اما با وجود آزادي شيخ زکزاکي و همسرش به نظر مي رسد همچنان تلاش حاکمان نیجریه با حمايت آمريکا، رژيم صهيونيستي و عربستان سعوي برای حذف شیخ زکزاکی ادامه دارد، اما با توجه به اينکه این تلاش‌ها اکنون با مقاومت مثال زدني شيخ زکزاکي و مردم نيجريه و اعلام برائت ايشان و همسر وی از اتهامات وارده و صدور حکم آزادی آنها به شکست انجامیده است. از اين رو به نظر مي رسد با آزاد شدن شیخ زکزاکی و آغاز دوباره فعالیت‌های وی روح جدیدی در کالبد جنبش اسلامی نیجریه دمیده و اين جنبش بيش از گذشته تقويت شود.

نویسنده: مجتبی شاهسونی 

کارشناس مسائل بین الملل