اغلب فوت‌شدگان کرونایی چه افرادی بودند؟

 

در بیماری کووید-۱۹ خفیف، علائم بالینی اندک و بدون درگیر در رادیولوژی ریه است. بیماری متوسط با علائم بالینی شدیدتر و درگیری ریه در تصویربرداری است. بیماری شدید نیز با معیار‌هایی بر اساس تعداد تنفس در حالت استراحت بیشتر و مساوی ۳۰ عدد در دقیقه، درصد اشباع خون در پالس اکسیمتر کمتر یا مساوی ۹۳ درصد در حالت استراحت و یا فشار اکسیژن خون کم‌تر از ۳۰۰ میلی‌لیتر جیوه، تشخیص داده می‌شود. وضعیت بحرانی نیز در صورت نارسایی تنفسی، شوک و یا نیاز به تهویه مکانیکی تعریف می‌شود که بیمار باید در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شود.

 

در سراسر دنیا تحقیقات مختلفی درباره چگونگی مهار این بیماری در حال انجام است. یکی از این مطالعات، بررسی نحوه پذیرش بیماران در بیمارستان، علائم آن‌ها در بد ورود، نوع درمان‌ها و میزان تاثیر و عوارض ناخواسته و حتی مرگ‌ومیر این بیماران است.

 

با توجه به همین موضوع؛ پژوهشگران به بررسی پرونده‌ها و مستندات موجود، علائم بالینی و خصوصیات بیماران کووید-۱۹ که از ابتدای اسفند ماه ۱۳۹۸ تا پایان اردیبهشت ۱۳۹۹ در بیمارستان بقیه‌الله فوت کرده‌اند، پرداختند.

 

بر اساس معیار‌های بین‌المللی ICD-۱۰، مرگی ناشی از کووید-۱۹ محتمل یا قطعی تلقی می‌شود که در دوره مرتبط با علائم بیماری رخ داده باشد و یا شواهد سایر علل منجر به مرگ قابل توجیه نباشد. نکته حائز اهمیت دیگر در این تعریف آن است که نباید دوره بهبودی کامل پس از کرونا بین بروز بیماری تا زمان وقوع مرگ، وجود داشته باشد.

 

در این مطالعه اطلاعات جمعیت‌شناختی افراد شامل سن، جنس، زمان بستری و فوت، سابقه بستری اخیر، سابقه تماس با فرد آلوده و بیماری‌های زمینه‌ای و همچنین علائم بدو ورود بیمار شامل علائم تنفسی و گوارشی، بدن درد، تب، لرز و ... و علائم حیاتی و آزمایشگاهی بیمار و یافته‌های سی‌تی‌اسکن، مورد بررسی قرار گرفت. افرادی که دارای نقص ثبت داده‌های آزمایشگاهی و بالینی بودند، از این مطالعه حذف شدند.

 

داده‌های به‌دست آمده از این بررسی با استفاده از روش‌ها و نرم‌افزار‌های آماری مورد بررسی قرار گرفت.

 

طبق بررسی‌های انجام شده، در بازه زمانی اسفند ۱۳۹۸ تا اردیبهشت ۱۳۹۹، از مجموع سه هزار و ۲۲۰ بیمار مراجعه‌کننده به بیمارستان بقیه‌الله، ۲۷۸ بیمار مبتلا به کووید-۱۹ فوت شده‌اند که اطلاعات آن‌ها وارد مطالعه شد.

 

بررسی‌ها نشان داد که مردان جنسیت غالب را در میان افراد فوت شده به علت کووید-۱۹ در این مرکز داشتند. میانگین سنی افراد مورد مطالعه ۶۶.۰۱ سال بود که این موضوع نشان‌گر افزایش چشم‌گیر مرگ‌ومیر در بیماران بیش از ۵۵ سال است.

 

تعداد روز‌های بستری در این مرکز از حداقل ۰.۱ روز تا حداکثر ۳۳.۳۴ روز متفاوت بود و میانگین تعداد روز‌های بستری بیماران کووید-۱۹، ۷.۷۶ روز بود. بیشترین میزان فوت‌شدگان (۶۵.۸ درصد) از فوت‌شدگان در بخش مراقبت‌های ویژه بودند.

 

شایع‌ترین علامتی که بیماران کووید با آن به بیمارستان مراجعه کرده‌بوند، به ترتیب شامل تب و لرز، تنگی نفس، سرفه، درد بدن، ضعف و بی‌حالی و علائم گوارشی شامل تهوع، استفراغ و اسهال بوده است که در این میان تنگی نفس شایع‌ترین علامت در بین بیماران فوت‌شده بود.

 

نزدیک به ۷۰ درصد از این افراد، دارای حداقل یکی از بیماری‌های زمینه‌ای شامل فشار خون، دیابت، بیماری‌های ایسکمی قلب، بیماری‌های کلیوی، بیماری‌های مزمن ریوی، سکته مغزی، جانباز شیمیایی و سرطان‌ها بودند که فشار خون و دیابت بیشترین بیماری زمینه‌ای در بین این فوت‌شدگان بود.

 

نتایج این مطالعه نشان داد که حدود دوسوم فوت‌شدگان را مردان مسن و دارای حداقل یک بیماری زمینه‌ای تشکیل داده‌اند.

 

به گفته پژوهشگران این تحقیق این یافته‌ها، توجه ویژه‌ای را در چگونگی درمان و پیگیری آن‌ها می‌طلبد؛ چرا که افزایش زمان بستری در این گروه و بالتبع بار مالی آن، بر سیستم سلامت تحمیل می‌شود.

 

باوجود بررسی حجم قابل قبولی از بیماران، این مطالعه محدودیت‌هایی نیز دارد. یکی از محدودیت‌ها انجام مطالعه در موج اول پاندمی کووید-۱۹ در ایران است و لازم است با توجه به ادامه این بیماری و وقوع موج‌های بعدی، مطالعات تکمیلی بر روی بیماران فوت شده انجام شود. همچنین برای تبیین بیشتر ابعاد مرگ‌های مرتبط با کووید-۱۹ باید اطلاعات مراکز بیشتری مورد بررسی قرار گیرد. به علاوه وارد کردن متغیر‌هایی مانند شغل افراد، مصرف دخانیات و... در مطالعات آینده، می‌تواند اطلاعات بیشتری را برای تصمیم‌گیری بهتر در اختیار مدیران سلامت کشور قرار دهد.

 

در انجام این تحقیق دانیال قاسمی، احمدی زارعی، محمدحسین عظیم‌زاده اردبیلی، عرفان اشجعی و محمدجواد بهزادنیا؛ پژوهشگران کمیته تحقیقات دانشجویی و مرکز تحقیقات تروما دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله با یکدیگر مشارکت داشتند.

 

نتایج به‌دست آمده از این مطالعه به صورت مقاله علمی با عنوان «یافته‌های بالینی و اپیدمیولوژیکی و رادیولوژیکی بیماران فوت‌شده بر اثر ابتلا قطعی به کووید-۱۹ در بیمارستان بقیه‌الله (عج) تهران» در مجله طب نظامی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله، منتشر شده است.