پخش زنده
امروز: -
پذیرش رسمی ایران در سازمان شانگهای دارای منافع متقابل برای هر دو طرف از جمله افزایش حجم تجارت کشور و تامین انرژی مورد نیاز دو قدرت در حال ظهور چین و هند و فراهم شدن بستر اجرای توافق جامع 25 ساله تهران- پکن است.
ماه گذشته با حضور رئیس جمهوری ایران در بیست ویکمین نشست سران سازمان شانگهای در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان عضویت رسمی کشور در این سازمان قطعیت یافت. به نظر می رسد خروج ناگهانی امریکا از افغانستان و قدرت گیری طالبان در این کشور، امضای توافقنامه همکاری های جامع ایران و چین و تقویت قدرت و موقعیت منطقه ای ایران سه عامل تاثیرگذار بر عضویت رسمی ایران دراین سازمان بوده است.
سازمان همکاری شانگهای سازمانی میان دولتی است که برای همکاری های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی تشکیل شده است. این سازمان در سال ۲۰۰۱ توسط رهبران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان با هدف برقرار کردن موازنه در برابر نفوذ آمریکا و ناتو در منطقه، پایه گذاری و در سال2015 با عضویت هند و پاکستان موافقت شد. تا پیش از این، ایران در کنار افغانستان و بلاروس به عنوان عضو ناظر در این سازمان حضور داشت. چند کشور و سازمان بین المللی هم به عنوان طرف گفت وگوی شانگهای قرار دارند.
پذیرش رسمی ایران در سازمان شانگهای دارای منافع متقابل برای هر دو طرف است. در ابعاد اقتصادی و تجاری سازمان همکاری شانگهای با توجه به حضور دو عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل، نیمی از جمعیت جهان، حضور سه کشور گروه بریکس، حجم اقتصادی 23 هزار میلیارد دلاری و تجارت داخلی بیش از 300میلیارد دلاری، از ظرفیت بالایی برای مبادلات اقتصادی ایران با این سازمان برخوردار است. بر اساس آمار گمرک ایران، تجارت غیر نفتی ایران با کشورهای عضو سازمان در سال 1399 از 23 میلیارد دلار گذشت که در صورت رفع تحریم ها و احیای بازارهای صادراتی نفت، حجم تجارت نفتی و غیر نفتی می تواند به سرعت به بیش از 80میلیارد دلار افزایش پیدا کند.
تا بیش از شروع تحریم های آمریکا، بیش از 70 درصد نفت ایران به کشورهای عضو این سازمان صادر می شد. در سازمان شانگهای دو قدرت اقتصادی در حال ظهور چین و هند نیازشدیدی به واردات انرژی دارند و ایران با در اختیار داشتن 14 درصد ذخایر نفتی و 36 درصد ذخایر گازی جهان می تواند به تامین کننده پایدار این انرژی تبدیل شود . همچنین با توجه به امضای قرار داد همکاری های اقتصادی ، سیاسی، نظامی و امنیتی جامع 25 ساله میان ایران و چین عضویت رسمی ایران در سازمان شانگهای بستر و شرایط بهتری را برای اجرای این توافق و تامین اهداف متقابل دو کشور از آن فراهم می کند.
از دیگر سو با وجود اینکه سازمان شانگهای با توجه به ظرفیت های اقتصادی بالای خود به یک سازمان عریض و طویل اقتصادی تبدیل شده است اما نباید فراموش کرد که شاکله اصلی سازمان شانگهای امنیتی و نظامی است و از این جهت نشست دوشنبه فرصتی مهم برای هماهنگی مواضع و سیاست های کشورهای عضو در قبال افغانستان بوده است. بی تردید اعضای شانگهای به موقعیت جدید ایران که در سایه تقویت محور مقاومت در منطقه و خروج امریکا از افغانستان و منطقه بدست آورده است واقف هستندو پذیرش ایران در این سازمان می تواند شرایط امنیتی را در پسا خروج امریکا به نفع این سازمان و اعضای آن تغییر دهد بخصوص آنکه یکی از اهداف اعلام نشده امریکا و ناتو از افغانستان ایجاد چالش های امنیتی جدید برای دو عضو اصلی و پایه گذار این سازمان یعنی روسیه و چین است .
--------------------------------------
احمد کاظم زاده