پخش زنده
امروز: -
در یادداشتی بررسی شد
تحلیل روز: اردوغان، اروپایی‌ها را عنصر نامطلوب می‌داند
رئیس جمهوری ترکیه سفیران ۱۰ کشور از جمله آمریکا را عنصر نامطلوب خواند و از وزارت خارجه خواست که اقدامات لازم ر ا در این زمینه انجام دهد.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ سفیران ۱۰ کشور آمریکا، آلمان، نیوزلند، نروژ، دانمارک، فرانسه، هلند، کانادا، سوئد و فنلاند ۱۸ اکتبر ۲۰۲۱ در بیانیه‌ای مداخله جویانه و با نادیده گرفتن حاکمیت سیاسی ترکیه، آزادی «عثمان کاوالا» از مخالفان دولت این کشور را خواستار شدند.
«رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه نیز ۲۳ اکتبر ۲۰۲۱ در واکنش به این بیانیه گفت، طبق دستوری که به مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه این کشور ابلاغ شده است، سفیران این ۱۰ کشور، به عنوان عناصر نامطلوب شناخته می‌شوند.
در عرف دیپلماسی بین‌المللی زمانی که سفیری عنصر نامطلوب خوانده می‌شود، کشور میزبان را ترک می‌کند.
رسانه‌های ترکیه خبر دادند که وزارت خارجه این کشور تلاش کرده تا «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه را درباره اخراج نکردن سفرای ۱۰ کشور متقاعد کند، اما تاکنون موفق نشده است.
در این نوشتار تاثیر اقدام رئیس جمهوری ترکیه در اخراج سفیران ۱۰ کشور بر روابط دو طرف بررسی می‌شود.
عثمان کاوالا کیست؟
عثمان کاوالا متولد ۱۹۵۷ است؛ غربی‌ها او را تاجر و فعال حقوق بشری و دولت ترکیه او را از مسببان کودتای نافرجام ۲۰۱۶ علیه رجب طیب اردوغان می‌دانند.
کاوالا نخستین بار در سال ۲۰۱۳ در حمایت از جنبش اعتراضی "پارک گزی" تحت تعقیب قضایی در ترکیه قرار گرفت؛ او سپس به همراه هشت نفر دیگر در سال گذشته (۲۰۲۰) در دادگاهی که به پرونده این اعتراض‌ها رسیدگی می‌کرد، تبرئه شد و قاضی حکم آزادی آنها را صادر کرد.
اما بعد از مدتی، دادستانی استانبول با صدور حکم پیگرد عثمان کاوالا به اتهام دست داشتن در کودتای نافرجام سال ۲۰۱۶، بار دیگر او را بازداشت کرد.
دولت ترکیه معتقد است که کاوالا با فعالیت‌هایش در صدد بی‌ثبات کردن این کشور است؛ اردوغان با اشاره به فعالیت‌های خرابکارانه «جورج سوروس» میلیاردر آمریکایی که پایه‌گذار تفکر انقلاب‌های مخملی قلمداد می‌شود، کاوالا را بار‌ها "شعبه سوروس" خوانده است.
با این حال کشور‌های آمریکا، فرانسه، آلمان، سوئد، نروژ، فنلاند، دانمارک، کانادا، هلند و نیوزیلند، کاوالا را فعال حقوق بشری معرفی کرده اند و با گرفتن ژست بشردوستانه، خواستار آزادی وی شده اند.
واکنش کشور‌ها به اقدام اردوغان
اظهارات «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه در واکنش به بیانیه مداخله جویانه ۱۰ کشور از جمله آمریکا در حمایت از عثمان کاوالا، با مواضع منفعلانه این کشور‌ها مواجه شده است.
وزارت امور خارجه آلمان پس از اظهارات رجب طیب اردوغان مبنی بر عنصر نامطلوب خواندن سفیر آلمان در آنکارا اعلام کرد، دولت آلمان گزارش مربوطه را خوانده و در حال رایزنی فشرده با ۹ کشور دیگر برای بحث در مورد تصمیم ترکیه برای اخراج سفیران است.
یک مقام در وزارت خارجه آمریکا نیز اعلام کرد، وزارت خارجه آمریکا منتظر توضیحات شفاف ترکیه درباره اخراج سفیران ۱۰ کشور از جمله آمریکاست.
نروژ، سوئد و هلند هم اعلام کردند، تا کنون هیچ گونه درخواست رسمی از جانب ترکیه در مورد اخراج سفیران خود از آنکارا دریافت نکرده‌اند.
وزارت امور خارجه نیوزلند نیز در واکنش به تحولات اخیر گفت، تا زمانیکه از طریق مجاری رسمی اطلاعاتی دریافت نکند، از اظهار نظر در این مورد خودداری می‌کند.
«یپ کوفود» وزیر امور خارجه دانمارک هم گفت که وزارتخانه اش هیچ هشدار رسمی دریافت نکرده، ولی با دوستان و متحدان کشورش در تماس است.
امکان ایجاد بحران عمیق در روابط ترکیه و غرب
واکنش اردوغان به درخواست سفیران آمریکا، فرانسه، آلمان، سوئد، نروژ، فنلاند، دانمارک، کانادا، هلند و نیوزیلند برای آزادی کاوالا می‌تواند بحران عمیقی را در مناسبات این کشور‌ها با ترکیه ایجاد کند و ممکن است حتی موجب تضعیف جایگاه ترکیه در برخی سازمان‌های بین المللی از جمله سازمان‌ها و نهاد‌های غربی از جمله سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) شود.
ترکیه عضو ناتو است و هفت کشور از میان این ۱۰ کشور (آمریکا، آلمان، فرانسه، دانمارک، کانادا، هلند، نروژ) از اعضای ناتو هستند؛ بنابراین به نظر می‌رسد ادامه این اختلاف علاوه بر تاثیر گذاشتن بر روابط دو طرف، ممکن است به اخراج ترکیه از ناتو منجر شود.
همچنین به نظر می‌رسد، آمریکا، فرانسه، آلمان، سوئد، نروژ، فنلاند، دانمارک، کانادا، هلند و نیوزیلند در واکنش به اقدام ترکیه در عنصر نامطلوب خواندن سفیرانشان، آنان نیز سفیران ترکیه را عنصر نامطلوب اعلام کنند؛ در این صورت ممکن است روابط دوجانبه و جندجانبه ترکیه با این کشور‌ها در ابعاد مختلف آسیب ببیند و حتی تخریب شود.
ترکیه دارای تبادلات تجاری با اتحادیه اروپا و آلمان است لذا ممکن است تصمیم اردوغان در عنصر نامطلوب خواندن سفیران کشور‌های غربی، سبب عملیاتی شدن تحریم‌های اقتصادی اتحادیه اروپا علیه ترکیه شود.
ماه دسامبر ۲۰۲۰ اتحادیه اروپا تحریم‌هایی علیه ترکیه وضع کرد؛ علت این تحریم‌ها حفاری غیر مجاز گاز طبیعی در آب‌های مورد مناقشه در دریای مدیترانه اعلام شد.
اتحادیه اروپا افراد و شرکت‌هایی را که در فرآیند اکتشاف یا حفاری گاز ترکیه به نوعی نقش دارند، با منع ورود به کشور‌های این اتحادیه و همچنین بلوکه کردن سرمایه‌های آنها جریمه کرده است.
در حال حاضر نیز نایب رئیس شرکت نفت ترکیه و معاون بخش اکتشاف در لیست تحریم‌های اتحادیه اروپا قرار دارند.
جمع بندی
بیانیه سفیران ۱۰ کشور آمریکا، آلمان، نیوزلند، نروژ، دانمارک، فرانسه، هلند، کانادا، سوئد و فنلاند برای آزادی عثمان کاوالا، نادیده گرفتن حاکمیت سیاسی ترکیه و دخالت آنان را در امور داخلی یک کشور نشان می‌دهد.
این ۱۰ کشور بار‌ها نشان داده اند که از مخالفان دولت‌ها حمایت می‌کنند و با ژست حقوق بشری به دنبال آزادی آنها هستند لذا ترکیه نیز از این قاعده مستثنی نیست.
بیانیه به اصطلاح حقوق بشری سفیران ۱۰ کشور آمریکا، آلمان، نیوزلند، نروژ، دانمارک، فرانسه، هلند، کانادا، سوئد و فنلاند در شرایطی صادر شده است که این کشور‌ها چشمان خود را بر جنایات حقوق بشری آل سعود از جمله در پرونده جمال خاشقچی بسته اند.
مواضع منفعلانه ۱۰ کشور به تصمیم رجب طیب اردوغان، شوکه شدن آنها را از این اقدام نشان می دهد.
واکنش رجب طیب اردوغان به دخالت‌های کشور‌های غربی در امور داخلی ترکیه نیز می‌تواند نشان‌دهنده بازگشت به روابط سرد آنکارا با غرب و افزایش اختلافات این کشور با ناتو و اتحادیه اروپا باشد.
به نظر می‌رسد اردوغان فکر تقابل با این ۱۰ کشور را کرده و تدابیر آسیب ندیدن کشورش از این تحولات را اندیشیده است.
تنظیم و نگارش: محمدرضا تقی زاده
نظر شما