جمعیت و بحران سالمندی ؛ بحران سالمندی ایران چه زمانی اتفاق خواهد افتاد؟

به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: پدیده سالمندی از پدیده هایی است که افراد در زندگی طبیعی خود دیر یا زود آن را تجربه خواهند کرد.

از سوی دیگر میزان رشد سالمندی در کشورهای مختلف و بسته به میزان موالید متفاوت است. در کشور ما هم چند سالی است که کارشناسان حوزه جمعیت بر این موضوع تاکید و هشدار داده اند که طی سه دهه آینده آمار سالمندان در کشور قابل توجه خواهد بود. در این بین دیدگاه های کارشناسی زیادی درمورد پدیده سالمندی ارائه شده است؛ اما نکته قابل توجه اینکه این موضوع چه زمانی تبدیل به یک بحران یا ابر بحران خواهد شد.

در این نوشتار که در گفتگو با دکتر صالح قاسمی پژوهشگر حوزه جمعیت و سایر دیدگاه های کارشناسی به رشته تحریر درآمده است؛ به این موضوع می پردازد که آیا می توانیم بگوئیم که با توجه به شرایط فعلی کشور؛ در آینده ای نه چندان دور با بحران سالمندی روبرو خواهیم شد یا نه؟

*سالمندی و ارتباط آن با میزان فرزندآوری
سالمندی به عنوان مرحله ای از چرخه زندگی طبیعی ، مجموعه ای از تغییرات رشد طبیعی و هماهنگی است که طی آن تمام اعضا و اندام ها، فرسوده می شود. سالمند شدن مجموعه ای از عوامل فیزیولوژیکی، روانی و اجتماعی را با خود به همراه دارد از این جهت اینکه فرد خود را سالمند در نظر گرفته شود یا نه به عوامل بسیاری بستگی دارد.

دوره کهولت سن؛ یک برهه از زندگی هر فرد اعم از (خانم یا آقا) است که معمولا با کاهش توانایی جسمی فرد همراه است. معمولا افرادی که سن ‌آنها بالای 60 سال است، سالمند محسوب می شوند. در واقع دوران سالمندی دورانی است که در آن فرد از لحاظ فیزیکی، جسمی و روحی و روانی تغییراتی می‌کند.

آنچه مسلم است چیزی که در دهه‌های اخیر اتفاق افتاده همانند و همگون شدن طبقات متوسط و پایین جامعه با آنها و الگوبرداری از زندگی آنها‌ست و همین مسئله که این طبقه زندگی راحت‌تر و مرفهی دارند، طبقات متوسط و پایین را به فرزندآوری کمتر سوق داده است. همچنین بالا رفتن انتظارات خانواده‌ها و فرزندان آنها با توجه به افزایش امکانات رفاهی و نیازهای جدید به وجود آمده، علت دیگری است که میل به فرزندآوری کمتر برای افزایش کیفیت زندگی را فراهم آورده است.

دکتر صالح قاسمی، پژوهشگر تحولات جمعیت ایران و جهان: کشور باید سیاست جمعیتی داشته باشد و به سمت افزایش جمعیت حرکت کند زیرا همه شاخص‌های جمعیتی ما نظیر شاخص نرخ رشد، شاخص نرخ باروری و تعداد موالید طی سه دهه گذشته رو به کاهش بوده و با افزایش سالمندی مواجه شده‌ایم.

به نظر می رسد از هم اینک قابل پیش‌بینی است که مسئولان طی دو دهه آینده از پدیده سالمندی غافلگیر شوند؛ چرا که یک سوم جمعیت ما دارای سن بیش از ۶۰ سال خواهند شد و این مسئله نیازمند زیرساخت‌های لازم در حوزه صندوق‌های بازنشستگی، بهداشت و اقتصاد خواهد بود.

بنابراین ضرورت دارد از هم اینک مجلس و دولت سالمندی را در حوزه‌های مختلف فردی، خانوادگی، سیاسی، امنیتی، اجتماعی، بهداشتی و درمانی، فرهنگی و اقتصادی بازتعریف و تبیین کنند تا برای مواجهه با سالمندی سیاست داشته باشیم و در این سیاست‌ها همه ابعاد سالخوردگی جمعیت و برنامه متناسب برای مواجهه با هر یک از آنها دیده شود تا سه دهه آینده غافلگیر نشویم.

متن کامل این مطلب در پیوست قابل دریافت است
پژوهشگر: نرگس شامحدی