با مسواک گیاهی بومی ایران آشنا شویم

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز فارس،دکترای تخصصی اصلاح نباتات (ژنتیک و بهنژادی گیاهی) دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیرازگفت:چوب مسواک یا (Arak) یکی از مواد مؤثر در بهداشت دهان و دندان است که سازمان بهداشت جهانی استفاده از آن را توصیه کرده است؛ چرا که تأثیر مثبت چوب مسواک بر پاتوژن‌های پوسیدگی دندان ثابت شده است.
دکتر الهام اشرفی افزود:گیاه مسواک درختچه‌ای از خانواده «سالوادوراسه» با نام علمی «سالوادورا پرسیکا» و نام عمومی مسواک است و در زبان فارسی آن را اراک (Arak) می‌خوانند. این گیاه بومی نواحی جنوبی ایران بوده است و برگ، میوه، دانه، پوست و ریشه آن مصارف درمانی بسیار دارد.
این استاد دانشگاه ادامه داد:ریشه این گیاه چوبی مانند رشته‌های مسواک است و بیش از ۱۴۰۰ سال است که در بسیاری از کشور‌ها به جای مسواک امروزی برای پاکیزه سازی دندان از آن استفاده می‌شده است.

اثرات آرامبخشی چوب مسواک
دکتر اشرفی گفت:نتایج تحقیقات مربوط به اثرات فارماکولوژیک در زمینه چوب مسواک، اثرات ضد التهابی، آنتی اکسیدانی، ترمیم کنندگی زخم و اثرات آرامبخشی آن را به اثبات رسانیده است.

استاد دانشکده تغذیه و علوم غذایی دانشگاه علوم پزشکی شیراز اظهار داشت:درخت مسواک به دلیل دارا بودن ترکیباتی نظیر «تری متیل آمین»، «الکالوئید‌های سالوادرین»، «کلراید»، «فلوراید»، «سیلیکا»، «سولفور»، روغن خردل، ویتامین C، صمغ، مقدار کمی «تانین» و «استرول» اثر ضد باکتری، ضد تب و ضد تحریک لثه دارد. از سویی دیگر ساقه‌ها و ریشه‌های این گیاه بافت لیفی دارد و به راحتی روی دندان‌ها ساییده می‌شود.
وی همچنین افزود:خوب است بدانیم بعضی از چوب‌های جویدنی ترکیبات قلیایی ضد باکتری دارند و نتایج پژوهش‌های اخیر روی درخت مسواک در باکتری‌های دهانی نشان داد که عصاره «خاماین» چوب اثر بازدارندگی در مقابل رشد باکتری‌های دهانی دارد. بر اساس اطلاعاتی که راجع به ترکیبات شیمیایی و خصوصیات دارویی چوب مسواک ارائه شده است، این گیاه به دلیل فلوراید بالا، اثر ضد پوسیدگی قوی دارد.
او با بیان اینکه همچنین استفاده منظم و مرتب از چوب‌های مسواک ممکن است موجب کنترل تشکیل و فعالیت پلاک‌های دهان و دندان شودادامه داد:با وجود اینکه دانش‌های مربوط به بهداشت دهان و دندان به صورت روزآمد در سطح دنیا در حال پیشرفت است، اما شاهد افزایش پوسیدگی‌های دندانی و بیماری‌های لثه هستیم که مهم‌ترین علت آن، استفاده وسیع قند‌ها در مواد خوراکی، کمبود فلوراید و کلسیم در تغذیه و نبود مراقبت‌های بهداشتی است. با این وجود امروزه استفاده از گیاه مسواک برای تمیز کردن، استحکام و جلوگیری از پوسیدگی دندان توصیه شده است.

دکتر اشرفی گفت:مطالعات بسیاری نشان داده است که اثر ضد باکتری، ضد پوسیدگی، ضد پلاک و ضد قارچی این چوب‌ها از طریق واکنش‌های مکانیکی و شیمیایی ایجاد می‌شود.