پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب ؛ درد این روزهای یار مهربان
به گفته مرکز آمار ایران سرانه مطالعه در کشور روزانه حدود ۱۶ دقیقه و ۳۲ ثانیه است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز گیلان ؛ چقدر مطالعه میکنید؟ چقدر برای کتاب خواندن وقت میگذارید؟ مطالعه مجازی یا کتاب خواندن کدام را انتخاب میکنید؟
این روزها لذت ورق زدن کاغذهای کاهی جایش را کم کم به ورق زدن صفحات خوش خط و خال مجازی داده است و صفحات خوش رنگ کاغذی، با بی مهری مخاطبان رنگ میبازد.
آن روزها که پشت نیمکت مدرسه، الفبا را میآموختیم کاش چگونه خواندن و مطالعه کردن را هم میآموختیم.
امروزه تکنولوژیهای نوین و تبادل اطلاعات و پیام در فضای مجازی مثل سرعتکاهی است که در مسیر مطالعه کتاب جا خوش کرده است و این مارهای خوش خط و خال در ساعات روزمره زندگی بعضیها چنان رخنه کرده که آنها را ساعتها بی هدف پای صفحات مجازی مینشاند و از آن طرف کتابهای بسیار با محتوا و کاربردی در قفسه کتابفروشیها و شاید هم در قفسه کتاب خانههای مان خاک میخورد و اینجاست که صدای زنگ خطر بی توجهی به فرهنگ مطالعه به صدا در میآید.
روی زرد این روزهای کتابخوانی و مطالعه
مرکز آمار ایران در جدیدترین پیمایش خود، سرانه مطالعه در کشور را روزانه حدود ۱۶ دقیقه و ۳۲ ثانیه اعلام کرده که نسبت به آمارهای منتشر شده در چند سال گذشته تغییر چندانی نداشته و نشان میدهد، مردم همچنان به مطالعه چندان روی خوشی نشان نمیدهند.
در بررسی دیگر مرکز آمار ایران که براساس بازه زمانی ماهانه گردآوری شده است، سرانه مطالعه افراد ١٥ساله و بیشتر به طور متوسط ۸ ساعت و ١٨ دقیقه در ماه برآورد شده است. از این مقدار ۶ ساعت و ٣٢ دقیقه سرانه مطالعه کتاب غیردرسی، یک ساعت و ٢٣دقیقه سرانه مطالعه روزنامه و ٢٣ دقیقه سرانه مطالعه نشریات بوده است.
نتایج آمارگیری نشان میدهد اولویت مطالعه افراد به ترتیب قرآن و ادعیه، رمان و داستانهای کوتاه بزرگسالان، مطالب روانشناسی و تربیتی و موضوعات دینی بوده است.
حال و روز کتابخوانی گیلان
برای اینکه از وضع سرانه مطالعه و حال و هوای کتابخوانی استانم با خبر شوم در اولین قدم سراغ مدیر کل کتابخانههای گیلان میروم.
مدیرکل کتابخانههای عمومی گیلان ابتدا اشارهای به تعداد کتابخانههای گیلان دارد و با بیان اینکه ۱۰۱ کتابخانه عمومی در ۱۷ شهرستان استان فعال است میگوید: از این تعداد ۸۵ کتابخانه عمومی نهادی، ۱۵ کتابخانه عمومی مشارکتی و یک کتابخانه عمومی مستقل است.
پریسا کرمی اضافه میکند: ۲۰ کتابخانه عمومی روستایی در گیلان فعال است و دهیاران روستاهای بالای ۵ هزار نفر جمعیت که کتابخانه ندارند، میتوانند با اختصاص زمین برای ساخت کتابخانه اقدام کنند.
وی افزود: برای روستاهایی که کتابخانه ندارند نیز طرح هایی، چون کوله کتاب برای ارسال کتاب با هدف مطالعه علاقمندان به کتاب در نظر گرفته شده و اجرا میشود.
به گفته مدیرکل کتابخانههای عمومی گیلان یک میلیون و ۱۰۶ هزار جلد کتاب در قفسههای کتابخانههای استان برای دوستداران کتاب و کتابخوانی چیده شده است.
سایه شوم کرونا بر کتابخوانی
مدیرکل کتابخانههای عمومی گیلان در پاسخ به این سوالم که آیا کرونا تاثیری بر کتاب خوانی داشته است میگوید: پارسال ۶۵ هزار نفر عضو کتابخانههای عمومی گیلان بودند که به دلیل ثبت عضویت الکترونیکی این اعضا با توجه به شیوع بیماری کرونا و عدم تمدید این عضویتها به دلیل نبود امکان مراجعه حضوری به کتابخانه ها، امسال فقط حدود ۲۰ هزار نفر عضو کتابخانههای عمومی گیلان هستند.
پریسا کرمی خاطرنشان میکند: با راه اندازی بیش از ۷۵ شبکه اجتماعی در کتابخانههای عمومی و عضویت مجازی بیش از ۷۵ هزار نفر در این شبکههای اجتماعی این موضوع به نحو قابل توجهی پوشش داده شده است.
کوله باری از تنوع برنامهها برای ترغیب کتابخوانی
پریسا کرمی در پاسخ به این سوالم که برای ترغیب به کتابخوانی و مطالعه چه برنامههای دارید گفت: برگزاری برنامههای متنوع ازجمله نشستهای مجازیِ کتاب خوان، پویشهای فرهنگی، کارگاههای آموزشی و مشاوره با موضوعات روز، نمایشنامه خوانی، کارگاههای سواد رسانه و اجتماعی و مسابقات کتابخوانی از مهمترین برنامههای این نهاد در شبکههای اجتماعی است.
وی با اشاره به اینکه در زمان شیوع بیماری کرونا، برنامه های بسیاری در نهاد کتابخانههای عمومی برگزار شد افزود: برگزاری محافل ادبی، نشستهای رونمایی کتاب، تجلیل از پیشکسوتان عرصه کتاب، تجلیل از فعالان قرآنی و دانش آموزان برتر، نقد کتاب، دعوت از رزمندگان دفاع مقدس و نیز رونمایی و اجرای طرحهای ابتکاری برای سهولت دسترسی مردم به کتاب در زمان شیوع کرونا، از جمله «کتاب دوخان»، «الو کتاب»، «لک لک کتاب» و «بالاکا کتاب» از مهمترین برنامههای این مجموعه در کنار صدها برنامه فرهنگی مجازی در کتابخانه هاست.
چشم امید به کتابخانه مرکزی
مدیرکل کتابخانههای عمومی گیلان با بیان اینکه رشت ۴ کتابخانه دارد گفت: کتابخانه مرکزی استان ۹۵ درصد پیشرفت دارد و پیش بینی میکنیم که این کتابخانه اوایل سال ۱۴۰۱ به بهره برداری برسد.
پریسا کرمی افزود: با افتتاح این کتابخانه ۸ هزار متر به مربع به فضای کتابخانههای استان اضافه میشود و حدود ۴۰۰ هزار جلد کتاب هم به قفسه این کتابخانهها اضافه میشود.
وی یادآوری میکند: یکی از اقدامات مهم مجموعه کتابخانههای عمومی گیلان ایجاد ۳ باب کتابخانه عمومی مادر و کودک در شهرهای صومعه سرا، شفت و بندر انزلی با مشارکت سازمان نوسازی و تجهیز مدارس استان است.
گام بعدی مرا پای صحبتهای معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان مینشاند.
از او درباره حال و هوای این روزهای ناشران و نویسندگان استان میپرسم.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان با اشاره به اینکه گیلان ۱۹۴ ناشر و ۸۵ کتابفروشی دارد میگوید: حال این روزهای صنعت نشر چندان خوب نیست و مشکل ناشران علاوه بر کمبود کاغذ دولتی، سایه شوم کروناست که تعطیلی کتابفروشیها و افزایش قیمت لوازم چاپ را رقم زده است.
از نبود کاغذ یارانهای تا نبود تسهیلات
حسین ابراهیمان افزود: از ابتدای امسال توزیع نشدن کاغذ با نرخ مصوب دولتی به ناشران، آنها را وادار به خرید کاغذ موردنیازشان از بازار آزاد با قیمت ۴ برابری قیمت مصوب کرده است این در حالی است که به دلیل عدم ثبات بازار در همه بخشهای مختلف چاپ مانند کاغذ و گلاسه، لیتوگرافی، چاپ سلفون و صحافی، نرخها هفته به هفته، روز به روز و گاهی حتی ساعت به ساعت تغییر میکند و این عدم ثبات قیمت، قدرت تصمیم گیری و برنامه ریزی برای میان مدت و بلند مدت را از ناشران گرفته است.
وی در ادامه اضافه میکند: افزایش چندین برابری هزینههای تولید کتاب ناشران استان را با مشکل کمبود نقدینگی مواجه کرده است و با وجود این مقدار کاهش نقدینگی، هیچگونه تسهیلاتی برای جبران در نظر گرفته نشده است تا حدی که برخی ازناشران به مرز ورشکستگی رسیده اند.
تنگی نفس نشر در دوره کرونا
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان با اشاره به اینکه ناشران استانی به دلایل مختلفی امکان حضور و استفاده از مراکز پخش و توزیع سنتی و جدید کتاب در تهران و قم را برای توزیع آثارشان را ندارند میگوید: بیشترشان متکی به نمایشگاههای استانی کتاب و نیز نمایشگاههای بین المللی کتاب تهران هستند و متاسفانه از بهمن ۹۸ که نمایشگاه بین المللی تهران تعطیل شد، فروش ناشران شهرستانی با ضربه جبران ناپذیری مواجه شدند و برگزاری نمایشگاه کتاب مجازی نیز نتوانست حتی به میزان ۱۰ درصد کمکی برای ناشران باشد.
تبعیض ، درد مشترک ناشران شهرستانی
حسین ابراهیمیان در ادامه اضافه میکند: با توجه به استقرار سیستمهای سنتی و حتی تازه تاسیس پخش و توزیع کتاب در تهران و قم و جلوگیری از حضور ناشران شهرستانی در این سامانهها، راه اندازی مراکز پخش کتاب متمرکز در استانها یک ضرورت اساسی است که بدون حمایت مالی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی امکان پذیر نیست.
وی با اشاره به نگاه درجه دومی به ناشران شهرستانی در کشور گفت: خرید تازههای کتاب از ناشران تا چند سال قبل آخرین آب باریکه آنان به ویژه ناشران شهرستانی بود که آن هم خشکانده شد.
کم لطفی به کتاب با بهانههای جورواجور
سراغ چند جوان که در پارک روی یک نیمکت نشسته اند میروم، با لبخندی بر لب به آنها نزدیک میشوم. بعد از سلام و احوالپرسی دوستانه ، از آنها میپرسم در روز چقدر مطالعه میکنند؟
مبینا که شوخ طبع است میگوید: من از صبح با گوشی در حال مطالعه هستم، از خواندن پیام صبح بخیر و متن و پادکست تا پیام شب بخیر.
مریم وسط حرفهای مبینا میپرد و میگوید: البته با گوشی امکان مطالعه و علاقه به خواندن برایم بیشتر از قبل شده، من با گوشی میتوانم به بیشترین منابع اطلاعاتی در چند لحظه دست پیدا کنم.
مهدیه درحالیکه از سوز سرمای پاییزی دستهایش را در جیب میگذارد در پاسخ به این سوالم گفت: راستش دوست دارم کتاب بخوانم، اما امکانش نیست به دلیل مشغله و نداشتن وقت و اینکه گوشی همراهم به معنای واقعی همراه من است و فرصت کتاب در دست گرفتن را از من گرفته است.
مهشید میگوید: چندی پیش خواندن یک کتاب را آغاز کردم، اما بیشتر از یک ماه طول کشید تا فصل اول آن را تمام کنم و راستش چندان فرصتی برای خواندن کتاب ندارم.
ناهید هندزفری گوشی را نشانم میدهد و میگوید: من، اما به جای خواندن کتاب، کتاب گوش میدهم و کتابهای صوتی ایده بسیار خوبی است، مطالعه شنیداری البته، وقتی زمان و مکان برای مطالعه کتاب مناسب نیست، خیلی به درد میخورد.
این جمع پنج نفره دوستانه همه حرف شان یکی بود: " فرصتی برای کتاب خواندن ندارند".
به سمت آرمین نوجوانی که در ورودی پارک چشمم به او افتاده بود، میروم و از او درباره مطالعه کتاب میپرسم و او میگوید: علاقهای به مطالعه کتاب ندارم، اما در گوشی بعد از بازی، حتما چند پست انگیزشی، ورزشی و هنری را دنبال میکنم و میخوانم.
دو پیرمرد در گوشهای از پارک نظرم را جلب میکنند به سمت شان میروم.
با دیدن من روزنامه شان را تا میکنند و بعد ازجواب سلام من، سر صحبت را با آنها باز میکنم.
آقا محمود که بازنشسته یک شرکت تولیدی است درجوابم میگوید: سعی میکنم روزانه یک تا ۲ ساعت مطالعه کنم که شامل روزنامه و مجله، خبر و متن در صفحات مجازی است و البته سعی میکنم روزی ۵ صفحه کتاب هم بخوانم و با لبخندی میگوید: اگر خواندن زیارت عاشورا و ادعیه هم مطالعه حساب شود، روزی ۳ ساعت مطالعه دارم.
مطالعه مجازی مساوی با یادگیری کمتر و آسیب به چشم
پای صحبتهای دکتر علی اکبر خاصه استاد دانشگاه مینشینم.
این استاد دانشگاه میگوید: شیوع کرونا از ۲ سال پیش تاکنون باعث شده کودکان، نوجوانان و جوانان به طور بی رویهای به سمت استفاده از گوشیهای هوشمند، تبلت ها، لپ تاپ ها، و رایانهها بروند اگرچه مطالعه مطالب بر روی مانیتور و صفحات الکترونیکی مزایای متعددی دارد و در شرایط کنونی تا حدود زیادی غیر قابل اجتناب است، ولی باید در استفاده از آن زیاده روی نکرد.
دکتر علی اکبر خاصه با اشاره به اینکه نتایج تحقیقات نشان داده است افرادی که کتاب چاپی مطالعه میکنند بیش از افرادی که کتاب الکترونیکی مطالعه میکنند، مطالب را به خاطر میسپارند افزود: کسانی که کتاب چاپی میخوانند مطالب را عمیقتر درک میکنند و به طور کلی، خواندن متن چاپی به ذهن، این فرصت را میدهد که کلمات موجود در صفحات کتاب را به خوبی پردازش کند.
وی اضافه میکند: کسانی که از طریق صفحات تلفن همراه، لپ تاپ و کامپیوتر مطالعه میکنند در واقع فشار زیادی به چشم شان وارد میکنند و نتایج برخی پژوهشها نشان میدهد افرادی که در فضای مجازی مطالعه میکنند، هنگام مطالعه کمتر پلک میزنند که این میتواند منجر به خشک شدن و درد چشم شود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه لمس کردن، دیدن، احساس کردن، حتی بوییدن کتاب منجر به حس استفاده بیشتر هنگام خواندن کتاب میشود میگوید: یافتههای یک مطالعه نشان میدهد افرادی که از طریق صفحات تلفن همراه، لپ تاپ و کامپیوتر مطالعه میکنند و مطلبی را میخوانند از راهبردهای مطالعه کمتری مانند یادداشتبرداری استفاده میکنند.
دانش آموزان، بومی دنیای دیجیتال
دکتر علی اکبر خاصه افزود: دانشآموزان این دروه و زمانه، اولین نسلی هستند که با فناوریهایی مانند گوشیهای هوشمند، تبلتو کتابخوانهای الکترونیکی احاطه شدهاند این درحالی است که تحقیقات نشان میدهد دانشآموزان از کتابهای درسی چاپی مؤثرتر از صفحه نمایش یاد میگیرند.
وی میگوید:البته مطالبی که در کتابها و مجلههای چاپی منتشر میشود بیشتر از نظر علمی و محتوایی بررسی و سپس منتشر شده اند، ولی بسیاری از مطالبی که در فضای مجازی منتشر میشود، از نظر اعتبار محتوایی، ابهام دارند.
چندقدم با کتاب و نان با طعم کتاب کار
با وجود همه بهانه تراشیها برای مطالعه نکردن، ساحل فیلسوف راننده ۴۶ ساله رشتی، یک کتابخانه در خودروی خود جانمایی کرده است.
این راننده خوش ذوق رشتی هدف خود از این کار را ایجاد آرامش مسافران و ترویج فرهنگ کتاب و کتاب خوانی میداند.
وی میگوید: در شرایط کنونی که افراد درگیر فضای مجازی هستند تصمیم گرفتم به سهم خودم گام مثبتی در زمینه ترویج فرهنگ مطالعه و کتاب خوانی بردارم.
کمی آنطرفتر ناصر بلباسی، نانوای خوش ذوق رشتی هم عطر خوش مطالعه را همراه بوی نان به مردم هدیه میکند.
نانوای خوش ذوق لاکانشهر رشت طعم خوش مطالعه را با طعم نان داغش زیر دندان مشتریانش میبرد و هدف از اینکار را استفاده از زمانهای هرز برای مطالعه حتی در حد یک خط و یک صفحه اعلام میکند و میگوید: کم کم با مطالعه همین چند خط و چند صفحه، بیشتر مشتریانم به کتابخوانی روی میآورند و این برایم بالاترین رزق و برکت است.
سخن آخر: نیاز به همتی بلند برای جان بخشیدن به فرهنگ کتابخوانی
نداشتن وقت سرخاراندن، بی حوصلگی و دلایلی دیگر، فقط بهانه تراشی برای شانه خالی کردن از عادت قشنگ مطالعه و کتابخوانی است و بی آنکه متوجه باشیم فرصت دانایی و داشتن اطلاعات درست را از خودمان دریغ میکنیم.
با نشستن پای صحبتهای مصاحبه شوندهها به این جمع بندی رسیدم که بی شک برای ترویج فرهنگ کتاب خوانی باید برنامه ریزی دقیق و منسجمی در نظر گرفته شود، پیش از آنکه گرد و خاک پشیمانی روی قفسههای کتابخانهها بنشیند.
با ایجاد انگیزه لذت مطالعه، کتابخوانی را در کودکان و نوجوانان زنده کنیم در این روزهایی که فضای پر زرق و برق مجازی بر دیده آنها خوشتر نشسته است و از طرفی مسئولان هم باید با ایجاد شرایط و پشتیبانی از صنعت نشر و نویسندگان جوان، به فرهنگ کتاب خوانی جانی دوباره ببخشند.
گزارش مکتوب ؛ درد این روزهای یار مهربان گزارش مکتوب ؛ درد این روزهای یار مهربان گزارش مکتوب ؛ درد این روزهای یار مهربان گزارش مکتوب ؛ درد این روزهای یار مهربان گزارش مکتوب ؛ درد این روزهای یار مهربان گزارش مکتوب ؛ درد این روزهای یار مهربان گزارش مکتوب ؛ درد این روزهای یار مهربان گزارش مکتوب ؛ درد این روزهای یار مهربان گزارش مکتوب ؛ درد این روزهای یار مهربان گزارش مکتوب ؛ درد این روزهای یار مهربان گزارش مکتوب ؛ درد این روزهای یار مهربان گزارش مکتوب ؛ درد این روزهای یار مهربان گزارش مکتوب ؛ درد این روزهای یار مهربان گزارش مکتوب ؛ درد این روزهای یار مهربان گزارش مکتوب ؛ درد این روزهای یار مهربان
*نویسنده:نجمه محمدی
نظر شما