سالروز ثبت جهانی چوگان؛ همه چیز درباره ورزش اصیل ایرانی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ ۱۶ آذر سال ۹۶، دوازدهمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو در کره جنوبی برگزار شد، در این جلسه با ثبت چوگان افتخاری دیگر برای ایران به ثبت رسید.
چوگان از بازی - ورزش‌های کهن ایرانی است که امروزه به ورزشی جهانی تبدیل شده است. این رشته به علت رواج در میان پادشاهان و بزرگان به "بازی شاهان" معروف بوده است. نام چوگان از نام چوبی که در آن استفاده می‌شود برگرفته شده‌ است. این بازی در ابتدا عنوانی نظامی و جنگی داشت و سوارکاران ایرانی در آن استعداد اسب‌های جنگی خود را به نمایش می‌گذاشتند. ورزش چوگان امروزی از بازی چوگان ایرانی منشاء گرفته است.
امروزه بیش از ۷۷ کشور مسابقات چوگان برگزار می‌کنند. چوگان همچنین از جمله ورزش‌هایی است که از سال ۱۹۰۰ تا ۱۹۳۹ به عنوان یک ورزش در مسابقات جهانی المپیک بازی شده و هم اکنون نیز از سوی کمیته بین‌المللی المپیک به عنوان یکی از ورزش‌های جهانی شناخته شده است.
این بازی حدود ۶۰۰ سال قبل از میلاد در ایران شکل گرفت و در زمان هخامنشیان بازی می‌شده است. چوگان به هنگام کشورگشایی داریوش اول در هند، در آن سرزمین رواج یافت. همچنین در دوره ساسانیان بخشی از فرهنگ بازی‌های این دوره بوده است. رودکی نخستین شاعری است که پس از اسلام از چوگان گفتگو می‌کند و فردوسی نیز فراوان از آن نام می‌برد و قصه چوگان بازی سیاوش و افراسیاب را به نظم درمی‌آورد. سعدی، حافظ، ناصرخسرو و مولوی از دیگر شاعرانی هستند که به چوگان اشاره کرده‌اند.
مغولان پس از حمله به ایران با فرهنگ و هنر ایران آشنا می‌شوند و چوگان را نیز یاد می‌گیرند و در سراسر سرزمین‌های تحت اشغال خود رواج می‌دهند. اسناد تاریخی نشان می‌دهد که شاه عباس صفوی، چوگان باز بوده است و حتی پیش از اینکه به اصفهان بیاید، در قزوین که پایتخت ایران بوده چوگان بازی می‌کرده است. تا آنجا که میدان نقش جهان اصفهان برای بازی چوگان بنا شده است. اروپاییان در زمان صفویان و در زمان استعمار خود در هند، با این بازی آشنا شدند و افسران انگلیسی نیز به طور حرفه‌ای چوگان را در باشگاه کلکته آموخته و با خود به انگلیس بردند. بعد‌ها نیز ورزش‌هایی از قبیل گلف و هاکی پدید آوردند که دسته‌های استفاده شده در این بازی‌ها به همان چوب چوگان برمی‌گردد. در سال ۱۸۶۰ میلادی چوگان در انگلیس متداول می‌شود. سپس این بازی به آمریکای جنوبی می‌رود و به شدت رواج می‌یابد چنانکه اکنون چوگان در آمریکای جنوبی از همه جای دنیا بیشتر بازی می‌شود و طرفداران بسیاری دارد.
چوگان کاملاً یک بازی استراتژیک است که آمادگی سوار و اسب را با هم نیاز داشته است. اسب وقتی مقابل مانعی قرار می‌گیرد، فرار می‌کند، اما اسب چوگان به سمت مانع رفته و خود را در شرایطی قرار می‌دهد که سوار، چوگان بزند. اسبی که خود را با شرایط چوگان باز در میدان تطبیق می‌دهد، براحتی در میدان جنگ نیز حضور می‌یابد.
این بازی در ابتدا عنوانی نظامی و جنگی داشت و سوارکاران ایرانی در آن استعداد اسب‌های جنگی خود را به نمایش می‌گذاشتند.