معادن؛ ثروت فراموش شده ی آذربایجان غربی / خام فروشی و هدر رفت سرمایه ملی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکزآذربایجان غربی، آذربایجان غربی در بخش کشاورزی و معادن و ظرفیت‌های مرزی از پتانسیل بالایی برخوردار است اما در تمامی این بخش‌های اقتصادی فراهم نبودن زیرساخت‌ها به مانعی بزرگی برای توسعه این استان تبدیل شده و محرومیت را سهم مردمان این سرزمین کرده است.

هم‌اکنون بیکاری و فقر معیشتی از مشکلات اساسی مردم آذربایجان غربی به شمار می رود، هر چند معیشت ۶۰ درصد از مردم استان از بخش کشاورزی تأمین می‌شود اما شرایط جغرافیایی، کاهش بارندگی‌ها ایجاب می‌کند با توسعه بخش معادن و ظرفیت‌های مرزی پیشران اقتصادی استان از کشاورزی به سمت توسعه معادن تغییر یابد.

اما سال‌هاست این ثروت عظیم خدادادی قربانی غفلت و کم توجهی و نیز عدم همکاری برخی دستگاه‌های اجرایی در ایجاد زیرساخت‌های توسعه معادن استان شده و هم اکنون محرومیت و تاراج این گنج عظیم سهم این منطقه شده است.

ویژگی‌های زمین‌شناسی به ویژه در برداشتن دو پهنه ساختاری رسوبی آذربایجان زاگرس سبب شده کانی سازی متنوعی از مواد معدنی از جمله میکا، طلا، نقره، جیوه، کرومیت، مس، انواع سنگ‌های ساختمانی و پوکه معدنی سیلیس، دولومیت، تیتان و انواع متنوعی از سنگ‌های تزئینی مرمر، تراورتن، مرمریت، چینی و گرانیت و فلدسپات، ذغال سنگ خاک نسوز… به‌عنوان ذخایر و ثروتی کم‌نظیر در استان به وجود آید.

این استان از لحاظ تنوع و غنای مواد معدنی، رتبه سوم کشوری را به خود اختصاص داده و ۵۲ نوع از ۶۸ ماده معدنی شناسایی شده در کشور در این استان شناسایی شده که ۲۰ نوع آن در مرحله اکتشاف و ۳۱ نوع در مرحله بهره برداری است.

همچنین آذربایجان غربی در زمینه ذخایر و تولید عنصر ارزشمند طلا جز رتبه برتر کشور قرار گرفته و نام استان زرخیز را در کنار تولید محصولات با کیفیت کشاورزی و صنایع تبدیلی به یدک می‌کشد، اما این عناوین و ارقام تاکنون نتوانسته استان را از بن بست اقتصادی رهایی دهد.

در حال حاضر خام فروشی، عدم استقبال سرمایه گذاران بزرگ، فرسوده بودن ماشین آلات و تجهیزات معدنی در حالی به عنوان مهمترین موانع توسعه معادن استان به شمار می‌رود که صدای برخی اهالی روستاهای استان به دلیل اثرات تخریبی معادن نیز به مشکل دیگری تبدیل شده است.

فعالیت ۵۰۲ واحد فرآوری معدن در آذربایجان غربی

معاون امور معدنی سازمان صمت آذربایجان غربی در خصوص آخرین وضعیت معادن استان گفت: در حال حاضر ۵۰۶ واحد فرآوری معدنی در استان فعالیت می‌کند، گفت: در سالهای اخیر اقدامات خوبی برای توسعه بخش معادن استان انجام گرفته است.

پریسا عابدپور با بیان اینکه از سه سال گذشته تاکنون تمرکز توسعه معادن استان بر روی جلوگیری از خام فروشی مواد معدنی است، گفت: اگر زیرساخت‌ها در این بخش فراهم شود شاهد حضور سرمایه گذاران زیادی در این بخش خواهیم بود اما متأسفانه به دلیل قرار گرفتن محدوده‌های معدنی دورتر از شهرک‌های صنعتی استان امکان ایجاد واحدهای فرآوری معدنی در استان با مشکل مواجه شده است.

وی با بیان اینکه واحدهای فرآوری معادن باید در کنار معادن ایجاد شود تا بتوان بهره برداری اقتصادی از این ظرفیت را نصیب استان کرد، گفت: چون هزینه حمل و نقل ماده معدنی به سایر مناطق و حتی سایر استان‌ها به صرفه نیست امروز فعالان معدنی استان علاقمند به ایجاد واحدهای فرآوری در استان هستند اما متأسفانه در بخش زیرساخت‌های اصلی از جمله آب و برق با مشکلات زیادی مواجه هستیم.

معاون امور معدنی سازمان صمت آذربایجان غربی با بیان اینکه زیرساخت‌های اصلی در شهرک‌های صنعتی استان فراهم است اما به دلیل دور بودن محدوده‌های معدنی امکان ایجاد واحدهای فرآوری در این مناطق کمی مشکل است، گفت: برای جلوگیری از خام فروشی و رونق بخش معادن باید زیرساخت‌ها در محدوده‌های معدنی استان فراهم شود.

عابدپور ایجاد امنیت شغلی و زیرساخت‌ها را از مهمترین درخواست‌های فعالان معدنی در استان برای ایجاد واحدهای فرآوری نام برد و گفت: بر اساس ماده ۱۱۳ آئین نامه اجرایی قانون معادن تمام دستگاه‌های اجرایی ذیربط در حوزه معادن باید برنامه حمایتی از صنایع معدنی و ایجاد واحدهای فرآوری را در اولویت خود قرار دهند که این موضوع در استان سالهای گذشته غفلت شده است.

اشتغال ۵۰۰۰ نفر در بخش معدن استان

بابایی از فعالیت ۴۷۰ معدن در استان طی سال گذشته خبر داده و می گوید: میزان اشتغالزایی این معادن پنج هزار و ۷۹ نفر بوده که با پیگیری های انجام شده در سال جاری تعداد معادن دارای پروانه بهره برداری استان به ۴۸۵ معدن رسیده است که امیدواریم میزان اشتغالزایی در این حوزه نسبت به سال گذشته افزایش چشمگیری داشته باشد.

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی، ایجاد واحدهای فرآوری مواد معدنی را از اولویت های مهم سازمان عنوان کرده و می گوید:  به منظور ایجاد ارزش افزوده در حوزه معدن و جلوگیری از خام فروشی مواد معدنی و از سوی دیگر ایجاد اشتغال پایدار در استان، راه اندازی واحدهای فرآوری مواد معدنی به خصوص در سرمعادن بزرگ و یا نزدیک به معادن یک نیاز اساسی است.

شناسایی ۲۰۶ واحد معدنی غیرفعال در آذربایجان غربی

عابدپور با بیان اینکه برای توسعه فعالیت‌های معدنی در استان جلوگیری از خام فروشی و ایجاد واحدهای فرآوری در دستور کار قرار گرفته است، افزود: در این راستا تاکنون ۵۰۶ واحد فرآوری در بخش‌های مختلف در استان ایجاد شده و تقاضاها برای ایجاد واحدهای فرآوری به خصوص در بخش سنگ‌های تزئینی، نمک، سیلیس، دولومیت، تیتان و… نیز افزایش یافته است.

وی از ایجاد دو واحد بزرگ مقایس سنگ بری در شمال و جنوب استان خبر داد و گفت: در زمینه ایجاد واحد فرآوری سیلیس در شاهین دژ، خاک نسوز و سه واحد فرآوری سنگ تزئینی در تکاب نیز اقدامات خوبی آغاز شده بزودی شاهد عملیاتی شدن آن خواهیم بود.

عابد پور با اشاره به ظرفیت‌های مرزی استان گفت: متأسفانه یکی از موانع پیش روی فعالیت معادن فرسوده بودن ماشین آلات و تجهیزات معدنی در استان است که دولت باید با پرداخت تسهیلات ویژه از این بخش حمایت کنند، می‌توان با ایجاد نمایندگی ماشین آلات و تجهیزات معدنی به روز در استان کارهای خوبی در این بخش کرد که در منطقه آزاد ماکو اقدامات خوبی در این زمینه آغاز شده است.

معاون امور معدنی سازمان صمت آذربایجان غربی با بیان اینکه در حال حاضر ۵۰۶ معدن در استان داریم گفت: از این تعداد ۵۰۶ معدن فعال و ۲۰۶ معدن غیرفعال است که شیوع ویروس کرونا یکی از دلایل تعطیلی موقت برخی معادن استان به شمار می‌رود.

هم اکنون در آذربایجان غربی ۵۰۶ معدن دارای پروانه بهره برداری معتبر با ظرفیت استخراج اسمی سالانه ۱۷ میلیون و ۴۳۵ هزار تن انواع مواد معدنی و ذخیره قطعی بیش از یک هزار و ۱۳۸ میلیون تن با حجم سرمایه گذاری بیش از ۴ هزار و ۸۱۰ میلیارد ریال و ایجاد اشتغال مستقیم برای ۵ هزار و ۱۷۹ نفر فعالیت می‌کند.

آذربایجان غربی در حال حاضر دارای ۱۷۹ محدوده دارای پروانه اکتشاف معتبر و ۶۳ معدن دارای گواهی نامه کشف معتبر با ذخیره قطعی ۲۶ میلیون و ۷۷۹ هزار تن انواع مواد معدنی با حجم سرمایه گذاری بالغ بر ۶۲۱ میلیارد ریال است.

خام فروشی ضربه اساسی بر بنیان ها و درآمد های اقتصادی استان

با اشاره به جلوگیری از خام فروشی مواد معدنی جهت ایجاد ارزش افزوده برای استان ضروری است، افزود: خروج مواد معدنی به شکل خام از استان و کشور ضربه اساسی بر بنیان‌ها و درآمدهای اقتصادی استان و حتی کشور وارد می‌کند بر همین اساس ایجاد واحدهای فرآوری مواد معدنی در مناطق معدن خیز در سرلوحه اقدامات سازمان صنعت، معدن و تجارت استان است.

وی اظهار کرد: بهره‌برداری از معادن برای توسعه کشور یک نیاز و ضرورت است اما لزوم توجه به اصول فنی و مسائل زیست محیطی و حفظ پوشش‌های گیاهی موجود در منطقه برای وارد شدن کمترین میزان تخریب به طبیعت نباید فراموش شود.

بابایی ادامه داد: برای حفظ تعادل بین اکتشاف و استخراج معادن با منابع طبیعی و چشم انداز طبیعت استان باید تعامل تنگا تنگ بین کارشناسان امور معادن، کارشناسان اداره کل منابع طبیعی و معدن کاران جهت رعایت اصول و مقررات فنی حفظ منابع و استخراج مواد معدنی برقرار باشد.

وی عنوان کرد: حفظ منابع طبیعی مانعی بر سر راه فعالیت‌های معدنی ایجاد نمی‌کند و فعالیت‌های معدنی باید توجیه و ارزش اقتصادی داشته باشند همچنین با استفاده از روش‌های صحیح معدنکاری که کمترین تخریب را در پی دارد، انجام شود و پیش‌بینی‌های لازم برای احیای مناطق آسیب‌دیده در نظر گرفته شود.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان آذربایجان غربی تأکید کرد: بهره‌برداری از معادن با روش‌ها و متدهای جدید و بهره مندی از فناوری، تکنولوژی، دانش و علم روز دنیا ضمن اینکه موجب حفظ محیط‌زیست می‌شود هم از تخریب جلوگیری می‌کند و هم در صورت واگذاری برای انجام عملیات معدنی متناسب با آن احیا و بازسازی معدن نیز توسط معدن کار انجام می‌شود.

بابایی با اشاره به جلوگیری از خام فروشی مواد معدنی جهت ایجاد ارزش افزوده برای استان ضروری است گفت: خروج مواد معدنی به شکل خام از استان و کشور ضربه اساسی بر بنیان‌ها و درآمدهای اقتصادی استان و حتی کشور وارد می‌کند بر همین اساس ایجاد واحدهای فرآوری مواد معدنی در مناطق معدن خیز در سرلوحه اقدامات سازمان صنعت، معدن و تجارت استان است.

توصیه به معدنکاران برای سرمایه گذاری در ایجاد واحدهای فرآوری

رئیس سازمان صمت استان با بیان اینکه حضور پر رنگ خود معدنکاران در بحث سرمایه گذاری در ایجاد واحدهای فرآوری توصیه می شود، می گوید: امروزه شرایط برای سرمایه گذاری در حوزه های معدنی استان به خصوص در زمینه ایجاد واحدهای فرآوری مواد معدنی مهیا است و سازمان از هرگونه سرمایه گذاری در استان حمایت های قانونی را انجام خواهد داد.

 بابایی با اشاره به برخی از ظرفیت های معدنی در استان و تلاش های صورت گرفته برای ایجاد واحدهای فرآوری مناسب می گوید: به عنوان مثال شهرشتان تکاب دارای ۶۰ معدن با استخراج سالانه یک میلیون و ۸۴۰ هزار تن انواع مود معدنی است که فعالیت دو معدن طلای بزرگ، این شهرستان را متمایز ساخته است.

نویسنده و سردبیر : صمد اسمعیلی

معادن؛ ثروت فراموش شده ی آذربایجان غربی / خام فروشی و هدر رفت سرمایه ملی معادن؛ ثروت فراموش شده ی آذربایجان غربی / خام فروشی و هدر رفت سرمایه ملی معادن؛ ثروت فراموش شده ی آذربایجان غربی / خام فروشی و هدر رفت سرمایه ملی معادن؛ ثروت فراموش شده ی آذربایجان غربی / خام فروشی و هدر رفت سرمایه ملی معادن؛ ثروت فراموش شده ی آذربایجان غربی / خام فروشی و هدر رفت سرمایه ملی معادن؛ ثروت فراموش شده ی آذربایجان غربی / خام فروشی و هدر رفت سرمایه ملی معادن؛ ثروت فراموش شده ی آذربایجان غربی / خام فروشی و هدر رفت سرمایه ملی معادن؛ ثروت فراموش شده ی آذربایجان غربی / خام فروشی و هدر رفت سرمایه ملی