راهکار‌هايی برای مقابله با عوارض ناشی از آلودگی هوا

به گزارش گروه وب گرد خبرگزاری صدا و سيما، هوای آلوده معمولا از مونوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، اکسید‌های نیتروژن دار، هیدروکربن‌های سوخته نشده، ذرات ریز معلق، برمید سرب و سایر ترکیبات سربی تشکیل شده است و هر چند می‌تواند برای همه خطرساز باشد، اما کودکان، سالمندان، مادران باردار و مبتلایان به بیماری‌های قلبی، ریوی بیشتر از دیگران در معرض خطر هستند. اگر چاره‌ای جز زندگی کردن در شهر‌های بزرگ ندارید، بهتر است تعدادی از نکات تغذیه‌ای را رعایت کنید که نقش مهمی در کمتر کردن عوارض ناشی از آلودگی هوا دارد.

با خوردن میوه‌ها و سبزیجات تازه و کمتر مصرف کردن فست فود‌ها و غذا‌های آماده، می‌توانیم از خودمان تا حدودی دربرابر این پدیده مواظبت کنیم.
سیب سرشار از پکتین است. پکتین ضد سموم موجود در هوا است و سرب را جذب کرده و مانع از رسیدن آسیب به سلول‌های بدن می‌شود. البته پرتقال و توت فرنگی، لیمو، گریپ فروت، هویج و غلات سبوس دار هم این خاصیت را دارند.
مصرف منابع غذایی ویتامین E و ویتامین D هم می‌تواند اثرات مسموم‌کننده گاز‌های آلاینده را خنثی کنند. ویتامین E در روغن‌های گیاهی، گردو، بادام، زیتون، جوانه گندم، جگر و سبزیجات دارای برگ سبز وجود دارد. منابع مناسب ویتامین D هم شیر، کره و زرده تخم‌مرغ هستند که در روز‌های آلودگی هوا باید بیشتر مصرف شوند. در واقع شیر و لبنیات به خصوص پنیر و ماست، به خاطر کلسیمی که دارند می‌توانند جذب عناصر سنگین مثل سرب را کاهش دهند.
شیر، دفع مواد آلاینده را تنظیم می‌کند. هر وقت میزان باکتری‌های مفید بر اثر ورود سرب و مواد آلاینده به بدن کم شود، عمل دفع هم با مشکل مواجه می‌شود و این مواد در بدن باقی می‌مانند. شیر‌های غنی شده با باکتری‌های به نام پروبیوتیک، سطح باکتری‌های مفید را در روده انسان متعادل می‌کند.
البته بهتر است هنگام آلودگی هوا از شیر کم چرب استفاده کنید، چون دریافت اسید‌های چرب اشباع شده موجود در فرآورده‌های لبنی پرچرب می‌تواند در کاهش کارایی دستگاه ایمنی دخالت کرده و باعث گسترش بیماری‌های ریوی در هوای آلوده شود.
پزشکان مصرف غذا‌های حاوی سلنیوم و بتاکاروتن را هم توصیه می‌کنند. سبزیجاتی مثل طالبی، انبه، کدو تنبل، فلفل، اسفناج، کلم و زردآلو بتاکاروتن دارند. سلنیوم را هم می‌توانید در غذا‌های دریایی، مرغ، نان و غلات سبوس‌دار پیدا کنید.

مصرف آنتی اکسیدان‌ها هم از نکاتی است که معمولا پزشکان و متخصصان تغذیه، روی آن تاکید ویژه‌ای دارند. در حالت عادی، دستگاه دفاعی بدن، سلول‌ها را از کلیه آسیب‌های بیرونی محافظت می‌کند. اما عوامل مخرب محیطی مثل اشعه ماوراء بنفش، الکل و آلودگی‌های محیط باعث می‌شوند بدن نتواند مبارزه کند در نتیجه ساختمان و عمل سلول‌های بدن توسط عوامل مخربی نظیر رادیکال‌های آزاد تخریب می‌شود. اما آنتی اکسیدان‌ها مولکول‌هایی هستند که جلوی عمل رادیکال‌های آزاد را گرفته و مانع تخریب سلول‌های حیاتی بدن می‌شوند. مصرف بیشتر آنتی اکسیدان‌ها زمینه‌ای را فراهم می‌کنند که بدن به راحتی رادیکال‌های آزاد مضر را از بین ببرد. خوراکی‌هایی که ویتامین E و C دارند، منبع غنی آنتی اکسیدان هستند.
از طرفی ویتامین C می‌تواند به دفع سربی که با هوای آلوده وارد بدن ما شده، کمک کند. مرکبات، فلفل سبز، کلم بروکلی، گل کلم، کلم برگ، گوجه فرنگی، سبزیجات برگی شکل سبز (سبزی خوردن)، اسفناج، کیوی، طالبی، توت فرنگی و سیب زمینی مقدار زیادی ویتامین C دارند. البته یادتان باشد که بهتر است این خوراکی‌ها را خام و تازه مصرف کنید.
اگر دنبال نوشیدنی مناسب برای روز‌های تشدید آلودگی هوا هستید، باید بگوییم که بهتر است چای سبز یا آب انار را انتخاب کنید. چای سبز سرشار از ویتامین C و آنتی اکسیدان است و آب انار هم می‌تواند مواد سمی را از بدن دفع کند.

در واقع پزشکان به کسانی که در شهر‌های صنعتی و آلوده زندگی می‌کنند، توصیه می‌کنند که روزانه حداقل روزانه دو لیوان شیر بنوشند، حداقل ۴۰۰ گرم سبزی و میوه تازه در طول روز مصرف کنند، غلات سبوس دار را در برنامه غذایی خود بگنجانند و البته خوردن حداقل یک سیب در طول روز را فراموش نکنند. غیر از میوه‌ها و سبزی ها، غذا‌هایی که در طول روز مصرف می‌کنیم هم می‌تواند به کاهش اثرات مضر آلودگی هوا کمک کنند یا برعکس آن را تشدید کنند!
ماهی یکی از غذا‌هایی است که به شما کمک می‌کند بدنتان را در آلودگی هوا سالم‌تر نگه دارید. ماهی‌های روغنی که سرشار از اسید‌های چرب امگا۳ هستند، تنگی نفس و اثرات زیان بار ترکیبات التهاب آور را کاهش می‌دهند. فقط یادتان باشد بهتر است ماهی را سرخ نکرده و آن را به صورت بخار پز، آب پز یا تنوری مصرف کنید.
از طرفی خوردن غذا‌های پر چرب به خصوص چربی‌های اشباع شده، غذا‌های پر پروتئین، فست فود‌ها و مواد غذایی حاوی مواد نگه دارنده مثل چیپس، پفک و انواع کنسرو، سلامتی شما را در روز‌هایی که میزان آلودگی هوا بالاست، بیشتر تهدید می‌کند و باعث جذب اثرات منفی این آلودگی در بدن شما می‌شوند.

غیر از تغذیه، در روز‌هایی که هوای شهرتان به دلیل آلودگی هوا در شرایط ناسالم، هشدار یا اضطرار قرار می‌گیرد، باید نکات خاص دیگری را هم رعایت کنید.
مدتی پیش مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به همه توصیه کرد در چنین شرایطی از ماسک مناسب استفاده کنند. البته نه ماسک‌های پارچه‌ای یا دندانپزشکی. در واقع ماسک باید از جنس فیبر باشد و بعد از هر بار مصرف هم تعویض شود.
اما تنها ریه شما نیست که در مقابل آلودگی هوا آسیب پذیر است. پوست تان هم در چنین شرایطی در معرض خطر قرار می‌گیرد. به همین دلیل و به خاطر اینکه ذرات ریز ناشی از آلودگی هوا روی سطح پوست می‌نشینند، هنگام شست و شوی دست و صورت، به آب خالی اکتفا نکنید و حتما از صابون‌های مایع مناسب استفاده کنید. زیرا ذرات معلق موجود در هوا در صورت آمیخته شدن با آب، ماده اسیدی ضعیفی را ایجاد می‌کند که به مرور باعث پیری زودرس پوست می‌شود.

پاکسازی هوای خانه
فکر نکنید آلودگی هوا تنها در بیرون از خانه شما و اعضای خانواده را تهدید می‌کند. هنگام بروز پدیده آلودگی هوا، فضای داخل خانه هم به اندازه هوای بیرون خانه دچار آلودگی می‌شود و کسانی که در خانه هستند، به خصوص کودکان و سالمندان، ممکن است دچار مشکل شوند. اما می‌شود تا حدودی هوای خانه را پاکسازی کرد.
یکی از راه‌های پاکسازی این است که در این روز‌ها میزان حرارت وسیله گرمازا را در کمترین حد خود قرار دهید تا هوای خانه عوض شود.
وجود گل و گیاهان در خانه هم در کاهش آلودگی هوای خانه موثر است. گیاهان دی اکسیدکربن را به اکسیژن تبدیل می‌کنند. هوا را تصفیه می‌کنند و قادرند آلاینده‌های مضر را از بین ببرند. با وجود گیاهان هوا تمیزتر شده و رطوبت هوا به طور طبیعی حفظ می‌شود.

گیاهانی مانند پیچک، فیکوس، شیپوری، زنبق، سرخس، گل داوودی و نخل مرداب در از بین بردن آلاینده‌های شیمیایی موجود در هوای خانه مانند رنگ، محلول‌های شوینده و دود سیگار موثرترند.
در خانه سیگار نکشید و به دیگران هم اجازه ندهید در فضای بسته خانه سیگار بکشند. برای خوش‌بو کردن هوا از اسپری‌های خوش‌بوکننده که حاوی مواد شیمیایی حساسیت‌زا هستند، استفاده نکنید.
اگر هم در خانه شومینه دارید مراقب منوکسیدکربن باشید، از باز بودن راه خروج هوا و مسدود نبودن دودکش مطمئن شوید.