شیب تند بازار انرژی، آمریکا را دست به دامن ونزوئلا کرد

به گزارش سرویس بین الملل­ خبرگزاری­ صدا و سیما؛ «محمد استادولی» کارشناس مسائل آمریکای لاتین در یادداشتی درباره سفر هیئتی بلند پایه از آمریکا به ونزوئلا نوشت، با روی کار آمدن دولت «جو بایدن»، رئیس جمهوری آمریکا و مقاومت مردم ونزوئلا در برابر فشار‌ها و تحریم‌های کاخ سفید علیه این کشور، مشخص شد سیاست‌های چند سال اخیر آمریکا در قبال ونزوئلا کارساز نیست و آمریکا باید دست به تغییراتی در این خصوص بزند. البته پیش از آن برخی از کشور‌های اروپایی با عقب نشینی از برخی از مواضع قبلی خود در قبال دولت قانونی ونزوئلا که به رهبری «نیکلاس مادورو»، رئیس جمهوری این کشور اداره می‌شود، نشان دادند که مواضع غرب نسبت به ونزوئلا در حال تغییر و تحول است.

اما آنچه این روز‌ها در حاشیه درگیری میان روسیه و اوکراین خبرساز شده است، سفر هیئتی بلند پایه به ونزوئلا است که به گفته نشریه ال پائیس اسپانیا، بلند پایه‌ترین هیئت در چند سال اخیر به شمار می‌رود. هدف اصلی آن استفاده از فرصت و ظرفیت تولید نفت ونزوئلا برای متعادل کردن بازار انرژی است. در کنار این موضوع نیویورک تایمز نیز اعلام کرده است که مذاکره برای آزادی زندانیان سیاسی آمریکایی نیز صورت خواهد گرفت.

هرچند بخش مهمی از دلیل این سفر استفاده از ظرفیت‌های ونزوئلا در موضوع بازار انرژی در شرایط تحریم روسیه ذکر می‌شود، اما نگرانی‌های واشنگتن از نزدیکی بیش از حد دولت‌های روسیه و ونزوئلا نیز عامل مهمی است تا کاخ سفید از سیاست‌های فشار حداکثری خود عقب بنشیند و فضای روابط را با این کشور مهم منطقه آمریکای لاتین به سمتی دیگر هدایت کند.

عقب نشینی آمریکا از فشار حداکثری
این موضوع زمانی اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم؛ آمریکا در سال‌های اخیر در کارزاری همه جانبه سعی در ایجاد تغییرات اساسی در ونزوئلا داشته و در این بین حتی برای دستگیری برخی مقامات بلند پایه این کشور، جایزه نیز تعیین کرده است.

 در واقع از سال ۲۰۱۹، یعنی زمانی که نیکلاس مادورو در انتخابات قانونی این کشور به پیروزی رسید، جنس درگیری آمریکا با ونزوئلا تغییر کرد و راهبرد این کشور برای ضربه زدن به کاراکاس دگرگون شد. ایالات متحده با هدف کنار زدن جریان سیاسی حاکم بر این کشور، اعلام کرد که انتخابات را قبول ندارد و دولت این کشور باید به دست خوان گوایدو، رهبر مخالفان این کشور که خود را در همان زمان رئیس جمهوری ونزوئلا خوانده بود، اداره شود.

این مسیر برای ساقط کردن دولت قانونی ونزوئلا کافی نبود؛ به همین دلیل آمریکا تصمیم گرفت با اجرای سیاست‌های فشار حداکثری علیه این کشور، کلیه راه‌های کسب درآمد ونزوئلا را منهدم و پس از آن نقشه خود را عملی کند. اجرای این برنامه در کشور تک محصولی ونزوئلا در ابتدا چندان پیچیده نبود: تحریم همه جانبه شرکت ملی نفت ونزوئلا (موسوم به PDVSA) اولین قدم در ایجاد فشار حداکثری به شمار می‌رفت.

با توجه به تفاوت‌هایی که عراق یا لیبی با ونزوئلا دارند، برای ایجاد فشار بر این کشور و رسیدن به نفت آن، نیاز نبود که نیرو‌های سازمان پیمان آتلانتیک شمالی "ناتو" در سرزمین ونزوئلا فرود آیند و بر صنعت نفت آن چیره شوند؛ تنها کافی بود اقداماتی انجام گیرد تا شرکت‌ها و فعالان اصلی مرتبط با نفت ونزوئلا فلج شوند و نتوانند مانند قبل یکی از مهمترین شرکت‌های نفتی جهان را به جلو ببرند. این فشار‌ها و تحریم‌ها حتی بر شرکت‌های کشتیرانی نیز وارد شد. هدف آن بود که به طور کلی نفت خام فرآوری شده در شرکت ملی نفت ونزوئلا تحت تاثیر قرار گیرد و بدین ترتیب هیچ شرکتی نتواند از این کشور خرید نفتی داشته باشد.

همزمان شرکت‌های آمریکایی از فروش تجهیزات و مواد پالایشگاهی مورد نیاز به ونزوئلا امتناع کردند؛ موادی مانند نفتا که ونزوئلا پیشتر برای فرایند پالایشی خود از آمریکا وارد می‌کرد، دیگر به این کشور صادر نشد تا پالایشگاه‌های مهم ونزوئلا با مشکلات عدیده‌ای مواجه شوند.

در همین راستا آمریکا بیش از ۷ میلیارد از دارایی‌های شرکت‌های زیر مجموعه شرکت ملی نفت ونزوئلا را نیز مسدود و بعدتر اعلام کرد، فقط گوایدو می‌تواند از این منابع مالی استفاده کند.

واشنگتن در حالی محدودیت‌های شدیدی را بر شرکت ملی نفت ونزوئلا اعمال کرد که یک سوم نفت ونزوئلا در پالایشگاه‌های ایالات متحده پردازش می‌شده است. بر اساس گزارش "بلومبرگ"، پالایشگاه‌های لوئیزیانا و تگزاس به شدت تحت تاثیر تحریم‌های دولت آمریکا قرار گرفتند، زیرا منبع درآمد اصلی خارجی آن‌ها از سوی پالایشگاه‌های ونزوئلا بوده است. گفته شده است که آمریکا بزرگترین مشتری نفتی ونزوئلا است و بر اساس گزارش‌های منتشر شده، روزانه حدود ۵۰۰ هزار بشکه نفت از ونزوئلا در سال ۲۰۱۸ وارد کرده است.

همراهی شرق برای کمک به ونزوئلا
زمانی که حجم فشار‌های آمریکا به ونزوئلا افزایش یافت، ایران، چین، روسیه و ترکیه هر یک به نوعی برای حمایت از دولت قانونی ونزوئلا وارد عمل شدند.

چین و روسیه با اعطای وام و کمک‌های سیاسی در سازمان ملل متحد به ونزوئلا کمک کردند. ایران با همکاری‌های نفتی و غیر نفتی، به ویژه در جهت احیای توان صنعت نفت ونزوئلا و تأمین سوخت مورد نیاز این کشور، صرف نظر از هر گونه تهدید غرب، در کنار مردم ونزوئلا ایستاد و در این میان بیش از دیگر کشور‌ها نقش ایفا نمود. این موضوع سبب شد تا نزدیکی ونزوئلا به کشور‌های یاد شده، بیش از پیش پر رنگ شود. آمریکا در دوران دولت باراک اوباما در سال ۲۰۱۲ قانونی موسوم به "مقابله با ایران در نیمکره غربی" تصویب کرد که بنای ایجاد انسداد در فعالیت‌های این کشور در آمریکای لاتین را بگذارد؛ اما این بار در سال ۲۰۱۹ و در اوج درگیری‌ها با کاراکاس با تصمیم مجلس نمایندگان این کشور، طرحی مشابه علیه روسیه به بحث گذاشته شد.

بخش مهمی از نگرانی آمریکایی‌ها در خصوص روابط روسیه و ونزوئلا، در حوزه همکاری‌های شرکت‌های روسی، نظیر روس نفت با شرکت ملی نفت ونزوئلا عنوان شده بود. در واقع آمریکا با اعمال تحریم‌های گاه و بیگاه علیه ونزوئلا از چند جهت خود را درگیر کرده بود: اول بازار خوب ونزوئلا را از دست داد؛ دوم فرصت مناسبی برای حضور شرکت‌های نفتی روسی و استفاده از ظرفیت خالی شده را فراهم نمود، سوم به نفوذ روسیه در منطقه کارائیب کمک کرد.

حمایت ونزوئلا از روسیه در خصوص درگیری در اوکراین
سفر هیئت آمریکایی به ونزوئلا بعد از آن صورت می‌گیرد که نیکلاس مادورو، از پیش از آغاز حملات روسیه به اوکراین نشان داده بود که از جمله رهبران جهانی است که از پوتین و اقداماتش حمایت می‌کند.

هر چند وزارت امور خارجه ونزوئلا در بیانیه‌هایی دو طرف را به خویشتن داری دعوت کرده بود؛ اما مادورو در گفتگوی تلفنی با «ولادیمیر پوتین»، همتای روس خود اعلام کرد: ونزوئلا از اقدامات قاطعانه روسیه در اوکراین حمایت می‌کند. این سیاست ونزوئلا که دور از ذهن هم نبود؛ در کنار افزایش بی سابقه قیمت جهانی نفت، سبب شده است تا آمریکا بار دیگر به فکر نقش آفرینی در ونزوئلا باشد. البته نفوذ روسیه در کارائیب بیش از نفت عامل تغییر رویکرد ایالات متحده است.

«فرانسیسکو مونالدی»، اقتصاددان متخصص نفت و تحلیلگر مسائل بین‌الملل در مصاحبه‌ای با روزنامه ال پائیس این طور توضیح می‌دهد که سهم تولید نفت ونزوئلا حدود ۸۰۰ هزار بشکه در روز و تأثیر آن بر بازار بین المللی اندک است. وی معتقد است: در کوتاه‌مدت، حفظ پایدار تولید یک میلیون بشکه در روز برای ونزوئلا دشوار خواهد بود.

با علم بر اینکه روسیه در ماه‌های اخیر به میزان تقریبا ۱۱ میلیون بشکه تولید داشته، این مقیاس تولید روسیه و ونزوئلا غیرقابل مقایسه است. هیچ متخصصی وجود ندارد که بتواند ثابت کند که ونزوئلا در شش ماه آینده در بازار انرژی تأثیر خواهد داشت.
علاوه بر این مونالدی معتقد است که توافق میان آمریکا و ونزوئلا ممکن است در میان مدت منطقی باشد. اگر آمریکا با دولت نیکلاس مادورو در خصوص پایان تحریم‌های بین المللی، به ویژه در بخش صنعت نفت به توافق برسد، ونزوئلا امکان افزایش تولید فعلی خود را خواهد داشت. به نظر می‌رسد دولت ونزوئلا نیز در این زمینه و برای جذب سرمایه گذاری خارجی آماده همکاری باشد.