چرا باید هر میوه را فصل خودش بخوریم؟

به گزارش سرویس وب گردی خبرگزاری صدا و سیما، کارشناسان تغذیه بر این باورند که سالم‌ترین غذا‌های دنیا، غذا‌هایی هستند که از مواد طبیعی و فصلی تهیه می‌شوند، زیرا تغییراتی که در نتیجه گذر فصول از بهار به تابستان و یا از پاییز به زمستان ایجاد می‌شوند، برای حفظ تعادل در منابع طبیعی زمین و اشکال مختلف حیات در آن، لازم و ضروری است.

اما متاسفانه امروزه خیلی راحت، خوردن مواد غذایی فصلی مانند میوه‌ها و سبزی‌ها را فراموش کرده‌ایم، زیرا اکثر آن‌ها در تمام فصول سال در دسترس‌مان هستند، مثلا در تابستان گوجه‌فرنگی مزرعه‌ای می‌خوریم و در زمستان گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای و دیگر برایمان مهم نیست که نوع اول خوش‌مزه‌تر است و ارزش غذایی بالاتری دارد (حاوی ویتامین C و ترکیبات فنولی بیشتری است).

میوه‌های گلخانه‌ای کمبود ویتامین دارند
جالب است بدانید از آنجا که گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای، نور خورشید را به صورت مستقیم دریافت نمی‌کند، با کمبود بسیاری از ویتامین‌ها و مواد مغذی‌ها روبه‌رو است.

در عین حال، بسیاری از محصولات فصلی برای عرضه در فصل‌های گوناگون، در انبار‌ها و با شرایط ویژه (دمای زیر صفر درجه، تزریق گاز co ۲ به محیط انبار، محلول پایشی کلسیم و ...) نگهداری می‌شوند و مثلا شما می‌توانید توت‌فرنگی را که یک میوه تابستانی است، در فصل پاییز مصرف کنید، اما باید بدانید که با گذشت زمان از ارزش غذایی میوه کاسته شده و در واقع با نوع فصلی آن قابل مقایسه نیست.

برخی میوه‌ها با انبارداری ارزش غذایی خود را حفظ می‌کنند
البته نمی‌توان گفت که انبارداری ارزش غذایی تمام میوه‌ها را کاهش می‌دهد؛ مثلا سیب، کیوی و گلابی وحشی بر اثر انبارداری تقریبا همه ارزش غذایی خود را حفظ می‌کنند.

گاهی دیده می‌شود که گروهی از میوه‌ها شامل توت‌فرنگی، آلبالو، گیلاس،  هلو و گلابی، صیفی‌جات مانند باقلا، لوبیاسبز،  نخودفرنگی،  بامیه، هویج و سبزیجاتی مانند جعفری، نعنا و ترخون به روش‌های مختلف (به ویژه روش IQF) منجمد می‌شوند که این انجماد ضمن حفظ خواص ظاهری محصولات، ارزش غذایی آن‌ها را تا حد زیادی حفظ می‌کند و این روش در بسیاری از کشور‌ها نیز کاربرد دارد؛ بنابراین نمی‌توان گفت که همه محصولات غیرفصلی، فاقد ارزش غذایی هستند.

حتی این انبارداری در بسیاری از مواقع موجب می‌شود تا افراد در فصول دیگر هم میوه‌هایی را مصرف کنند که در آن فصل خاص به طور طبیعی موجود نیست، اما نباید در کنار این محصولات، مصرف میوه‌های فصلی فراموش شود، زیرا حاوی حداکثر میزان ویتامین‌ها هستند، هیچ‌گونه افزودنی و نگه‌دارنده‌ای ندارند، دارای طعم و کیفیت مناسبی بوده، ماندگاری بیشتری دارند و دیرتر از میوه‌های انباری، گلخانه‌ای، یخ‌زده و... خراب می‌شوند.

در بسیاری از مواقع نیز میوه‌های فصلی برای نگه داشتن در انبار و عرضه در فصل‌های دیگر، نارس چیده می‌شوند و هیچ‌وقت فرصتی پیدا نمی‌کنند تا ارزش غذایی، عطر و طعم واقعی خود را به دست آورند، زیرا گیاه آن‌قدر وقت نداشته تا تمام ترکیبات لازم را در میوه اش بپروراند، مثلا میوه‌هایی که به دلیل صادرات به مناطق دوردست، به‌طور تقریبا نارس چیده می‌شوند، دارای چنین شرایطی هستند.

این مسئله زمانی بیشتر خود را نشان می‌دهد که به این مسئله دقت داشته باشیم که مصرف میوه‌ها تازۀ فصل سبب عدم نیاز به مواد شیمیایی نگهدارنده، پوشش‌دار کردن میوه‌ها، استفاده از سموم، آفت‌کش‌ها، و نگهداری طولانی مدت در انبار و سردخانه خواهد شد و طبیعتا موجب کاهش کاربرد مواد شیمیایی در مورد میوه‌های فصل خواهد شد.

از سوی دیگر عدم استفاده از سازه‌های انبار و سیستم‌های نگهدارنده، چون سردخانه و … سبب کاهش مصرف انرژی، سوخت و تولید گاز‌های گلخانه‌ای، دپوی طولانی‌مدت محصول می‌گردد که مطابق با روش‌های دوستدار طبیعت محصول می‌شود.

مصرف میوه‌های فصل توصیه‌ای علمی است
علاوه بر این موارد به دلیل تازه‌تر بودن میوه در فصل، محصولات از طعم، عطر و ظاهر بهتری برخوردار هستند. همچنین براساس یک نظریه، میوه‌های هر فصلی دارای خواصی سازگار با آن فصل هستند و تاثیری مضاعف بر سلامتی انسان و بدن دارند.

برای مثال میوه‌هایی که دارای سطح بالاتری از ویتامین ث هستند، در فصل پاییز که احتمال ابتلا به سرماخوردگی افزایش می‌یابد بالاتر است و یا میوه‌های پر آب در فصل گرم تابستان بیشتر می‌رسند. ضمن اینکه کیفیت و میزان ترکیبات موجود در میوه با تغییر فصول مختلف تغییراتی را نشان می‌دهد و همواره در فصل رسیدن طبیعی در متعادل‌ترین و بهترین سطح خود یافت می‌شود؛ بنابراین مصرف میوه‌های فصل توصیه‌ای علمی و مطابق با چرخه طبیعی حیات در کره زمین است.

تفاوت محصولات فصلی و غیرفصلی

گلخانه‌ای هستند
میوه‌هایی که در اغلب در فصولی غیر از فصول خود در بازار موجودند، عموماً گلخانه‌ای هستند، میوه‌های گلخانه‌ای:

ارزش غذایی کمتری دارند (از ویتامین C و ترکیبات فنولی کمتری برخوردارند).


نور خورشید را به صورت مستقیم دریافت نمی‌کنند و و از نظر بسیاری از موادمغذی دچار کمبودند.

عطر و طعم واقعی ندارند
غالباً محصولات و میوه‌های فصلی برای نگهداری در انبار و عرضه در فصل‌های گوناگون یا جهت ارسال به نقاط دوردست، نارس چیده می‌شوند و فرصت پیدا نمی‌کنند ارزش غذایی، عطر و طعم واقعی خودشان را به دست آورند.

خواص و ارزش غذایی آن‌ها تغییر می‌کند
نوع نگهداری ویژه میوه‌ها در فصلی غیر زمان اصلی آن‌ها (نگهداری طولانی مدت در انبار، دمای زیر صفر درجه، تزریق گاز CO ۲ به محیط انبار و ….) باعث کاهش خواص، کیفیت و ارزش غذایی اولیه می‌شود و باعث می‌گردد ویتامین‌های محلول در آب به ویژه ویتامین c در میوه‌ها آسیب ببیند.

دارای مواد نگهدارنده مضر هستند
گاهی برای نگهداری طولانی مدت و افزایش عمر میوه‌ها جهت عرضه در فصول دیگر سال، از مواد نگهدارنده‌ای، چون پارافین استفاده می‌کنند که با این کار، شکل طبیعی میوه‌ها از بین می‌رود، کیفیت میوه‌ها کاهش پیدا می‌کند و علاوه براین یک سری مواد شیمیایی مضر به بدن اضافه می‌شود.

سازگار با طبیعت بدن نیستند
به طور مثال: شخصی که طبیعت دستگاه گوارشش سرد است وقتی در فصل سرد سال نیز، محصولاتی که در این فصل رشد نمی‌کنند و طبع سردی هم دارند مانند توت فرنگی، آلبالو، هندوانه، خیار، گوجه فرنگی… بخورد، دچار دل‌پیچه و دل‌درد و نفخ می‌شود.

میوه‌های هر فصلی دارای خواصی سازگار با آن فصل هستند برای مثال:

میوه‌های دارای ویتامین ث، در فصل پاییز و زمستان که احتمال ابتلاً سرماخوردگی بیشتراست، بهترند.

یا میوه‌های پرآب در فصل تابستان بیشتر و بهتر می‌رسند.

همچنین، هضم و جذب هر میوه در فصل خودش، بهتر است.

قیمت بالایی دارند
محصولات و میوه‌های عرضه شده غیرفصلی عموماً قیمت بالایی دارند در حالی که میوه‌های فصلی، به دلیل فراوانی و به فصل بودن، قیمت آن پایین‌تر و متعادل‌تر است.

بنابراین تا می‌توانید از میوه‌های فصلی استفاده کنید که حداکثر ارزش غذایی را دارند و این موضوع را برای کودکان، نوجوانان و سالمندان جدی‌تر بگیرید؛ زیرا حاوی حداکثر میزان ویتامین‌ها هستند، هیچ‌گونه افزودنی و نگه‌دارنده‌ای ندارند، دارای طعم و کیفیت مناسبی بوده، ماندگاری بیشتری دارند و دیرتر از میوه‌های انباری، گلخانه‌ای، یخ‌زده و… خراب می‌شوند.

این مسئله زمانی بیشتر خود را نشان می‌دهد که به این مسئله دقت داشته باشیم که مصرف میوه‌ها در فصل خودش، سبب عدم نیاز به مواد شیمیایی نگهدارنده، پوشش‌دار کردن میوه‌ها و نگهداری طولانی مدت در انبار و سردخانه خواهد شد و طبیعتاً موجب کاهش کاربرد مواد شیمیایی در مورد میوه‌های فصل خواهد شد.

از سوی دیگر عدم استفاده از سازه‌های انبار و سیستم‌های نگهدارنده، چون سردخانه و … سبب کاهش مصرف انرژی، سوخت و تولید گاز‌های گلخانه‌ای، دپوی طولانی‌مدت محصول می‌گردد که مطابق با روش‌های دوستدار طبیعت محصول می‌شود.

خداوند متعال، ترتیب فصول و میوه‌های هر فصل را آن چنان پشت سر هم قرار داده است که هر فصل، خوراک مورد نیاز همان فصل را با خودش می‌آورد.