کوهی که تکیه گاه میخواهد

از دور که نگاهش میکنی یک کوه قهوه‌ای رنگ شبیه بیشتر کوه‌ها است فقط کافیست نزدیک شوی و به دل کوه قدم بگذاری گویی پا در یک سیاره دیگر گذاشته‌ای سیاره‌ای متشکل از سنگ‌های رنگی بلور‌های نمکی و چشمه‌ای سحرنگیر در میان کوه که چشم هر بیننده‌ای را خیره میکند.

در کنار این زیبایی‌ها سالهاست در اثر ورود بدون نظارت گردشگران هر روز گوشه‌ای از آن تخریب میشود کوهی که نماد تکیه گاه است حالا خود به دنبال یک حامی برای زنده ماندن و ایستادن میگردد.

از قم که به سمت بخش جعفریه حرکت میکنید در ۱۵ کیلومتری این جاده نرسیده به دامشهر کوهی نیم دایره قرار گرفته در دشتی سفید توجهت را به خود جلب میکند هر چه نگاه میکنم تابلویی برای هدایت به سمت کوه پیدا نمیکنم.

گله‌ای میبینم و به سرعت به سمت چوپان میروم همانطور که به چوب دستی اش تکیه داده است میگوید: اسمش گنبد نمکی است چند سالی هست گردشگران زیادی برای دیدنش می‌آیند با اشاره به یکی از دو جاده مرا به سمت کوه هدایت میکند.

بالاخره بعد ده دقیقه به پای دامنه کوه میرسم اقای علی اصل کارشناس گردشگری و چند کارشناس دیگر انجا منتظر من بودند.

_عمر ۲۰ ملیون ساله
آقای علی اصل کارشناس گردشگری با اشاره به نحوه تشکیل این کوه گفت: ساختار تقریباً تکتونیکی است که در اثر اختلاف وزن نمک و رس به سمت بالا آمده و در اثر پدیده‌های کوه زایی و تکتونیک این گنبد به صورت متقارن پدیدار شده است.

حدودا ۲۰ میلیون سال زمان برده است تا کوه به این شکل در بیاید و در واقع زنده است و سالی یک میلیمتر رشد میکند. میزان رشدی که در برابر تخریب گسترده این سال‌ها در این منطقه هیچ است.

_ فرصتی برای توسعه زمین گردشگری
علی اصل گفت: گنبد نمکی ظرفیت بسیار بالایی در زمینه زمین‌گردشگری به دلیل جنس نمک و پوشش گیاهی‌اش دارد و می‌تواند تور‌های مختلفی از جمله تور‌های حیات وحش، تور‌های علمی، تور‌های عکاسی داشته باشد؛ همچنین ما در گنبد نمکی پرندگان و خزندگان متنوعی داریم که تک تک این ظرفیت‌ها اگر در هر کشور دیگری بود به عنوان یک قطب جذب توریست در می‌آمد، اما در حال حاضر در منطقه ما نه تنها به آن از جنبه گردشگری و محیط زیستی توجه نمی‌شود بلکه خطراتی نیز متوجه این گنبد است که آن را در معرض تخریب قرار می‌دهد.

_ حضور بدون نظارت گردشگران مهمترین عامل تخریب
برای دیدن سایر زیبایی‌های کوه جاده را باید پیاده ادامه بدهیم جاده درست از وسط کوه میگذرد همان ابتدا با نشست‌های زمین در جاده روبرو میشویم علی اصل با تکان دادن سر بعنوان تاسف گفت سال ۹۷ پس از تلاش‌های شبانه روزی اش بالاخره این کوه در فهرست آثار ملی ثبت شد، اما دریغ از ذره‌ای توجه برای حفاظت نه تابلویی نصب شده است نه پایش برای حفاظت انجام میشود.

کمی جلوتر میرویم حجم زیادی نخاله ساختمانی پارچه‌های رنگی و بطری آب و پلاستیک در میان کوه تخلیه شده است انگار اینجا سایت تخلیه پسماند است کنارش آثار بجا مانده از آتش سوزی به چشم میخورد علی اصل ادامه داد گویی گردشگران نمیدانند پا در چه زمین ارزشمندی گذاشته اند متاسفانه هر روز هم به تعداد گردشگرانی که بدون رعایت اصول اولیه گردشگری به این منطقه می‌ایند اضافه میشود نتیجه میشود هم نشست‌های زمین در اثر تردد گسترده و دیواره‌های کوه که ریزش کرده است.

_بلور‌های نمکی که غارت میشوند
در میان سکوت حاکم بر کوه صدایی شبیه کوبیدن میخ به دیوار به گوش میرسد به سمت صدا میرویم مردی میانسال در حال کندن تکه‌ای نمک صیغلی را میبینیم میپرسم برای چه نمک را میکنی میگوید زیباست میخواهم در گوشم اتاقم بگذارم. با توضیحات گردشگران از ادامه کار منصرف میشود.

آقای نبی زاده دکترای جانور شناسی دارد با اشاره به رد پای الاغ روی زمین گفت کاملا مشخص است که مقدار زیادی از بلور‌های نمک را کنده اند و از الاغ برای حمل این زیبایی‌ها استفاده کرده اند. متاسفانه با تخریب این گنبد نمکی جانوران خاص این منطقه مثل روباه و خرگوش و انواع خزندگان و پرندگان که شورپسند و خاص هستند هم از بین خواهند رفت.

_ پیگیری از مسئولین استانی تا وزیر گردشگری
تخریب گنبد نمکی که میتواند یک جاذبه‌ی مهم زمین گردشگری باشد و درآمد زایی میلیاردی برای استان داشته باشد را در طی سال‌های گذشته من و همکارانم بار‌ها و بار‌ها پیگیری کرده بودیم و هر بار قول نظارت و پایش و نصب تابلو داده شده بود اینبار هم برای پیگیری با روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری تماس گرفتم در انتها موفق به برقراری ارتباط با کارشناسان این سازمان نشدم و با یک جمله که کار‌های مثبت زیادی در این منطقه صورت گرفته است به نبود نظارت و بی توجهی به این اثر ملی پاسخ میدهند.

بالاخره در بازدید آقای صرغامی وزیر میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری از جاذبه‌های استان قم فرصت معرفی این اثر ملی که سالهاست گرد بی توجهی بر روی ان نشسته است را پیدا کردم.

در انتها آقای ضرغامی گفت: باید با تغیر رویکرد به فکر حفاظت از این اثر ملی و جذب گردشگران باشیم.

نمیدانم باید خوشبین باشم به پیگیری‌های وزیر یا این هم یک قول مثل قول‌های قبل است.

چشم به تپه‌های رنگارنگ گنبد نمکی و بلور‌های سفید آن می‌اندازم گنبد نمکی امکان ویژه طبیعی نه‌تن‌ها برای شهر قم و کشور است بلکه گردشگرانی از سرتاسر دنیا به ایران می‌آیند تا چنین آثار طبیعی و ارزشمند از نظر زمین‌شناسی را ببینند و با آن آشنا شوند پس نیاز است با پیگیری و هماهنگی گامی در راستای برنامه‌ریزی و تدوین طرحی گردشگری برای استفاده از ظرفیت‌های طبیعی این گنبد برداشته شود. اگر امروز به فکر حفظ میراث طبیعی خود نباشیم شاید فردا دیر شده باشد.