نگاهی به اتفاقات پس از جنگ جهانی اول در کلام خسرو معتضد

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، برنامه «شب های فرهنگ» ساعت ۲۳:۳۰ روی موج اف ام‌ردیف ۱۰۶ مگاهرتز از رادیو فرهنگ پخش می شود.

خسرو معتضد، نویسنده، تاریخدان و مجری برنامه‌های تاریخ، متولد ۱۳۲۱ در تهران و دارای مدرک کارشناسی‌ارشد تاریخ است. وی بیش از ۵۰ عنوان کتاب درباره تاریخ معاصر ایران نوشته است.

ایران در جنگ جهانی اول بی‌طرف بود، اما به دلیل ضعف قوای دولتی، این بی‌طرفی رعایت نشد و کشور از شمال و جنوب و غرب اشغال شد. فجایع این جنگ در شمال‌غرب ایران کمتر از فجایع میدان‌های اصلی جنگ در اروپا نبود.

جنگ از ۲۸ ژوئیه ۱۹۱۴ آغاز شد و ۱۱ نوامبر ۱۹۱۸ با شکست «متحدین» به رهبری امپراتوری آلمان پایان یافت. در این جنگ ۷۰ میلیون نفر اسلحه به دست گرفته بودند و در جریان آن حدود ۱۷ میلیون انسان جان خود را از دست دادند.

پس از پایان جنگ جهانی اول، ویلهلم دوم، امپراتور آلمان، تاج و تخت خود را از دست داد و در این کشور جمهوری تشکیل شد. امپراتوری‌های اتریش - مجارستان و عثمانی هر دو فروپاشیدند و امپراتوری روسیه تزاری نیز در داخل مغلوب بلشویک‌ها شد.

جنگ جهانی اول همچنین زمینه‌ساز پیروزی فاشیسم در ایتالیا و آلمان، پیروزی کمونیسم در روسیه و پیش‌درآمد جنگ جهانی دوم شد.

وقتی آتش جنگ جهانی اول شعله‌ور شد، در ایران احمد شاه قاجار تازه به ۱۸ سالگی رسیده و قبول مسئولیت رسمی پادشاهی خود را با مراسم تاجگذاری جشن گرفته بود. اولین فرمان احمد شاه به عنوان پادشاه رسمی نیز که سه روز پس از آغاز جنگ صادر شد، اعلام بی‌طرفی ایران در جنگ جهانی اول بود. اما دولت‌های درگیر در جنگ بی‌طرفی ایران را نادیده گرفتند.