شیوع ژن بتا تالاسمی در خوزستان، به دلیل ازدواج‌های فامیلی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز آبادان ؛ ۱۸ اردیبهشت بعنوان روز بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج نامگذاری شده است.
بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج ، بیماری‌هایی است که در جامعه عمومیت ندارند و درمان آن‌ها به فراهم کردن شرایط ویژه نیاز دارد.
بر اساس تعریف وزارت بهداشت ، چهار بیماری تالاسمی ، هموفیلی ، دیالیز و ام اس در زمره بیماران خاص و بیماری‌های سرطان ، ام اس ، پیوند کلیه ، دیابت و اوتیسم جز بیماری‌های صعب العلاج هستند.

تالاسمی چیست؟
تالاسمی از شایع‌ترین بیماری‌های ارثی تک ژنی در سراسر جهان بشمار می‌آید. به طوری که حدود ۳ درصد از کل جمعیت دنیا حامل ژن بتا تالاسمی هستند.

تالاسمی یکی از بیماری‌های ارثی خونی و ژنتیکی است که از طریق والدین به فرزندان منتقل می‌شود. در این بیماری به دلیل نقص در ژن هموگلوبین (پروتئین حامل اکسیژن در خون)، تعداد گلبول‌های قرمز به شدت کاهش می‌یابد و اکسیژن به اندازه کافی به تمام بدن نمی‌رسد، این مشکل در نهایت منجر به آنمی یا کم خونی خفیف تا شدید در افراد مبتلا می‌شود.

در خوزستان به دلیل ازدواج‌های خانوادگی، شیوع ژن بتا تالاسمی بین برخی اقوام بسیار زیاد است. اگر دو فرد مبتلا به تالاسمی مینور (خفیف) با هم ازدواج کنند به احتمال ۲۵ درصد فرزندشان مبتلا به تالاسمی ماژور (شدید) خواهد بود، به احتمال ۲۵ درصد فرزندشان سالم خواهد بود و به احتمال ۵۰ درصد تالاسمی مینور خواهند داشت بنابراین انجام آزمایش پیش از ازدواج برای زوجین امری بسیار مهم و ضروری است، زیرا می‌تواند از تولد فرزند بیمار جلوگیری کند.

هموفیلی چیست؟
هموفیلی یا خون‌تراوی یک بیماری ارثی است که در آن، توان بدن برای ایجاد لخته و انعقاد خون، برای جلوگیری از خونریزی در صورت پاره شدن رگ، مختل می‌شود. علائم اولیه هموفیلی، خونریزی‌های طولانی پس از خراش‌های کوچک است، اما به‌تدریج بیماری پیشرفت می‌کند و علائم شدیدتری مثل خونریزی‌های دردناکِ داخل مفصلی ، ایجاد می‌شود.

دیالیز چیست؟
دیالیز نوعی درمان است که برای بیماران دچار نارسایی کلیه استفاده می‌شود. دیالیز دو نوع خونی و صفاقی دارد.

نارسایی مزمن کلیه به شرایطی گفته می‌شود که کلیه‌ها نتوانند آن‌طور که باید، عمل کنند و این کاهش عملکرد طی ماه‌ها و سال‌ها شدیدتر شود. شایع‌ترین علت نارسایی مزمن کلیه، دیابت و پرفشاری خون است و درمان و کنترل آن در رعایت رژیم غذایی، دیالیز و پیوند کلیه خلاصه می‌شود.

سرطان چیست؟
تقسیم و رشد نامتقارن و غیرعادی سلول‌های بدن را سرطان می‌گویند. علت دقیق این پدیده هنوز مشخص نیست، اما احتمال دارد عواملِ ژنتیکی یا عواملِ خارجی مثل مواد رادیواکتیو، مواد شیمیایی و سمی و تابش بیش‌ازحد اشعه خورشید که موجب اختلال در فعالیت سلول‌ها می‌شود در ابتلاء به این بیماری، بی‌اثر نباشد.

تغذیه سالم، مصرف نکردن دخانیات و پرهیز از رفتار‌های پرخطر، از روش‌های مهمِ پیشگیری از ابتلاء به سرطان است. شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، جراحی و ژن‌درمانی از راه‌های کنترل سرطان است.

ام اس چیست؟
ام‌اس یا فلجِ چندگانه، یک بیماری مزمن است که به اعصاب در طناب نخاعی و مغز آسیب می‌زند و باعث ایجاد طیف گسترده‌ای از علائم مثل از دست دادن کنترل عضلات و اختلالات بینایی و تکلمی می‌شود. این بیماری در زنان شایع‌تر از مردان و در جوانان، شایع‌تر از افراد سالمند است.
هنوز علتِ اصلی این بیماری مشخص نشده، اما کمبود ویتامین D و استرس و اختلالات عصبی، از عوامل تشدیدکننده این بیماری است. مصرف دارو‌های مسکن درد، ضدافسردگی و ضد تشنج، فیزیوتراپی و استفاده از طب سنتی و طبِ مکمل از روش‌های کنترل ام‌اس است.

پیشگیری از بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج

اصلاح سبک زندگی در ابعاد تغذیه‌ای، رفتاری، عدم استعمال دخانیات، عدم مصرف الکل، ورزش و افزایش فعالیت‌های بدنی، متناسب کردن وزن، پرهیز از مصرف غذا‌های چرب و سرخ‌شده، افزایش مصرف سبزیجات و میوه، کاهش مصرف نمک، کاهش فشار‌های روانی و دوری از استرس و اضطراب ازجمله راهکار‌های پیشگیری از بیماری صعب‌العلاج است.