اروپا زیرسویه‌های BA.۴ و BA.۵ اُمیکرون را نگران کننده خواند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، پایگاه اینترنتی نشریه «فوربز» نوشت: «مرکز مدیریت و پیشگیری از بیماری اروپا» (ECDC) یک هفته پیش در طبقه بندی جدید خود، زیرسویه‌های BA.۴ و BA.۵ اومیکرون را که قبلا سویه‌های «قابل توجه» نامیده بود، به عنوان سویه‌های «نگران کننده» دسته بندی کرد.

فوربز در ادامه می‌نویسد: بر خلاف رویه مرسوم دست اندرکاران نظام سلامت همگانی که در چنین مواقعی می‌گویند «بسیار خب، لطفا همگی هراسان بشوید و با یک دست، پشت دست دیگر را با یک ضربه محکم، سرخ کنید»، اصلا نیازی نیست وحشت کنید. با وجود این، همانگونه که از مفهوم طبقه بندی جدید برمی آید، باید مراقب زیرسویه‌های جدید بود و راهکار‌های مراقبتی مانند زدن ماسک در مکان‌های سرپوشیده را حفظ کرد.

اما، علت این افزایش سطح نگرانی درباره زیرسویه‌های BA.۴ و BA.۵ چه بود؟ مشاهدات نشان می‌دهد سرعت انتشار این زیرسویه‌ها از گونه‌های پیشین مانند BA.۱ و BA.۲ به مراتب سریع‌تر است. برای نمونه در پرتغال، میزان موارد زیرسویه BA.۵ در مقایسه با زیرسویه BA.۲ با نرخ روزانه ۱۳ درصدی در حال بیشتر شدن است و انتظار می‌رود زیرسویه BA.۵ که در حال حاضر ۳۷ درصد موارد ابتلا را تشکیل می‌دهد، در یک هفته آینده به زیرسویه غالب تبدیل شود.

این سرعت بالای غلبه بر گونه‌های دیگر، همان چیزی است که در آفریقا رخ داده است. دو زیرسویه BA.۴ و BA.۵ به ترتیب در ژانویه و فوریه در آفریقای جنوبی شناسایی شدند. نرخ روزانه پیشی گرفتن BA.۵ بر BA.۲ در آفریقای جنوبی ۱۲ درصد بود و اکنون در طول دو ماه به سویه غالب تبدیل شده اند و همانطور که در طول دوران همه گیری دیده ایم، به ندرت پیش آمده، آنچه در آفریقای جنوبی شاهدش بوده ایم، در دیگر گشور‌ها روی ندهد.

اما یک سوال؛ منظور از «قابل توجه» و «نگران کننده» در طبقه بندی سویه‌ها و زیر سویه‌ها چیست؟ عامل تعیین کننده در این طبقه بندی، شواهدی است که در دست داریم. بنا بر تعریف مرکز مدیریت و پیشگیری از بیماری اروپا، زمانی یک سویه را سویه «قابل توجه» می‌نامیم که شواهد موجود درباره ویژگی‌های ژنی آن و همینطور شواهد آزمایشگاهی – نه میدانی - حاکی از آن باشد که تغییرات ژنی سویه جدید می‌تواند تاثیر قابل توجهی روی سرایت پذیری، شدت بیماری زایی یا فرار ویروس از سپر ایمنی بدن داشته باشد و از این رو قابلیت همه گیر شدن را داشته باشد.

البته در سویه «قابل توجه»، این شواهد همچنان اولیه هستند یا با، اما و اگر‌های فراوانی همراهند. زمانی این طبقه بندی تغییر می‌کند و سویه، «نگران کننده» نامگذاری می‌شود که شواهد روشن میدانی – نه صرفا آزمایشگاهی - مبنی بر تاثیر قابل توجه تغییرات ژنی ویروس روی سرایت پذیری، شدت بیماری زایی یا فرار ویروس از سپر ایمنی بدن در دست باشد به شکلی که همه گیر شدن آن را محتمل سازد.

اضافه شدن BA.۴ و BA.۵، فهرست سویه‌های «نگران کننده» اروپا را پنج تایی کرد. این گروه خبیث، شامل سویه دلتا است که معرف حضور همه جهان است، به علاوه ۴ زیرسویه اُمیکرون یعنی BA.۴ ،BA.۲ ،BA.۱ و BA.۵ در حال حاضر، فهرست سویه‌های «قابل توجه» اروپا مانند تقویم قرار‌های روزانه بعضی ها، کاملا خالی است.

اما این به آن معنا نیست که فهرست سویه‌های «قابل توجه» به مدت طولانی همچنان خالی خواهد ماند. دو زیرسویه اُمیکرون BA.۳ و BA.۲+L۴۵۲X ممکن است روزی با خروج از فهرست سویه‌های «زیر نظر»، به فهرست سویه‌های «قابل توجه» اضافه شوند. سویه‌های فهرست «زیر نظر» به سویه‌هایی می‌گویند که به نظر می‌رسد ویژگی‌هایی مشابه سویه‌های «قابل توجه» داشته باشند، اما شواهد موجود ضعیفند یا هنوز ارزیابی نشده اند.

البته باید در نظر داشت که این داده‌ها مربوط به اروپاست. برای نمونه، مرکز مدیریت و پیشگیری از بیماری آمریکا، زیرسویه‌های اُمیکرون شامل B.۱.۱.۵۲۹ ،BA.۴ ،BA.۳ ،BA.۲ ،BA.۱.۱ ،BA.۱ و BA.۵ را به عنوان سویه‌های «نگران کننده» فهرست کرده است. از سوی دیگر، سازمان بهداشت جهانی هنوز BA.۴ و BA.۵ را در فهرست سویه‌های «نگران کننده» قرار نداده و فقط سویه‌های دلتا و اُمیکرون B.۱.۱.۵۲۹ را در این گروه دسته بندی کرده است. این فهرست‌ها ممکن است به سرعت دستخوش تغییر شوند.

همچنین، همانطور که ظهور سویه‌ها و زیرسویه‌های جدید نباید هراسانتان کند، ادامه رعایت مراقبت‌های کرونایی همچنان اهمیت دارد. اکنون این پرسش مطرح می‌شود که در حالیکه سیاستمداران، ستاره‌های تلویزیونی و کاربران شبکه‌های اجتماعی به نادرست ادعا می‌کنند همه گیری تمام شده است، چگونه می‌توان عموم مردم را متقاعد کرد آنگونه که باید گوش به زنگ این سویه‌های جدید باشند؟