امکان استفاده از سلول‌های بنیادی از قبل تولید شده برای درمان سرطان

به گزارش خبرگزاری صداوسیما به نقل از ستاد توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی؛ سلول‌های بنیادی که می‌توان آن‌ها را مهندسی کرد تا خواص متفاوتی را به خود اختصاص دهند، همچنان در همه زمینه‌های پزشکی، از درمان‌های بیماری پارکینسون تا درمان‌های ترمیمی برای تاندون‌های آسیب‌دیده، پتانسیل زیادی از خود نشان می‌دهند. دانشمندانی که این فناوری را برای تومور‌های سخت‌درمان شونده تطبیق می‌دهند، یک رویکرد بسیار کارآمد را توسعه داده‌اند که "اثربخشی عمیق" را در مدل‌های موشی سرطان تهاجمی مغز نشان می‌دهد و زمینه را برای آزمایش‌های بالینی فراهم می‌کند.

ایده استفاده از سلول‌های بنیادی مهندسی شده برای هدف قراردادن سلول‌های تومور به‌عنوان راهی برای مقابله با سرطان‌هایی که درمان آن‌ها دشوار است آغازشده و سرطان‌های مغزی بسیار تهاجمی که به نام گلیوبلاستوما (GBMs) شناخته می‌شوند، کاندیدای اصلی در این نوع درمان هستند. بسیاری از دارو‌ها به دلیل سد خونی - مغزی که مانع از عبور آن‌ها می‌شود، قادر به دسترسی به این تومور‌ها نیستند و درحالی‌که جراحی می‌تواند در ازبین‌بردن تومور اولیه مؤثر باشد، میزان عود تومور بیش از ۹۰ درصد است.

نویسندگان یک مطالعه جدید، در حال بررسی راه‌هایی برای مداخله پس از جراحی برای کاهش این میزان عود بودند و به سمت ایده‌های درمانی که شامل سلول‌های مهندسی شده می‌شد سوق یافتند. بسیاری از این رویکرد‌ها شامل برداشت سلول‌های خود بیمار و قراردادن آن‌ها در معرض عوامل برنامه‌ریزی مجدد است که توانایی‌های مبارزه با سرطان آن‌ها را قبل از بازگرداندن آن‌ها به بدن افزایش می‌دهد و رایج‌ترین و امیدبخش‌ترین این رویکردها، سلول درمانی با CAR T مهندسی شده است.

مشکل اینجاست که گلیوبلاستوما و سایر سرطان‌های تهاجمی می‌توانند به‌سرعت پیشرفت کنند و فرصت بسیار کوتاهی را برای انجام این نوع درمان‌های بسیار پیچیده فراهم می‌کنند. یک رویکرد مؤثرتر ممکن است داشتن بانکی از سلول‌ها از اهداکنندگان سالم باشد که برای مقابله با سرطان‌های مختلف مهندسی شده‌اند که در مدت کوتاهی پس از تشخیص بیماری برای استفاده آماده هستند. این چشم‌اندازی است که در مطالعهٔ جدیدی توسط پژوهشگران، از بیمارستان بریگام و زنان و دانشکده پزشکی هاروارد دنبال می‌شود.

در این مطالعه دانشمندان ابتدا گیرنده‌های ویژه‌ای را روی سلول‌های سرطانی که از طریق جریان خون در گردش هستند و آن‌ها را «گیرنده‌های مرگ» می‌نامند، شناسایی کردند. سپس سلول‌های بنیادی اهداکنندگان سالم را گرفتند و آن‌ها را مهندسی کردند تا پروتئین‌هایی را آزاد کنند که به این گیرنده‌ها متصل می‌شوند تا باعث مرگ سلول‌های سرطانی شوند. آن‌ها همچنین یک عملکرد سوئیچ ایمنی را در سلول‌های بنیادی گنجانده‌اند که باعث می‌شود پس از انجام کار خود تخریب شوند و درعین‌حال منجر به مرگ سلول‌های سرطانی شود.

این سلول‌ها در کپسول‌های هیدروژل زیست‌تخریب‌پذیر بسته‌بندی شدند و پس از جراحی و برداشتن تومور روی موش‌های مبتلا به گلیوبلاستوما تزریق شدند؛ درحالی‌که تمام آن‌هایی که درمان دریافت کردند ۹۰ روز بعد هنوز زنده بودند. گروه کنترل از موش‌هایی که تحت عمل جراحی قرار گرفتند، اما درمان سلول‌های بنیادی را دریافت نکردند، میانگین بقای ۵۵ روزه داشتند. دانشمندان همچنین موش‌ها را با دوز‌های متفاوتی از سلول‌های بنیادی برای اطمینان از ایمنی درمان تحت درمان قرار دادند و هیچ نشانه‌ای از سمیت را شناسایی نکردند.

پژوهشگر این مطالعه می‌گوید: "این اولین مطالعه‌ای است که بر اساس دانش ما انجام می‌شود که گیرنده‌های هدف را بر روی سلول‌های تومور قبل از شروع درمان شناسایی می‌کند و با استفاده از درمان مبتنی بر سلول‌های بنیادی مهندسی شده زیست‌تخریب‌پذیر، کپسوله‌شده با ژل، پس از جراحی تومور GBM انجام می‌شود. در آینده، ما این استراتژی را برای شناسایی سریع گیرنده‌های هدف پس از تشخیص GBM به کار می‌گیریم، سپس یک داروی سلول‌های بنیادی مهندسی شده با ژل را از یک مخزن ازپیش‌ساخته‌شده تجویز می‌کنیم. "

محققان اظهار داشتند که این نوع درمان "اثر درمانی عمیق" را نشان می‌دهد و می‌گویند که نتایج حاصل از این پژوهش راه را برای آزمایش‌های بالینی در انسان در دو سال آینده هموار می‌کند. آن‌ها امیدوارند که این تحقیقات نه‌تن‌ها به درمان‌های جدید مؤثر برای گلیوبلاستوما، بلکه به درمان انواع سرطان‌هایی منجر شود که می‌توانند بر درمان‌های فعلی غلبه کنند.

آن‌ها همچنین می‌گویند: فراتر از میزان موفقیت قابل‌توجه این درمان، این یافته‌ها نشان می‌دهد که می‌توانیم از سلول‌های بنیادی افراد سالم برای درمان بیماران سرطانی استفاده کنیم. این کار پایه‌ای برای شروع ساخت یک بانک زیستی سلول‌های بنیادی مهندسی شده ایجاد می‌کند که گیرنده‌های مختلف را روی سلول‌های تومور و سلول‌های ایمنی در ریزمحیط تومور هدف قرار می‌دهد که روزی می‌توانیم از آن برای درمان طیف گسترده‌ای از سرطان‌هایی با درمان‌های دشوار مانند GBM استفاده کنیم.