خودروسازی و نفت در قعر جدول نوآوری کشور

 

فاطمه پیش بین، کارشناس توسعه فناوری‌های آینده صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری بیان کرد: براساس مطالعات انجام شده در سال‌های ۹۸ و ۹۹ و نیمه اول ۱۴۰۰ شرکت‌های دارویی و بانک‌ها دو صنعتی هستند که بیشترین مراجعه را به شرکت‌های فناور و استارتاپی مستقر در پارک‌های علم و فناوری داشته اند. بانک‌ها اغلب برای ارتقای بستر آی تی و امنیتی خود به سراغ شرکت‌های فناور می‌روند.

 

وی افزود: به طور کلی شرکت‌های دارویی در سال ۹۹ و ۱۴۰۰ حدود ۱۲ درصد از نیاز فناورانه خود را با مراجعه به واحد‌های استارتاپی و توسعه و تحقیق در مراکز رشد و پارک‌ها برطرف کرده اند. بانک‌ها و موسسات تامین کننده خدمات‌ای تی برای بانک‌ها نیز حدود ۱۸ درصد نیاز‌های توسعه و تحقیق خود را با همکاری استارتاپ‌ها و مراکز رشد تامین کرده اند.

 

پیش بین در خصوص صنایعی که طی این بازه زمانی کمترین همکاری را با پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد داشته اند، گفت: صنعت خودروسازی با حدود ۲ درصد و صنعت نفت، گاز و پتروشیمی با حدود ۴ درصد کمترین میزان همکاری را با شرکت‌های فناور و استارتاپی و به طور کلی زیست بوم فناوری و نوآوری داشته اند.

 

همکاری ناچیز برخی صنایع با زیست بوم فناوری و نوآوری این باور را در ذهن ایجاد می‌کند که این صنایع برای حل چالش‌های فناورانه خود به این زیست بوم اعتماد ندارند یا به توانایی شرکت‌های استارتاپی و فناور شک دارند. کارشناس توسعه فناوری‌های آینده صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری در این خصوص اظهار کرد: همکاری میان صنایع و شرکت‌های فناور حوزه فعالیت صنعت مذکور بستگی دارد، برای مثال، ایران طی دو سال گذشته در حوزه دارو پیشرفت‌های چشمگیری داشته است که این امر باعث جلب اعتماد شرکت‌های دارویی بزرگ به شرکت‌های فناور و واحد‌های توسعه و تحقیق در مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری شده و همکاری‌ها در این حوزه رشد قابل توجهی داشته است.

 

وی افزود: همچنین کشور در بستر آی تی، اینترنت اشیا و هوش مصنوعی پشرفت خوبی داشته است. درواقع پیشرفت علمی کشور در این دو حوزه یکی از علت‌های اصلی میزان بالای همکاری صنعت دارو و آی تی با شرکت‌های استارتاپی و واحد‌های توسعه و تحقیق است. در برخی حوزه‌ها مانند خودروسازی کمترین میزان ارتباط و اعتماد را میان پارک‌های علم و فناوری و صنایع داریم که آسیب شناسی آن بسیار پیچیده است. با این حال یکی از عوامل موجود در این خصوص استفاده از تجهیزات خارجی در ساخت خودرو است. در حال حاضر اغلب تجهیزات در حوزه خودروسازی وارداتی است، شاید برخی از آن‌ها با مهندسی معکوس داخلی‌سازی شده باشند، اما جزئیات و پشتیبانی در خصوص آن‌ها انجام نشده است.

 

در حال حاضر در هر دانشگاهی یک دفتر ارتباط با صنعت وجود دارد، حتی دفاتر انتقال فناوری نیز در برخی دانشگاه‌ها فعال هستند با این حال هیچ کدام از این دفاتر نتوانسته‌اند به اندازه مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری پل ارتباطی میان صنعت و شرکت‌های دانش بنیان ایجاد کنند چراکه مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری محیطی تجمیعی از استارتاپ‌ها هستند.

 

پیش بین در این خصوص با اشاره به این که در یک مرکز رشد حوزه‌های کاری تفکیک شده‌اند، بیان کرد: با مراجعه به یک مرکز رشد یا پارک علم و فناوری می‌توان حداقل با ۲۰ شرکت ارتباط گرفت. از سوی دیگر نمی‌توان کار مراکز رشد را دفاتر ارتباط با صنعت دانشگاه‌ها مقایسه کرد. دانشگاه یک نهاد دولتی است و برای ارتباط گیری با صنعت چاش‌های بسیاری دارد، برای مثال اعضای هیئت علمی نمی‌توانند به صورت شخصی قرارداد تجاری ببندند و دچار مشکل می‌شوند.

 

کارشناس توسعه فناوری‌های آینده صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری ادامه داد: افرادی که عضو هیئت علمی هستند، شغل دولتی دارند و با ممانعت‌هایی برای راه اندازی کسب و کار مواجه هستند. با وجود که در حال حاضر بسیاری از این چالش‌ها مرتفع شده اند، اما هنوز در برخی موارد مشکلاتی وجود دارد. یک استارتاپ یا واحد توسعه و تحقیق نهادی کاملا خصوصی است و با محوریت افراد تحصیل کرده و متخصص می‌چرخد، بسیاری از چالش‌های مذکور در این محیط حذف شده است.

 

پیش بین بیان کرد: پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد طی سال‌های اخیر عملکرد مناسبی داشته و فعالیت هایشان به سوی تقاضامحوری و نیازمحوری پیش رفته است. تقضامحوری و نیازمحوری به این معناست که پارک‌ها و مراکز رشد استارتاپ‌ها و واحد‌های توسعه و تحقیقی را براساس معیار‌های خاصی پذیرش می‌کنند. شرکت در چه زمینه‌ای فعالیت می‌کند، چه نیاز‌هایی را در کشور برطرف می‌کند و بازار هدف آن چیست، از معیار‌های پذیرش پارک‌های علم و فناوری است.

 

وی افزود: درواقع مراکز رشد و پارک‌ها از چالش‌ها و نیاز‌های حوزه خودرو اطلاع دارند، بنابراین در زمان پذیرش شرکت‌های فعال در حوزه خودرو، تمامی فاکتور‌هایی که به عنوان مشکل یا نقطه کور در صنعت خودروسازی وجود دارد را در اولویت قرار می‌دهند. سطح کیفی و معیاری که برای پذیرش شرکت‌ها در مراکز رشد و پارک‌ها وجود دارد به صنایع کمک می‌کند تا راحت‌تر به استارتاپ‌ها و شرکت‌های فناور اعتماد کنند. بحث آموزش، توانمندسازی و کارآفرینی در مراکز رشد از اهمیت بالایی برخوردار است، هر مرکز یک دفتر آموزش و ترویج و دفتر کارآفرینی دارد.

 

کارشناس توسعه فناوری‌های آینده صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری ادامه داد: رسالت اجتماعی و اجتناب ناپذیر پارک‌های علم و فناوری ایجاد ارتباط میان صنایع و شرکت‌های استارتاپی است. این ارتباطات در حال رشد است، مقایسه نمودار ارتباط صنعت و پارک‌های علم و فناوری در سال ۱۴۰۰ با سال‌های ۹۹ و ۹۸ خبر از رشد ارتباطات در این حوزه می‌دهد؛ بنابراین امید می‌رود با توجه به فرایند‌های موجود در مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری، شاهد ارتباطات گسترده تری میان صنعت و شرکت‌های استارتاپی باشیم.