راستینه: ترک فعل دولت های مختلف، از مهمترین محورهای تحقیق و تفحص از وزارت نیرو است

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از خانه ملت، نمایندگان در نشست علنی امروز (سه شنبه، ۷ تیرماه) مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی تحقیق و تفحص از نحوه انتقال آب بین حوضه‌ای توسط وزارت نیرو با ۱۲۰ رأی موافق، ۸۱ رأی مخالف و ۱۶ رأی ممتنع از مجموع ۲۲۸ نماینده حاضر در جلسه با این تحقیق و تفحص موافقت کردند.

سخنگوی کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس گزارش کمیسیون متبوع خود را به شرح زیر قرائت کرد:

۱-آثار و پیامد‌های سد‌های ساخته شده بر محیط زیست، میراث فرهنگ، آموزش، بهداشت و زیست جوامع محلی مخزن و پائین دست سد‌های ساخته شده توسط وزارت نیرو، ۲-نحوه تطابق جانمایی سد‌ها و تخصیص از آن‌ها در ارتباط با حفظ محیط زیست و تمامی ذی نفعان حوضه و بررسی عملکرد‌های زیست محیطی، فنی، مالی و اقتصادی سد‌های ساخته شده؛ ۳-بررسی چگونگی نحوه اخذ ردیف‌های اجرایی پروژه‌های توسعه‌ای منابع آب اعم از مجوز تخصیص، تصویب مطالبات، قرارداد‌های اجرا و عملکرد شرکت‌های مشاور، مجوز محیط زیستی، منابع طبیعی، میراث فرهنگی، پیوست‌های اجتماعی و فرهنگی، جهاد کشاورزی، امور عشایر و ... و انطباق مجوز‌های صادره با روند‌های قانونی؛ ۴-نحوه برخورد با برداشت‌های غیر مجاز، آب‌های زیرزمینی و سطحی، متجاوزان به حریم بستر و حفط مرفولوژی رودخانه و چگونگی بهره برداری آب در تولیدات کشاورزی و اقدامات انجام شده برای اصلاح الگو‌های کشت، ۵-نحوه تدوین برنامه بهره برداری از منابع سطحی و زیرزمینی در دشت‌های مختلف، ۶-بررسی رعایت اصول یونسکو در اجرای پروه‌های انتقال آب و سدسازی و بررسی ساختار ارزیابی محیط زیستی پروژه‌های توسعه‌ای مطابق با معیار‌های جهانی.

راستینه گفت: از خانه ملت به امام ناظر حاضر حضرت بقیه الله (عج) و نایب بر حقش امام خامنه‌ای سلام و صلوات می‌فرستم و بهترین‌ها را برای ملت ایران خواستارم و در برابر عظمت شهدا به ویژه شهدای هفتم تیر و شهید استکی سر تعظیم فرود می‌آوریم. ابتدا لازم می‌دانم از وزیر نیرو آقای محرابیان به دلیل حضور در کمیسیون کشاورزی و ارائه برنامه‌های خود در اصلاح رویه‌های نادرست گذشته تشکر کنم. آقای محرابیان صادقانه اعلام کردند که هرگونه انتقال آب بین حوضه‌ای به غیر از نیازمندی‌های آب شرب ممنوع است.

وی مطرح کرد: این تحقیق و تفحص به ترک فعل‌ها و اقدامات خلاف مصالح و منافع ملی در دولت‌های گذشته می‌پردازد. این ترک فعل‌ها سبب شکل گیری آسیب‌های فراوانی برای امروز و آینده کشور شده است.

راستینه مطرح کرد: مقام معظم رهبری بار‌ها تاکید فرمودند که مسئله محیط زیست یک مسئله تزئینی و تشریفاتی نیست، از کار‌های جدی حفاظت از محیط زیست مسئله آب و خاک است و خیلی‌ها از آن غافل هستند. آب و خاک دو زمینه حیاتی همه ملت‌ها است.

نماینده مردم شهرکرد در مجلس مطرح کرد: همکاران آنچه به عنوان محور‌های اصلی این تحقیق و تفحص اعلام شده است عدم رعایت ملاحظات شش گانه طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای است که متاسفانه در برخی از این انتقال‌ها این ملاحظات رعایت نشده است و آسیب‌های جبران ناپذیر زیست محیطی و تهدیدات اجتماعی و امنیتی را منجر شده است. این تحقیق و تفحص با رأی قاطع نمایندگان سبب خواهد شد که با حذف نقش کانون‌های قدرت در لابی‌های سیاسی فشار را از وزارت نیرو و سازمان محیط زیست برداشته تا وزارت نیرو و سازمان محیط زیست بتوانند براساس صرفا مطالعات علمی و بررسی‌های دقیق کارشناسی و پرهیز از نگاه‌های منطقه‌ای برای نیاز‌های نسل امروز و آینده برنامه ریزی کنند.

وی تاکید کرد: عدم رعایت ملاحظات شش گانه انتقال‌های آب بین حوضه‌ای از جمله: ۱- رعایت مسائل هیدرولوژیکی، ۲- رعایت مسائل اجرایی- فنی، ۳- رعایت مسائل اقتصادی، ۴- رعایت مسائل اجتماعی و امنیتی، ۵- رعایت مسائل حقوقی، ۶- رعایت مسائل زیست محیطی سبب هزینه‌های گزاف در بیت المال و فساد اقتصادی پنهان در میان شبکه‌های مشاور و کارفرمایان شده است.

نماینده مردم شهرکرد، بن و سامان در مجلس تاکید کرد: شبکه پرقدرت مافیایی سودجو، توسعه متوازن مناطق مختلف کشور را برهم زده است و با تاثیر مستقیم و یا غیرمستقیم نقش جدی در تصویب برخی از این انتقال‌های آب داشته است. وزارت نیرو در پاسخ به عدم رعایت این ملاحظات صرفا به دو مصداق از انتقال‌های آب پرداخته است و با استناد‌های ضد و نقیض و خلاف واقع نشان داده است که فشار‌های سیاسی حاکم بر ملاحظات علمی است.

راستینه در ادامه افزود: در موضوع طراحی تونل انتقال آب معروف به بهشت آباد اعلام کرده است؛ انجام هرگونه عملیات اجرایی قبل از صدور مجوز‌های زیست محیطی در طرح بهشت آباد ممنوع است، اما پاسخی در برابر چرایی تجهیز کارگاه و حفر صد متر تونل صورت پذیرفته، بدون مجوز زیست محیطی ارائه نمی‌دهد گرچه ادامه حفاری تونل با آشکار شدن زوایای فشار‌های سیاسی با پیگیری‌های مستمر متوقف شد، اما کسی پاسخ حیف و میل بیت المال در شروع و توقف چنین پروژه‌های بدون مجوز زیست محیطی را ارائه نمی‌دهد.

این نماینده مردم در مجلس ادامه داد: البته تجربه مافیای پرقدرت سودجو در طرح‌های گذشته بر این قرار داشت که طرح‌ها را ابتدا اجرا کرده و سپس به واسطه فشار‌های سیاسی و کانون‌های پرقدرت مجوز‌های زیست محیطی را در آینده اخذ کنند. این مسیر را در بررسی مکاتبات سازمان محیط زیست به خوبی می‌توان دید.

مخالفت ریاست وقت سازمان محیط زیست در نامه‌ای رسمی با انتقال آب بهشت آباد 
راستینه با اشاره به نامه محرمانه درباره انتقال آب بهشت آباد، خاطرنشان کرد: در انتقال آب بهشت آباد ریاست وقت سازمان محیط زیست در نامه‌ای رسمی با طبقه بندی محرمانه به رئیس جمهور وقت مورخ ۲۴ فروردین ۱۴۰۰ صریحا با انتقال آب از سرشاخه‌های کارون تحت عنوان بهشت آباد با ارائه ۵ دلیل اصلی مخالفت کردند و آن را دارای تبعات خطرناک محیط زیستی قابل توجه اعلام می‌کنند و با اشاره به تجربیات کشور از جمله طرح انتقال تونل کوهرنگ ۳ تاکید می‌کنند حفر تونل انتقال آب نشان داده علاوه بر تخریب محیط زیست سبب خشک شدن و کاهش شدید جدی چشمه‌های پیرامونی باعث نارضایتی گسترده برای روستا‌ها و مردم ساکن در محدوده تونل و مهاجرت آن‌ها شده است. گزارش ارزیابی زیست محیطی مشاور کارفرما فاقد جنبه علمی بوده و صرفا توجیحی و فاقد راهکار‌های فنی مناسب برای رفع چالش‌های مورد تاکید کمیته ارزیابی است.

وی در ادامه افزود: همکاران؛ با وجود مخالفت‌های صریح و روشن در عالی‌ترین سطوح کارشناسی نظام، فشار‌ها و لابی‌ها درباره اخذ مجوز بهشت آباد تا آنجا به پیش می‌رود که کمتر از ۳ ماه از نامه صریح رئیس سازمان محیط زیست به رئیس جمهور وقت، نامه دیگری با ابهامات فراوان و سراسیمه و آشفته طراحی می‌شود.

راستینه تاکید کرد: حراست از آب وظیفه ملی است و طراحان این تحقیق و تفحص نگاهشان منطقه‌ای و صرفا پروژه‌های مذکور نیست بلکه هدف از این تحقیق و تفحص رسیدن به یک اجماع ملی در صیانت از آب است.

محورهای اصلی تحقیق و تفحص از وزارت نیرو 
نماینده مردم شهرکرد، بن و سامان در مجلس مطرح کرد: ۱- عدم توجه به حقوق قطعی و قانونی ساکنان مبدا در پروژه‌های انتقال آب بین حوضه‌ای به ویژه با تاکید بر اصل ۵۰ قانون اساسی. ۲- عدم رعایت حقآبه‌های محیط زیست در دریاچه ها، تالاب‌ها و رودخانه‌ها و به مخاطره انداختن محیط زیست کشور با فدا کردن مسائل ملی به پای مقاصد سیاسی و توسعه‌های پرخطر صنعتی و کشاورزی که می‌توان به دریاچه ارومیه و فرونشست شهری اصفهان اشاره کرد. ۳- عدم رعایت سند آمایش استان‌ها در بحث توسعه به دلایل مختلف سوءمدیریت با ترک فعل‌ها و نگاه‌های منطقه ای، ۴- عدم تطابق و تناسخ تخصیص‌های وزارت نیرو با ظرفیت‌ها و واقعیت‌های منابع آبی موجود در بسیاری از مناطق کشور. ۵- رعایت نکردن پیوست عدالت و شفافیت در اختصاص سهم آبه‌های استان‌های مختلف با توجه به اختلاف فاحش در رتبه اشتغال و توسعه یافتگی استان ها. ۶- عدم اهتمام وزارت نیرو در سال‌های گذشته در پیاده سازی مدیریت بهینه مصرف و اصلاح سرانه‌های مصرف، ۷- شروع پروژه‌های انتقال آب بدون تکمیل فرآیند‌های اخذ مجوز‌های زیست محیطی به خصوص در برخی انتقال‌هایی که خطرات جدی برای آینده رقم زده است.

همچنین سیدسلمان ذاکر در اخطار قانون اساسی طبق بند ۹ و ۱۲ مطرح کرد و گفت: عزم کشور باید برطرف کردن همه محرومیت‌ها باشد، در کشور سدسازی‌ها نیاز به جانمایی و موقعیت دارد، اگر ما بخواهیم اصول پنجگانه یونسکو را در نظر بگیریم اصلا نباید سد بسازیم، برخی سدسازی‌ها ۲۰ سال طول کشیده است.

لزوم تشویق وزارت نیرو به سد سازی
وی با اشاره به سدسازی‌های بسیار در کشور ترکیه مطرح کرد: ترکیه ده‌ها سد ساخته است، اما ما در کشور نیاز به آب شرب داریم که هنوز نمی‌توانیم آن را تامین کنیم. باید وزارت نیرو را به سدسازی تشویق کنیم، من مخالف با این نوع تحقیق و تفحص هستم.

همچنین محمدتقی نقدعلی در تذکر آئین نامه‌ای مطرح کرد: هیچ کس مخالف تحقیق و تفحص نیست، ولی تحقیق و تفحص در کمیسیون کشاورزی به طور کلی است، این تحقیق و تفحص به نام یک استان است اگر انتقال آب بد و اشتباه است به بن و بروجن هم بد است.

وی ادامه داد: کمیسیون کشاورزی به طور یکجانبه تحقیق و تفحص را مطرح کرده است که این موضوع نباید یک جانبه باشد، تحقیق و تفحصی که فقط مربوط به بهشت آباد باشد صحیح نیست، این تحقیق و تفحص غلط است. چرا که این تحقیق و تفحص مربوط به بهشت آباد شده، بهشت آبادی که هنوز کلنگ آن نخورده است، این تحقیق و تفحص یکجانبه گرایانه است.