مطالعه توفان‌های خورشیدی با جدیدترین تلسکوپ چینی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ چین به تازگی طرح‌هایی برای ساخت اولین مرحله از یک نیروگاه خورشیدی مستقر در فضا در سال ۲۰۲۸ را اعلام کرده است که دو سال زودتر از برنامه مقرر است تا از این طریق بتواند از سازمان فضایی آمریکا (ناسا) پیشی بگیرد. اکنون چین در یک برنامه دیگر، در حال کار روی تلکسوپی است که روی زمین نصب می‌شود و وظیفه‌ آن رصد و تحقیق درباره امواج خورشیدی در کنش و واکنش با زمین است.
پژوهشگران در حال کار روی تلسکوپ «مینگانتو» از نوع IPS اعلام کرده‌اند که کار ساخت این تلسکوپ بزرگ جدید به زودی در سبزه‌زارهای شمال چین شروع می‌شود. این تلسکوپ مستقر در منطقه «مغولستان داخلی» چین زمانی که آماده شود حساس‌ترین تلسکوپ در نوع خود در جهان خواهد بود. این تلسکوپ نقش مهم و حیاتی در نظارت بر بادهای خورشیدی و کمک به محافظت از افراد و فضاپیماها در مدار و نیز شبکه‌های برق روی زمین خواهد داشت.
بادهای خورشیدی عبارت از جریان مداوم ذرات اشباع شده (charged particles) ساطع شده از خورشید هستند. این ذرات در حالی که هر ثانیه صدها کیلومتر در منظومه خورشیدی حرکت می‌کنند با میدان مغناطیسی زمین در کنش و واکنش قرار می‌گیرند. «اوژین پارکر» دانشمند فیزیک نجومی که نامش روی یکی از ماموریت‌های فضایی ناسا گذاشته شده است، اولین کسی بود که فرضیه وجود بادهای خورشیدی را مطرح کرد.
زمانی که باد خورشیدی به زمین می‌رسد توفانی از ذرات اشباع شده آزاد می‌کند که در امتداد خطوط میدان مغناطیسی زمین و به سمت قطب‌های زمین حرکت می‌کنند. این ذرات در واکنش و تاثیر متقابل با جو زمین می‌توانند موجب شفق شکوهمند در مناطق قطبی زمین شوند. اما خورشید همچنین گاهی مقادیر عظیمی از این ذرات اشباع شده را هم زمان آزاد می‌کند و این پدیده موسوم به «انتشار جرم هاله‌ای» (CME) می‌تواند توفان‌های ژئومغناطیسی ایجاد کند که موجب اختلال در شبکه‌های برق، مخابرات و ماهواره‌ای چرخنده به دور زمین‌ شوند. ۴۰ ماهواره مخابراتی اسپیس ایکس SpaceX به عنوان بخشی از پروژه «استارلینک» این شرکت در ماه فوریه چند روز پس از پرتاب بر اثر یک توفان خورشیدی نابود شدند.

 »»   تلسکوپ «مینگانتو» چین 
«شن لینجیه» ستاره‌شناس و از اعضای گروه علمی تلسکوپ مینگانتو چین رویکردهای مختلف درباره مطالعه فیزیک بادهای خورشیدی را توضیح می‌دهد. به عنوان مثال می‌توان کاوشگری برای تحقیق درباره خورشید ارسال کرد. یکی از چنین اقداماتی ارسال کاوشگر خورشیدی «پارکر» ناسا با هزینه ۱.۵ میلیارد دلار است که هم اکنون در حال رصد اتمسفر بالایی خورشید است.
چین در سال ۲۰۲۱ یک ماهواره برای نظارت بر خورشید به نام «شیهه» Xihe پرتاب کرد. با این حال تلسکوپ مستقر در زمین نیز قابل استفاده است و راه مقرون به صرفه‌تری برای مطالعه و تحقیق درباره خورشید است. دانشمندان همچنین می‌توانند از طریق ردیابی امواج رادیویی، ساختار سه‌بُعدی باد خورشیدی را بازسازی کنند.
تلسکوپ جدید مینگانتو چین زمانی که سال آینده به بهره‌برداری برسد سه آنتن چرخنده هر کدام با طول ۱۴۰ متری خواهد داشت. این تلسکوپ قادر به نظارت بر هزاران منبع رادیویی خواهد بود. این تلسکوپ ۶۰ میلیون یوانی ( ۹ میلیون دلاری ) همچنین از طریق همکاری با دو تلسکوپ دیگر در همان نزدیکی یک شبکه تلسکوپی سه ضلعی را تشکیل خواهند داد که به افزایش دقت کار رصد فضایی کمک می‌کند. این تلکسوپ چینی در منطقه‌ای دور افتاده در مناطق شمالی در حاشیه «گوبی» در دست ساخت است.