برنامه‌ریزی برای تأمین یک و نیم میلیون تن برنج

به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛ مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج در گفتگو با رادیو تهران گفت: دولت باید به ثبت سفارش‌ها سرعت دهد و ما نیز قول می‌دهیم تا پایان سال یک و نیم میلیون تن برنج مورد نیاز کشور را با قیمت و کیفیت مناسب تأمین کنیم.

مجری: وضعیت برنج در کشور نسبت به برنج‌های وارداتی چگونه است و سهم برنج‌های وارداتی در بازار به چه میزان است؟
کشاورز: سال ۱۴۰۰ تجربه تلخی داشتیم، برقراری دوره ممنوعیت از اول مرداد تا پایان آبان و کمبود برنج خارجی به گرانی برنج ایرانی که فصل برداشتش بود، دامن زد و متأسفانه اقدام جدی برای آن نشد و امروز شاهد هستیم تا انتهای فصل زراعی همچنان برنج ایرانی با افزایش غیرمنطقی در بازار جولان می‌دهد و هیچ کنترل و نظارتی بر آن نیست.
این اتفاق تجربه تلخی بود و ما به مسئولان امر تأکید کردیم از این تجربه تلخ درس بگیرید و اجازه ندهید امسال دوباره شاهد این اتفاقات باشیم.
اگر بحث حمایت از برنج ایرانی را مطرح می‌کنیم معنای مختلفی دارد و ما نمی‌توانیم به عنوان یک مفهوم آن را در نظر بگیریم. در بخش نرم افزاری و سخت افزاری می‌توانیم از برنج ایرانی حمایت کنیم، اما متأسفانه در بخش سخت افزاری امکانش نیست، زمین‌ها یکپارچه نیست و ماشین‌آلات وجود ندارد فقط در بخش شالیکوبی ممکن است ما بتوانیم با ارتباطی که با دنیا داریم شالیکوبی هایمان را صنعتی کنیم که دیگر ضایعات برنج به وجود نیاید، ولی مهمتر از همه آنها پیشنهادمان به بخش برنج تولید داخل این بود که نرم‌افزاری موضوع را دنبال کنیم که آسیب کمتری به مردم برسد.

به عنوان مثال اگر امروز برنج به کارخانه می‌آید باید در یک فرمتی مشخص شود این برنج را چه کسی کاشته است، کشاورز و یا واسطه آن را به کارخانه تحویل می‌دهد و وقتی در کارخانه سفید می‌شود اولا باید در کارخانه‌هایی سفید شود که مجوز و پروانه بهره‌برداری از وزارت صنعت، معدن و تجارت داشته باشد نه هر خانه‌ای که یک ماشین گذاشته و این کار را انجام می‌دهد.
سه تا چهار هزار شالیکوبی داریم که بی‌نام و نشان هستند.
کارخانه‌دار باید موظف باشد بعد از تولید، نمونه‌ای به وزارت بهداشت و سازمان استاندارد بفرستد و سلامت برنج و پروانه بهداشتی‌اش را دریافت کند و روی کیسه برنج درج کند که این محصول پروانه و نشان تجاری دارد تا بتوان آن محصول را از لحاظ میزان، نوع، کیفیت، کمیت و قیمت در بازار رصد کرد.
نکته دیگری که ما در جلسات مختلف وزارت کشاورزی، وزارت صمت و به‌ویژه سازمان حمایت مطرح کردیم این بوده که قبل از آنکه برنج ایرانی وارد بازار شود، قیمت‌گذاری کنید.
و براساس آیتم‌هایی که دارید از جمله میزان حقوق کارگر، کود، سم و بذر می‌توانید به عدد‌ی با سود معقول برسید و آن را اعلام کنید و اجازه ندهید واسطه‌گر‌ها تعیین قیمت کنند.
همچنین وزارت جهاد کشاورزی کشت قراردادی را با کشاورزان دارد و دولت برای اینکه جلوی افزایش قیمت را در سال جدید زراعی بگیرد، می‌تواند کشت قراردادی را بدون سود و با قیمتی که برایش تمام شده در بازار عرضه و کمک کند که بعد از آن اتفاق جدیدی نیفتد در حالی که متأسفانه دولت دیر عمل می‌کند و اگر یک ماه بعد کالایی که پیش خرید کرده است به بازار ارائه کند، فایده‌ای ندارد. 
حدود چهار ماه از سال می‌گذرد و فقط ۴۰۰ هزار تن برنج وارد کردیم و این برای کشور خیلی کم است، چرا که به دلیل گران شدن برنج ایرانی تقاضای اقشار متوسط به سمت برنج خارجی رفته است و ما باید این نیاز را تأمین کنیم و دولت باید به ثبت سفارش‌ها سرعت دهد.

کالاهای وارداتی دو تا سه هفته در بنادر معطل می‌ماند تا سازمان استاندارد و وزارت بهداشت آزمایش‌های لازم را انجام دهند متأسفانه حرفمان به جایی نرسید که چرا دو مرجع نظارتی یک کار را به صورت موازی انجام می‌دهند و الان مقداری با کمبود واردات مواجه هستیم که امیدواریم دولت سرعت دهد و ما قول می‌دهیم تا پایان سال یک و نیم میلیون تن نیاز کشور را با قیمت و کیفیت مناسب تأمین کنیم.

مجری: آیا قرار است یک نوع برنج باکیفیت خوب خارجی و حداکثر قیمت ۳۵۰۰۰ تومان وارد کشور شود؟
کشاورز: اخیراً به منابع تأمین برنج کشورمان برنج تایلند را اضافه کردیم به این علت که تا الان نمی‌توانستیم ارز منتقل کنیم و حالا که مشکل بخشی از آن حل شده است ما برنج سفید را هم از تایلند و هم پاکستان وارد می‌کنیم.
برنج‌های سفید باکیفیت در دنیا از نظر بو، طعم و قد با برنج‌های ایرانی هم رده هستند، اما متأسفانه عده‌ای این برنج‌ها را با برنج‌های ایرانی مخلوط و با کیسه‌های برنج ایرانی به بازار عرضه می‌کنند یعنی تا این حد به برنج ایرانی شباهت دارد، به هر حال باید جلوی این تقلب را ارگان‌های نظارتی بگیرند.
ولی در مجموع این برنج‌های وارداتی شناسنامه‌دار است و عرضه و احتکار آن از طریق سامانه جامع تجارت رصد می‌شود، ولی متأسفانه این رصد را در مورد برنج‌های ایرانی نداریم و نمی‌دانم چه تفکری پشت این موضوع است.

مجری: چرا باید برنج ایرانی را کیلویی حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰ هزار تومان بخریم؟
کشاورز: این قیمت‌هایی که گذاشته می‌شود را قبول ندارم و هیچ موقع تأیید نمی‌کنم، ولی در واقعیت ممکن است قیمت برنج سالم بدون اختلاط زیر ۲۰۰ هزار تومان در بازار نباشد. به عبارتی برنج‌های میکس ایرانی با ایرانی یا ایرانی با خارجی قیمت را می‌شکند و پایین می‌آورد.

مجری: ۲۰۰ هزار تومان به نظر شما قیمت منطقی است؟
کشاورز: قطعاً این قیمت منطقی نیست. همه مشکلاتی که در کشاورزی داریم به واسطه کارگر گران شده است، چون ماشین‌آلات را نمی‌توانیم به صورت مکانیزه به زمین‌ها ببریم و توجیه اقتصادی ندارد یا فرض کنید شالیکوبی ما از ۱۰۰ درصد شالی ۵۰ درصد برنج می‌گیرد و مابقی شکسته و دانه مرغی است.
ما نمی‌توانیم بار این را بر دوش مصرف کننده بگذاریم. اگر ما در خارج برنج یک دلاری می‌خریم به این دلیل است که از شالی ۹۵ درصد برنج می‌گیرند، یعنی قیمت تمام شده‌اش این‌گونه به صرفه می‌شود ما می‌خواهیم همه این‌ موارد را از مصرف‌کننده بگیریم. اگر واقعاً دولت امکان مکانیزه کردن ماشین آلات صنعتی کارخانه‌ها را ندارد و این امکانات را در کشور نداریم به جای اینکه این بار را بر دوش مصرف کننده بگذارد، باید از کشاورز حمایت کند، یارانه بدهد و یا از کشاورز بخرد و خودش ارزانتر توزیع کند.
نباید پول برنج ایرانی از مردم دریافت و کالای تقلبی عرضه کنیم و به آنها برنج خارجی دهیم.

مجری: این بحثی است که باید کارشناسان فن و کسانی که در مسئولیت اجرایی رتبه اول هستند، توضیح دهند. خیلی تلاش کردیم از کمیسیون کشاورزی مجلس کسی را روی خط برنامه بیاوریم متأاسفانه نتوانستیم.
عزیزی سوال کرده‌اند که شما که خودتان وارد کننده برنج هستید چه برنجی استفاده می‌کنید؟ ایرانی یا خارجی؟
کشاورز: در مهمانی‌ها و مصرف روزانه خودمان هم برنج خارجی و هم برنج ایرانی استفاده می‌کنیم. به عنوان مثال برنج هندی چون برنج مرغوب‌تری از نظر طول، قد و نیم پخته شده است با برنج دودی مخلوط و مصرف می‌کنیم و  برنج ایرانی هم عمدتاً از سمت مازندران تهیه می‌کنیم، ولی این‌طور نیست که بگوییم این بهتر است یا آن و همه را مصرف می‌کنیم.

حتماً از مسئولان وزارت بهداشت بپرسید که چرا ما آزمایش‌های استاندارد ۱۲۷ را برای برنج‌های وارداتی انجام می‌دهیم ولی برای برنج ایرانی انجام نمی‌دهیم؟

در دنیا ارزش غذایی بسیار مهم است حال آنکه ما دنبال زرق و برق و قد، بو، عطر و طعم برنج هستیم. به اعتقاد بنده باید به‌تدریج این روش تغذیه را کنار بگذاریم.

سال قبل به دلیل وضعیت آب و هوایی یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن برنج تولید شد، اما امسال با توجه به شرایط آب و هوایی کشور این عدد ممکن است مقداری کاهشی باشد. از سوی دیگر بسیاری از اقشار متوسط به دلیل شرایط اقتصادی به سمت برنج خارجی روی آورده‌اند.

مصرف سالانه برنج در کشور حدود یک و نیم میلیون تن است که باید برای تأمین این میزان برنامه‌ریزی کنیم تا مشکلی در تأمین امنیت غذایی کشور به وجود نیاید.