جهاد دانشگاهی می‌تواند تولیدکننده دارو‌های پروبیوتیک باشد

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی جهاددانشگاهی، مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران در سال ۱۳۸۶ با فرمان رهبر انقلاب در جهاددانشگاهی پایه‌گذاری شد و هدف اصلی آن، تأسیس مرکز ملی مرجع به منظور حفظ و به کارگیری ذخایر ژنتیکی و زیستی کشور و حمایت از فعالیت‌های صورت گرفته و ایجاد هماهنگی لازم است.

این مرکز ضمن پشتیبانی از مراکز ذخایر زیستی کشور و ایجاد شبکه ملی ذخایر زیستی، در تلاش است تا به مرکزی پیشتاز به منظور گردآوری، تکمیل، ساماندهی، استانداردسازی و حفظ ذخایر ژنتیکی و زیستی برای توسعه دانش، فناوری و افزایش کیفیت زندگی و سلامت و حفظ امنیت غذایی، منابع طبیعی و تنوع زیستی کشور تبدیل شود.

بانک میکروارگانیسم‌ها؛ بانک سلول‌های انسانی و جانوری؛ بانک مولکولی؛ بانک گیاهی؛ بانک‌های چهارگانه مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران را تشکیل می‌دهند.

در آستانه چهل و دومین سالگرد تأسیس جهاد دانشگاهی، دکتر محدثه رمضانی عضو هیئت علمی بانک میکروارگانیسم‌های مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران یکی از دستاورد‌های مهم این مرکز - طرح پروبیوتیک‌ها - را تشریح کرد.

رمضانی گفت: پروبیوتیک‌ها، باکتری‌های فراسودمندی هستند که به عنوان سیستم بهبوددهنده عملکرد دستگاه گوارش و سیستم ایمنی در کانون توجه جهانیان قرار گرفته‌اند. آغاز معرفی این دسته از باکتری‌ها با تحقیقات درباره چرایی طول عمر بیشتر مردم روستایی بلغارستان که مصرف منظم محصولات لبنی تخمیر شده مانند ماست داشتند، همراه بود.

وی افزود: نتایج این تحقیقات و سایر مطالعات از این دست نشان می‌داد، مصرف فرآورده‌های مواد لبنی مردمان برخی از مناطق سبب افزایش طول عمر می‌شود. این یافته‌ها و مطالعات بعدی دانشمندان را به شناخت پروبیوتیک‌ها و افزودن آن‌ها به جیره غذایی انسان و حیوانات راهنمایی کرد.

عضو هیئت علمی بانک میکروارگانیسم‌های مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران ادامه داد: این باکتری‌های فراسودمند همچنین به صورت گسترده جهت کاهش مصرف بیش از حد آنتی‌بیوتیک در همه دنیا استفاده می‌شود. آنتی‌بیوتیک‌ها مواد شیمیایی هستند که برای ترکیبات موادغذایی، درمان و پیشگیری بیماری‌های انسانی، حیوانی استفاده می‌شوند.

رمضانی گفت: مصرف بی رویه آنتی بیوتیک‌ها از یک سو منجر به پدیده مقاومت آنتی‌بیوتیکی شده و امکان بروز بیماری‌های نوظهور غیرقابل درمان با آنتی‌بیوتیک‌های روتین را فراهم می‌کند و از سوی دیگر افزودن مقادیر بیش از حد آن‌ها به خوراک حیوانات باعث باقی ماندن آن‌ها در گوشت و کاهش کیفیت آن می‌شود که در حال حاضر در سراسر دنیا روش مردودی است.

وی افزود: کشور‌های پیشرفته، برای میزان آنتی‌بیوتیک موجود در بدن حیوانات استانداردی تعریف کرده‌اند. اگر میزان این دارو در بدن حیوانات بیشتر از حد استاندارد باشد، از مصرف گوشت آن حیوان اجتناب می‌کنند.

عضو هیئت علمی بانک میکروارگانیسم‌های مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران با بیان اینکه سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و داروی آمریکا بر کاهش مصرف آنتی‌بیوتیک و افزایش به‌کارگیری باکتری‌های فراسودمند تأکید می‌کند، گفت: پروبیوتیک‌ها، گزینه مناسب برای کاهش میزان مصرف آنتی بیوتیک‌ها هستند.

رمضانی افزود: این دسته از باکتری‌ها می‌توانند در لبنیات، سس‌ها، بیسکوییت‌ها، شکلات‌ها، چای و قهوه و. استفاده شوند. نه تنها در صنایع غذایی کاربرد دارند، بلکه برای مصارف پزشکی مانند بیماری‌های التهابی روده (IBD، IBS، بیماری سلیاک)، بیماری‌های زنان و کاهش نفخ در نوزادان استفاده می‌شوند.

وی ادامه داد: نیاز به کاهش مصرف آنتی‌بیوتیک و استفاده از باکتری‌های فراسودمند در ایران احساس می‌شود. امیدوارم شرایط به نحوی باشد که بتوانیم پروبیوتیک‌هایی تولید کنیم که بومی و با بدن ایرانیان سازگارتر باشند.

عضو هیئت علمی بانک میکروارگانیسم‌های مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران گفت: جهاددانشگاهی برای ۱۰ سال آینده در زمینه تولید پروبیوتیک، افقی تعریف کرده است که با تولیدات پروبیوتیک حیوانی شروع شده است و در راستای تولید پروبیوتیک‌های انسانی و دارویی پیش خواهد رفت.

رمضانی افزود: جهاد دانشگاهی می‌تواند دانش فنی تولید دارو‌های پروبیوتیک را تامین و تولید در مقیاس نیمه‌صنعتی را راه‌اندازی کند، اما برای تولیدات انسانی با توجه به الزامات فنی و شرایط تولید منطق با GLP و سایر استاندارد‌های مرتبط با تولید غذا و دارو، به سرمایه‌گذاری نیاز دارد. اگر سرمایه از سوی بخش خصوصی تامین شود، جهاد دانشگاهی می‌تواند به تولید دارو‌های پروبیوتیک ورود کند.

وی ادامه داد: در بازدید صورت گرفته اینجانب از بانک میکروبی DSMZ آلمان در طی دوره تخصصی و انجام طرح دکتری ملاحظه شد که عمر این بانک آلمانی به چندین دهه می‌رسید، در حالی که عمر بانک میکروبی ما کمتر از انگشتان دو دست بود. این در حالی بود که وقتی صحبت از عملکرد بانک میکروبی مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران می‌شد، آن‌ها شگفت‌زده می‌شدند که چطور در این زمان کم از شروع راه‌اندازی، پیشرفت قابل توجهی در این مرکز به وقوع پیوسته است و متخصصان بانک میکروارگانیسم‌ها چطور با طیف انبوهی از تکنیک‌های به روز آشنایی پیدا کردند و مرکز را در چند بخش مختلف نظیر مطالعات بیوشیمیایی، ژنتیکی و کموتاکسونومی به یکی از کلکسیون‌های معتبر جهانی تبدیل کرده‌اند.

زیرساخت‌ها فراهم باشد، طرح‌های جهاد دانشگاهی فوران می‌کند

عضو هیئت علمی بانک میکروارگانیسم‌های مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران درباره ماهیت و ویژگی جهاددانشگاهی گفت: به راحتی می‌توان ادعا کرد که گروهی از نخبگان ایرانی در این نهاد انقلابی به مردم خدمت می‌کنند. ایده‌ها، طرح‌ها، محصولات نوآورانه در پژوهشکده‌ها، مراکز تحقیقاتی و خدمات‌رسانی و سایر ارگان‌های جهاد دانشگاهی از زمان تأسیس تا به امروز ارائه شده‌اند. گستردگی فعالیت‌ها و تخصص نیروی انسانی این نهاد به نحوی است که می‌توان آن را به عنوان یک وزارت علوم کوچک معرفی کرد.

رمضانی افزود: همه پژوهشگران جهاد دانشگاهی برآمده از بهترین دانشگاه‌های کشور هستند که برای ساخت ایران تلاش می‌کنند. بسیاری از همکلاسی‌های متخصصان و محققان این نهاد، جلای وطن کردند، اما ما جهادگران جهاد دانشگاهی در ایران ماندیم و قصد داریم جهت ساختن ایران آباد، آزاد، پیشرفته و خدمت‌رسانی به مردم قدم برداریم.

وی ادامه داد: در آستانه سالگرد تأسیس این نهاد قرار داریم. شعار امسال، «جهاد دانشگاهی، زیست‌بوم نوآوری نخبگان ایران» است. به طور قطع، نوآوری به بستر مناسب نیاز دارد؛ اگر چنین نیاز‌هایی برطرف شود، شرایط بسیار بهتر می‌شود.

عضو هیئت علمی بانک میکروارگانیسم‌های مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران گفت: توجه به نوآوری در بیانات رهبری، بیانیه گام دوم انقلاب و سند توسعه زیست فناوری در کانون توجه قرار گرفته است. اگر زیرساخت‌های لازم فراهم شود، عرضه محصولات و فناوری‌های زیستی را تجربه می‌کنیم که برطرف‌کننده نیاز‌های کشور هستند.

رمضانی افزود: اعضای مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران با دکتر روح‌الله دهقانی فیروزآبادی رئیس جهاد دانشگاهی دیدار کردند. در این جلسه، وی بر ضرورت توجه به بیوتکنولوژی و ارائه روش‌های جدید از سوی این نهاد تأکید کرد.