عدم لایروبی و بی توجهی به آبخوان داری از عوامل سیل در منطقه امامزاده داوود (ع)

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از خانه ملت، نشست مجمع نمایندگان استان تهران امروز (یکشنبه ۹ مرداد) به منظور بررسی اتفاقات سیل اخیر با حضور دستگاه‌های مربوطه برگزار شد.

در نشست مجمع نمایندگان استان تهران لایروبی نشدن، نبود جدیت در اجرای قانون و بی توجهی به آبخوان داری و آبخیزداری از عوامل موثر در بروز حادثه سیل امامزاده داوود اعلام و هشدار داده شد که در منطقه ۱۸ تهران شن چاله‌هایی وجود دارد که اگر آب‌های خروشان در آن وارد شود، تا جنوب تهران و حرم امام خمینی (ره) را تخریب می‌کند.
سید رضا تقوی رئیس مجمع نمایندگان استان تهران در این نشست با یادآوری اینکه چرا مسئولان مربوطه به هشدار‌های لازم توجه نکردند، گفت: مسئولان مربوطه چه اقداماتی را برای پیشگیری از حوادث اتخاذ کردند؟ این چه روش مدیریتی است؟
وی در پایان نشست گفت: ما از طریق دستگاه‌های قضایی ورود خواهیم کرد. باوجود پیگیری مجمع نمایندگان، از دستگاه قضایی خواستار ورود جدی و قاطع به این حادثه شدیم و در این رابطه شب گذشته با دادستان کل صحبت کردیم و باید با ترک فعل و کوتاهی‌های انجام شده، برخورد‌های لازم صورت گیرد، چه کسی باید جواب بچه‌های یتیم و مادران و پدران جانباختگان را بدهد؟
رئیس مجمع نمایندگان استان تهران در این نشست تصریح کرد: از استانداری تهران به دلیل عدم حضور در این نشست به شدت گلایه داریم، درحالی که استانداری به عنوان هماهنگ کننده امور باید در این نشست حضور پیدا می‌کرد.
سید نظام الدین موسوی دبیر مجمع نمایندگان استان تهران در این نشست با تسلیت به خانواده جانباختگان حادثه سیل اخیر گفت: حدود ۵۰ نفر از هموطنانمان در این سیل جان خود را از دست دادند و در نشست امروز مسئولانی که در رابطه با این حادثه تکلیف قانونی دارند حاضر شدند.
وی افزود: ما زوایای مختلف این حادثه تلخ را که جان و مال مردم را در معرض تهدید قرار داد را در مجمع نمایندگان تا دستیابی به نتیجه موثر پیگیری خواهیم کرد و با مقصران برخورد خواهد شد؛ در این رابطه دستگاه‌ها باید به تکالیف خود عمل می‌کردند و مجلس براساس وظیفه نظارتی این موضوع را بررسی و قصورکنندگان را شناسایی خواهیم کرد.
موسوی با بیان اینکه شهرداری تهران حضور فعالی در حادثه سیل امامزاده داوود داشت، گفت: دستگاه‌ها باید نسبت به انجام تکالیف قانونی خود متوجه باشند و ما این مسئله را پیگیری خواهیم کرد. متاسفانه به بحث آبخیزداری و کاشت درخت به اندازه کافی در اطراف امامزاده داوود توجه نشده است.
سخنگوی هیئت رئیسه مجلس از تمامی دستگاه‌ها برای حضور در این نشست تشکر کرد و گفت: ما علاوه بر خسارت‌های سنگین در سیل اخیر نزدیک به ۳۰ نفر از هموطنانمان را در این حادثه از دست دادیم و این نشست برای جمع بندی اولیه مسائل و ارائه گزارش بود و کمیته تخصصی را با حضور نمایندگان و کارشناسان تشکیل و جلسات کارشناسی را برگزار و گزارش‌های کارشناسی را خواهیم داشت و تا حصول نتیجه نهایی پیش خواهیم رفت. البته در مورد مسائلی مانند حریم رودخانه و آبخیزداری و آبخوان داری و سایر موضوعات جلسات کارشناسی را برگزار خواهیم کرد، جلسه کارشناسی در هفته اخیر برگزار خواهد شد.
اقبال شاکری عضو مجمع نمایندگان استان تهران نیز در این نشست گفت: برای تمامی موضوعات و مشکلات، کمیسیون مشترکی در تهران تشکیل و تمامی سازمان‌ها عضو آن هستند و در رابطه با سیل و زلزله برای آن‌ها تکالیفی دیده شده و باید جوابگو باشند و می‌طلبد به این موضوع توجه کنیم که قرار است از امروز چه اقداماتی برای پیشگیری و جلوگیری از بروز حوادث مشابه و خسارات انجام شود.
محسن پیرهادی عضو مجمع نمایندگان استان تهران نیز با اشاره به حضور میدانی خود و تعدادی از نمایندگان استان تهران در محل امامزاده داوود گفت: متاسفانه امامزاده در حریم رودخانه و بخشی از آن در مسیل قرار دارد؛ براساس گزارشات آخرین لایروبی در سال ۹۸ صورت گرفته و بعد از آن دیگر لایروبی انجام نشده است و مسیر رودخانه طولانی و در نقطه‌ای که مسدود شده، مسطح بوده است.
وی با انتقاد از بی توجهی به آبخیزداری و آبخوان داری تصریح کرد: مجلس در بودجه منابعی را برای این موضوع پیش بینی کرده و جزو تکالیف دولت است، البته جدیت در اعمال قانون مهم است و ما به هر دلیلی ترک فعل کردیم. چرا مسئولان مربوطه با وجود هشدار‌های سازمان هواشناسی، امامزاده و رستوران‌ها را تعطیل نکردند؟ بارش‌های فعلی یک پنجم بارش‌های سال ۹۸ بوده و حتی لایروبی انجام نمی‌شد، ولی یک خودرو پراید جلوی کانال را نمی‌گرفت، سیلاب وارد صحن امامزاده نمی‌شد. اگر تدابیر به درستی انجام می‌شد، با تلفات انسانی مواجه نبودیم. در این رابطه راهور نیز می‌توانست دستور بستن مسیر خودرو‌ها را بدهد.
پیرهادی یادآور شد: در مورد تجهیزات باران سنجی و رسوب سنجی و بازنگری در طرح هادی روستایی نتوانستیم به درستی عمل کنیم، در حالی که بازنگری، تکلیف مربوط به سال ۹۸ وزارت جهاد کشاورزی بوده است. تهیه طرح جامع کنترل سیلاب تکلیف وزارت نیرو بوده، اما به آن توجهی نشده، همچنین برنامه ملی کاهش خطر، حوادث و سوانح ۲۰ تا ۳۰ ماده دارد و دولت باید گزارش دهد که نسبت به این تکالیف چه اقدامی انجام داده است. ما متاسفانه هیچ گزارشی از اجرای این تکالیف نداریم.
رئیس فراکسیون مدیریت شهری مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: عدم لایروبی، عدم جدیت در اجرای قانون، بی توجهی نسبت به آبخوان داری و آبخیزداری از عوامل موثر در بروز حادثه سیل امامزاده داوود است. متاسفانه از امکانات تنها در زمان بحران استفاده می‌شود، در حالی که اگر از یک دهم این تجهیزات استفاده می‌شد، با تلفات سنگین انسانی مواجه نمی‌شدیم و در این رابطه با سوءمدیریت مواجهیم.
سمیه رفیعی عضو مجمع نمایندگان استان تهران در این نشست گفت: مجموعه فعالیت‌هایی که در آن منطقه خاص با توجه به شرایط باید انجام می‌شد، چگونه تنها بند مورد توجه قرار گرفته است؟ درختکاری در آنجا امکانپذیر نیست و باید مراتع را در بالادست حفظ کرد.
وی ادامه داد: چرا با وجود اینکه سازمان هواشناسی هشدار‌های لازم را داده بود، از ورود مردم به امامزاده ممانعت نشده است؟ نیروی انتظامی باید در آنجا مستقر و از ورود مردم جلوگیری می‌کرد.
سید محسن دهنوی در این نشست گفت: می‌طلبد نشست جداگانه‌ای را با وزارت جهاد کشاورزی و منابع طبیعی در مورد موضوع آبخیزداری و آبخوان داری داشته باشیم، در این رابطه در کنار ترک فعل‌ها و قصورات احتمالی، پیشگیری از حوادث احتمالی موضوعی مهم است و می‌طلبد ۵۰ میلیارد تومان از محل اعتبار تملک سرمایه‌ای استان تهران را برای تکمیل طرح‌های آبخیزداری و آبخوان داری اختصاص دهیم.
مصطفی میرسلیم عضو مجمع نمایندگان استان نیز در این نشست گفت: در این حادثه شورای امامزاده داوود چه مسئولیتی داشته است؟ این شورا برای چه کاری انتخاب شده است؟ چرا به لایروبی و مسائل دیگر توجه نکرده است؟ در واقع این افراد تنها به فکر منافع خودشان هستند و باید محاکمه شوند.
نصیری رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در این نشست با بیان اینکه شهر تهران دارای ۵ حوضه آبریز است، گفت: تهران با داشتن ۷ رود دره اصلی و بزرگ یکی از شهر‌های سیل خیز است و سیل منطقه امامزاده داوود و فیروزکوه خارج از مسئولیت قانونی شهرداری است و ورود ما در این موضوع به عنوان وظیفه انسانی بوده است.
وی با اشاره به سیل امامزاده داوود افزود: در شهر تهران شبکه جمع آوری آب‌های سطحی برای سیل‌های بزرگ هر ۵۰ سال یکبار طراحی شده، البته هنوز شبکه جمع آوری آب‌های سطحی در مناطق ۲۱ و ۲۲ انجام نشده، در حالی که این مناطق در معرض خطر سیلاب و ریسک قرار دارند؛ براساس قانون وظیفه اعلام سیل برعهده سازمان هواشناسی است و این سازمان در موضوع سیل امامزاده داوود وضعیت را نارنجی اعلام کرد.
نصیری یادآور شد: در سیل امامزاده داوود دو رودخانه در بالادست با هم تلاقی کرده بودند و همچنین پارکینگ در بالادست بستر رودخانه احداث شده، البته امامزاده نیز بر بستر رودخانه ساخته شده و کانال روباز بوده و در طول سال‌ها بر روی آن بازارچه و رستوران ساخته شده، بنابراین مسدود کردن و باریک کردن کانال، مشکلات را دوچندان کرد؛ بارش‌های رگباری در بازه زمانی کوتاه تبدیل به سیل شد.
وی ادامه داد: ما تیمی از سیل شناسان سازمان را به محل حادثه اعزام کردیم و مصاحبه میدانی انجام شد که اگر مجمع تمایل داشته باشد، آن را ارائه خواهیم کرد؛ براساس اظهارات شاهدان عینی جریان آب خودروی پراید را به پارکینگ بالادست برده و این پارکینگ در بالادست امامزاده بوده که رسوبات، کانال را مسدود و حجم بالای گل و لای به روستا و صحن امامزاده سرازیر می‌شود.
رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با بیان اینکه تاکنون ۲۱ جنازه از امامزاده خارج شده است، گفت: به نظر می‌رسد چندین جنازه دیگر در آنجا وجود داشته باشد.
جلالی از سازمان هواشناسی در این نشست گفت: روز دوشنبه هشدار‌های لازم را داده و وضعیت را نارنجی اعلام کردیم، و ویژه ارتفاعات و نیمه شمالی را نیز قید کردیم.
وی ادامه داد: ما نسبت به آبگرفتگی، اختلال در تردد برون شهری و درون شهری، جاری شدن روان آب‌ها در مسیرها، عدم تردد در فضای باز، عدم توقف و پارک خودرو در مسیر، اجتناب از کوهنوردی و جابجایی عشایر و نسبت به پاکسازی دهانه پل‌ها هشدار دادیم و سازمان مدیریت بحران چهارم مردادماه هشدار‌های لازم را به دستگاه‌ها اعلام و بر ضرورت آمادگی آن‌ها تاکید کرد. هشدار‌های ما جدی بود و دستگاه‌ها باید به آن‌ها توجه می‌کردند.
جلالی یادآور شد: به دلیل خشک بودن زمین، بارش‌ها تبدیل به سیلاب شد و سیلاب بستگی به فصل و خشکی زمین دارد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران در این نشست گفت: امامزاده داوود ۶۵۰ هکتار و دارای ۳۰ بند آبخیز است که در سیل به درستی عمل کرد و در روز حادثه به طور تقریبی ۱۱ میلیمتر بارندگی داشتیم و ۶۰ هزار مترمکعب ورودی به حوضه بوده است که از این میزان ۳۵ هزار مترمکعب آن توسط سازه‌های آبخیز جذب و نفوذ پیدا کرده است و اگر سازه‌های آبخیز نبود، با خسارات سنگین تری مواجه می‌شدیم.
وی ادامه داد: سال ۹۷ اعلام کردیم ساخت و ساز‌ها در مسیر رودخانه مشکل زا خواهد بود، مسئولیت در حوزه ساخت و ساز‌ها برعهده وزارت نیرو و دهیاری‌ها است، شیب منطقه بالای ۷۰ درصد بوده و در شمال تهران ۴ هزار بند داریم و اگر این بند‌ها نبودند و با افزایش بارش‌ها مواجه می‌شدیم، خسارت‌ها سنگین بود، البته در حوزه امامزاده داوود شاید تعداد بند‌ها را نتوانیم افزایش دهیم، بنابراین باید عواملی که باعث خسارت می‌شوند را مدیریت کرد. در این حادثه به هیچکدام از بند‌ها خسارت وارد نشد، البته نیاز به لایروبی دارند و وزارت نیرو باید به این مهم توجه کند.
پارسا مدیرکل آب منطقه‌ای تهران در این نشست گفت: نقاط حادثه خیز تهران و ظرفیت کانال‌ها را شناسایی و اعلام کردیم که در این رابطه ۷۲ نقطه حادثه خیز در شهر تهران شامل دهانه پل ها، تنگ شدگی کانال‌ها و اصلاح وضعیت آبگذری بوده است.
وی با بیان اینکه حجم بارش‌ها در استان تهران ۲۳ میلیمتر است، گفت: خوشبختانه ۱۲ درصد به حجم آب تهران افزوده شد، یعنی در کل سال ۱۸۲ میلیمتر بوده که بارش اخیر ۲۳ میلیمتر به مجموع بارش‌های تهران اضافه شد.
پارسا ادامه داد: در حوزه امامزاده داوود در ۶ مرداد ۳۱ و نیم میلیمتر بارندگی داشتیم و در کل از نظر بارش‌ها در رتبه ۱۷ بوده است، البته خسارات سنگین بود؛ طول رودخانه کن ۵۰۰ کیلومتر و عرض آن ۵۲ کیلومتر است و در بالادست امامزاده ۳ تا ۴ آبراهه وجود دارد که با کوچکترین بارندگی جاده‌ها مسدود می‌شود و این موضوع به دلیل نوع بافت منطقه است. البته سرعت و شدت باران تابستان بالادست؛ ورود جریان‌های واریزه‌ای با گل و لای و سنگ و برگ درختان و همچنین سقوط خودرو به کانال سبب انحراف جریان آب به داخل امامزاده شده است. البته لایروبی داخل کانال برعهده دهیاری بوده است؛ سال ۱۳۷۲ با استعلامی که صورت گرفت، از طریق آب منطقه‌ای تهران و وزارت نیرو اعلام شد که ما با مسقف کردن حریم بستر این مسیل که ۴۰ متر هست، مخالف هستیم. در سال ۱۳۹۷ نیز وقتی دهیار استعلام می‌گیرد، مجدد این ارگان‌ها اعلام می‌کنند که ما با مسقف مخالف هستیم.
جاوید مشاور پارلمانی شهردار تهران در این نشست گفت: موضوع زلزله بحث مهمی است، البته تهران سابقه زلزله دارد و بیش از ۲۰۰ الی ۳۰۰ سال یکبار با زلزله‌های کوچک، متوسط و بزرگ مواجه می‌شود، البته رخداد سیل در تهران بسیار کمتر از زلزله است و به طور معمول هر ۱۵ تا ۲۰ سال یکبار سیل مخربی در تهران هستیم؛ در سال ۱۳۶۶ با وقوع سیل تجریش و تعداد فوتی‌های ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفری روبرو شدیم که تا چند ماه اثرات مخرب آن را مدیریت می‌کردند، همچنین در دهه‌های ۷۰ تا ۹۰ نیز سابقه سیلاب داشتیم.
وی یادآور شد: تهران از ابتدا برای این میزان جمعیت احداث نشده و زیرساخت آن برای جمع آوری آب‌های سطحی کامل نیست و بیش از ۵۰۰ کیلومتر کانال برای این کلانشهر احداث شده و مجدد به ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر کانال جدید نیاز دارد و این مهم در دستور کار شهرداری تهران قرار دارد.
جاوید تصریح کرد: در منطقه ۱۸ تهران شن چاله‌هایی وجود دارد که اگر آب‌های خروشان در آن وارد شود، تا جنوب تهران و حرم امام خمینی (ره) را تخریب می‌کند. در این رابطه می‌طلبد وزارتخانه‌های کشور، نیرو و جهاد کشاورزی اختلافات را کنار گذاشته و همدلی مناسب برای رفع مشکلات داشته باشند. همچنین می‌طلبد ساخت و ساز‌های غیرمجاز در بستر رودخانه‌ها را با پیوست اجتماعی ببینیم و در حال حاضر بزرگترین خطری که ما را تهدید می‌کند، سیل است.
آرام معاون سابق عمرانی فرمانداری تهران نیز در این نشست گفت: اگر تاریخچه سیلاب‌های کن را بررسی کنیم یکی از انشعابات آن امامزاده داوود است و مرداد ۱۳۳۳ سیلی مخرب در این منطقه رخ داد و ۵۰۰ نفر فوتی داشتیم و چیزی از امامزاده باقی نمانده بود و سیلاب‌های ویرانگری را طی این سال‌ها شاهد بودیم، طی ۱۰ سال گذشته دستگاه‌های متولی مکلف به اجرای تکالیف قانونی و لایروبی بستر‌ها برای مقابله با سیلاب شدند که باید به این تکالیف عمل کنند.
وی ادامه داد: در دره امامزاده داوود ۱۳ روستا داریم که طرح هادی دارند، برای منابع طبیعی تکلیف شده که در اطراف روستا‌ها به ویژه سولقان ۵۰۰ تا ۱۰۰ هکتار به دهیار واگذار و تراس بندی شود، اما متاسفانه در این رابطه همکاری خوبی صورت نگرفته است. البته سمت راست امامزاده را می‌توانیم درختکاری کنیم، کانال‌ها طی سال‌ها ساخته شده و دبی را جوابگو بوده است؛ در بارندگی اخیر تنها یک حوضه فعال بود و اگر ۱۱ حوضه بالادست با همه فعال شوند، ۵۵۰ تا ۶۰۰ مترمکعب آب در ثانیه وارد تهران می‌شود و این هشداری جدی است؛ مرکز تهران کانال‌های کوچکی داریم که ۵ هزار هکتار بوده و اگر بارندگی در داخل تهران اتفاق بیفتد، جنوب تهران را خطر تهدید می‌کند.