شیوع بالای اختلال استرس در قربانیان تصادف رانندگی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما،  تصادفات جاده‌ای در کشور‌های توسعه یافته و در حال‌توسعه، یک مشکل مهم بهداشت عمومی بوده و یکی از علل اصلی مرگ در جهان است . پیامد‌های اقتصادی و روانی ناشی از این فجایع و هزینه‌های مربوط به آن نیز بسیار زیاد است. در ایران بر اساس آخرین گزارش جهانی وضعیت ایمنی راه‌های سازمان جهانی بهداشت، مرگ‌های ناشی از سوانح ترافیکی سال ۲۰۱۶، حدود ۱۵۰۰۰ نفر برآورد شده است.
آن گونه که متخصصان می‌گویند، معمولاً برخی از بازماندگان حوادث ترافیکی در هفته‌ها تا ماه‌ها پس از بروز سانحه، دچار اضمحلال کامل روانی می‌شوند. در ابتدا واکنش استرس حاد یا ASD مطرح است که شامل واکنشی است که در یک فرد بدون هیچ‌گونه اختلال روانی مشاهده می‌شود و در مدت ساعت‌ها تا روز‌ها نیز فروکش می‌کند. اما پس از اختلال استرس حاد، اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD بروز پیدا می‌کند. اختلال استرس پس از سانحه، اختلالی با علائم ویژه است که اصولاً بعد از حوادث استرس‌زای روان‌شناختی مثل تصادفات، قتل، جنگ و تجاوز دیده می‌شود.
در مورد این موضوع، پژوهشگرانی از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی زابل تحقیقی را انجام داده‌اند که در آن اختلالات روان‌شناختی پس از سوانح ترافیکی (PTSD) در مصدومان شهر تهران از لحاظ اپیدمیولوژیک بررسی شده‌اند.
این پژوهش روی ۳۸۴ نفر در بخش‌های ارتوپدی، اورژانس و بستری سه بیمارستان طالقانی، شهدای تجریش و شهدای هفتم تیر تهران انجام شد و داده‌های مورد نیاز، یک هفته و سپس دو ماه پس از سانحه جمع‌آوری‌شده و مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند.
بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش، حدود نیمی از شرکت‌کنندگان واجد ملاک‌های تشخیصی اختلال استرس حاد و همچنین واجد ملاک‌های تشخیصی اختلال استرس پس از تصادف بودند. این نتیجه میزان بالای این اختلال را در قربانیان سوانح رانندگی و اهمیت پیگیری و کنترل آن نشان می‌دهد.
در این باره، حمید سوری، استاد و محقق مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و همکارانش می‌گویند: «نقش خانواده و نزدیکان قربانیان تصادفات رانندگی در پیشگیری از این اختلال بسیار مهم است. آن‌ها می‌توانند هنگام درمان، در مشاوره‌ها شرکت کنند و با بیماری، دوره و درمان آن و این که چه طور بهتر با مراحل مختلف دوره آن ارتباط برقرار کنند آشنا شوند».
آن‌ها می‌افزایند: «خانواده‌ها می‌توانند اطلاعات مهمی را فراهم کنند و اغلب اولین افرادی هستند که تغییرات در رفتار قربانیان را مشاهده می‌کنند و در مورد هر فشاری که ممکن است آن‌ها تحت آن قرار گیرند باخبر می‌شوند. اگر علائم جدیدی از PTSD بروز کند، آن‌ها می‌توانند به درستی پاسخ دهند و برای دریافت کمک‌های حرفه‌ای مساعدت کنند ».
این یافته‌ها که بر اهمیت توجه به قربانیان تصادف‌های رانندگی که درصد زیادی از آن‌ها دچار اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD نیز می‌شوند، تأکید دارند، در «مجله اپیدمیولوژی ایران» متعلق به انجمن علمی اپیدمیولوژیست‌های ایران منتشر شده‌اند.