کشف اسرار مسیریابی حشرات با تعقیب ۸۸ کیلومتری

به گزارش خبرگزاری صداوسیما: این اولین‌بار است که دانشمندان یک حشره را برای بیش از ۸۸ کیلومتر در یک پرواز مهاجرتی ردیابی کردند. مشاهدات و داده‌های به‌دست‌آمده نشان می‌دهد حداقل یکی از گونه‌های شب‌پره با نام قوش بید کله مرگ قادر به ترسیم مسیری مستقیم و شگفت‌انگیز است.

طبق مطالعه جدیدی که در «Science» به چاپ رسید، این حشرات بسیار کوچک به‌قدری در مسیریابی حرفه‌ای عمل می‌کنند که انگار مجهز به یک قطب‌نمای داخلی قوی هستند و این قطب‌نما به آن‌ها اجازه می‌دهد حتی در اطراف باد‌های سخت نیز مسیر خود را پیدا کنند.

دانشمندان باور داشتند این توانایی خارق‌العاده گونه خاص پروانه‌ها می‌تواند به آن‌ها در بهینه‌سازی مسیر پرواز کمک کند. به همین دلیل این پرنده‌های کوچک را در یک فاصله طولانی زیر نظر گرفتند.

در این مطالعه، محققان ۱۴ قوش بید کله مرگ را در یک پرواز شبانه برای بیش از ۸۸ کیلومتر دنبال کردند و توانستند مسیر حرکتی نیمی از آن‌ها را به‌صورت دقیق ثبت کنند. پروانه‌ها در طول این مسیر به حداکثر سرعت ۷۰ کیلومتر بر ساعت نیز می‌رسیدند. دانشمندان دریافتند حشرات بدون تأثیرپذیری از باد یا عوامل محیطی، کوتاه‌ترین و سرراست‌ترین مسیر را میان مبدأ و مقصد طی می‌کنند. این‌طور به نظر می‌رسد که آن‌ها عوامل محیطی را در مسیریابی خود محاسبه کرده و در نظر می‌گیرند.

«مایلز منز» نویسنده اصلی این مطالعه و اکولوژیست از دانشگاه «جیمز کوک» استرالیا گفت: «تعجب‌انگیز است که پروانه‌ها استراتژی خود را در مسیریابی داشتند و توانستند در برابر باد یا سرما این استراتژی را به درست‌ترین نحو ممکن تغییر دهند. ما فرض می‌کنیم آن‌ها احتمالاً از نشانه‌های بصری و شاید میدان مغناطیسی زمین برای پرواز استفاده می‌کنند.»

احتمالاً حیوانات دیگر از جمله نهنگ‌ها، زنبور‌های عسل و گونه‌های دیگر پرندگان نیز دارای سیستم مسیریابی و جهت‌یابی مشابه هستند، اما مکانیسم دقیق هرکدام یک راز باقی‌مانده است.

قوش بید کله مرگ هر بهار در کوه‌های آلپ اروپا تولیدمثل می‌کند و در پاییز به سمت جنوب، به سمت دریای مدیترانه و آفریقا پرواز می‌کند. این‌گونه از پروانه‌ها بیش از سه هزار کیلومتر مهاجرت می‌کنند. با این تفاسیر، می‌توان گفت مسیر در نظر گرفته در طول آزمایش کوتاه بوده است. از سوی دیگر، تعداد نمونه‌های مورد آزمایش نیز محدود بود. بااین‌حال، همین گروه آزمایشی کوچک نیز با ویژگی‌های خارق‌العاده خود توانستند اطلاعات ارزشمندی را در زمینه مسیریابی در اختیار دانشمندان قرار دهند.