هدفگذاری ۱۵ میلیون تن ترانزیت بین ایران، روسیه و آذربایجان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، امین ترفع درباره جزئیات نشست ایران، روسیه و آذربایجان که در مسکو برگزار شد، گفت: نخستین جلسه سه جانبه توسعه همکاری‌های ترانزیتی بین سه کشور ایران - آذربایجان و روسیه با حضور وزیر راه و شهرسازی ایران و معاونان نخست وزیر دو کشور ذکر شده درباره کریدور شمال – جنوب با نگاه زیرساختی و نگاه فرآیندی در روند ترانزیت برگزار شد.

مدیرکل دفتر تجاری‌سازی وزارت راه و شهرسازی با تاکید بر هدف‌گذاری ۱۵ میلیون تن ترانزیت بین سه کشور ایران، روسیه و آذربایجان گفت: یکی از توافقات مهم در جلسه سه جانبه هدف‌گذاری ۱۵ میلیون تن ترانزیت بین سه کشور تا سال ۲۰۳۰ ترانزیت میلیون تن از مسیر غرب دریای خزر – تردد از مسیر ریلی و تردد از مسیر جاده‌ای – انتقال بار ترانزیتی داشته باشیم. طبق برآورد انجام شده در این هدف‌گذاری ۵ میلیون تن بار از مسیر ریلی و ۱۰ میلیون تن بار از مسیر جاده منتقل خواهد شد. برای اجرای این هدف‌گذاری هم یک کارگروه مشترک راه‌اندازی می‌شود تا مشخص شود برای تحقق ترانزیت ۱۵ میلیون تنی به چه نرم‌افزار‌ها و چه سخت‌افزار‌هایی نیاز داریم.

مدیرکل دفتر تجاری سازی وزارت راه و شهرسازی افزود: در این جلسه موانع فیزیکی و غیرفیزیکی مرتبط با ترانزیت بررسی و محور‌های همکاری در چارچوب برنامه‌های بلندمدت در قالب بیانیه مطرح و مرور شد. شرکت کنندگان به این نتیجه رسیدند که نقشه راهی تدوین کنند که در قالب آن سه کشور با همکاری یکدیگر بتوانند در یک فرایند بلندمدت اقدامات موثری برای کاهش موانع کریدور شمال – جنوب انجام دهند. این اقدامات شامل همکاری در اجرای پروژه‌های زیرساختی و هماهنگی برای تسهیل فرایند ترانزیت است.

ترفع با بیان اینکه در جلسه روز دوم درباره محور‌های بیانیه به جمع‌بندی رسیدیم، گفت: موضوع اصلی این بیانیه تسهیل ترانزیت بین سه کشور است. طبق برنامه‌های تعریف شده، سه کشور چارچوبی درباره تامین مالی، طراحی و بهره برداری پروژه‌های موثر در ترانزیت مانند خط رشت-آستارا ایجاد می‌کنند. البته به طور مشخص برای پروژه راه‌آهن رشت- آستارا کارگروهی پیش بینی شده که اعضا ایده‌ها و پیشنهادات خود را در این کارگروه ارایه می‌دهند. در جلسه سه جانبه بعدی که قرار است نوامبر برگزار شود، این پیشنهادات بررسی و در صورت تایید تصویب می‌شود.

مدیرکل دفتر تجاری سازی وزارت راه و شهرسازی افزود: در اولین جلسه با حضور معاونین نخست وزیر روسیه و آذربایجان نقشه راه چارچوب همکاری سه جانبه را تعیین کردیم، مبنی بر اینکه طرف‌ها در چه حوزه‌هایی برای تسهیل ترانزیت می‌توانند با یکدیگر همکاری داشته باشند و در دو ماه مانده تا جلسه بعدی در نوامبر، پیشنهادات و ایده‌ها آماده می‌شوند که یکی از موارد، موضوعات مرتبط با ساخت راه آهن رشت آستارا و بحث حمل و نقل ترکیبی و همکاری مرزی است.

ترفع ادامه داد: یکی از مهمترین مشکلات در مسیر غربی کریدور شمال-جنوب از آذربایجان، بحث گلوگاه‌های مرزی است و در این منطقه هماهنگی‌های مرزی وجود ندارد و موجب توقف‌هایی در نقاطی در مرز آذربایجان و روسیه شده که در نهایت سرعت ترانزیت بار را کاهش می‌دهد. موضوع این است که ظرفیت در این مناطق مرزی برای انجام عملیات تعریف شده کافی نیست و قرار بر این شده که سه کشور در این موارد با یکدیگر به توازن برسیم به طوریکه که ظرفیت این گلوگاه‌ها را به نحوی تنظیم کنیم که تردد متناسب با ظرفیت باشد تا حداقل توقف ایجاد شود.

دبیر کارگروه روانسازی و توسعه ترانزیت ادامه داد: از دیگر موضوعات مطرح شده در این جلسه، تاکید بر پتانسیل‌های چابهار بود و نمایندگان سه کشور درباره اقدامات مشترک در چابهار مذاکراتی داشتند تا چارچوب این همکاری‌ها تعیین شود.

ترفع افزود: یکی از تاکیدات وزیر راه و شهرسازی کشورمان در این جلسه، ضرورت بر تقویت شورای هماهنگی کریدور شمال-جنوب بود که با حضور ۱۰ عضو دیگر این کریدور موارد مورد نظر در افزایش ترانزیت در این مسیر هماهنگ و توافق شود، از این رو پیشنهاد دادیم دبیرخانه کریدور شمال-جنوب را در ایران فعال کنیم.

دبیر کارگروه روانسازی و توسعه ترانزیت با تاکید بر اهمیت موانع غیر فیزیکی در به نتیجه نرسیدن برنامه‌ها و اهداف ترانزیتی گفت: در این جلسه هدف طرف‌ها این بود که به موضوعات درباره حوزه‌های سخت افزاری بپردازند، اما با استدلالی که در جلسه داشتیم، اهمیت موانع غیرفیزیکی بین سه کشور بسیار بیشتر مورد بحث قرار گرفت و طرف‌ها هم این استدلال‌ها را پذیرفتند.

ترفع درباره مصادیق موانع غیر فیزیکی هم گفت: مواردی مانند فرآیند مرزی که همانطور که گفته شد باعث توقف تردد در نقاط مرزی می‌شود، عوارض بین سه کشور، محدودیت‌های سوخت‌رسانی در کشور‌ها به ویژه ایران و طولانی بودن پروسه بررسی اسناد و مدارک در کنار نبود زیرساخت‌ها از جمله مصادیق موانع غیرفیزیکی است.

مدیرکل دفتر تجاری سازی وزارت راه و شهرسازی ادامه داد: در داخل ایران هم با چنین موانعی مواجه هستیم که نمونه بارز آن مشکلات در سوخت رسانی به کامیون‌های خارجی است. در حال حاضر به کامیون‌های خارجی ترانزیتی در ایران سوخت ارایه نمی‌شود و کارت‌های سوخت مخصوص سوخت گازوییلی است/کامیون‌های خارجی هم اخیرا از جایگاه‌های سوخت رسانی جمع آوری شده است؛ بنابراین عملا کامیون‌های خارجی که وارد ایران می‌شوند، امکان سوخت‌گیری ندارند و در هر جلسه بین‌المللی که شرکت می‌کنیم اولین ایرادی که به ایران می‌گیرند، این موضوع است و مدعی هستند که همین عامل، هدف‌گذاری‌های ترانزیتی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

ترفع همچنین گفت: روال این‌گونه بوده که کامیون خارجی در بدو ورود مابه التفاوت قیمت سوخت را می‌پردازد و در ادامه مسیر با قیمت جایگاه می‌تواند از سوخت استفاده کند. اما جایگاه‌داران به دلیل محدویت‌های تعریف شده از ارایه سوخت به آن‌ها خودداری می‌کنند و این موضوع موانع جدی ایجاد کرده و اگر می‌خواهیم به اهداف حمل و نقل و ترانزیت برسیم با این موانع غیرفیزیکی به جایی نخواهیم رسید.

مدیرکل دفتر تجاری‌سازی وزارت راه و شهرسازی تاکید کرد: هر چند کافی نبودن زیرساخت‌ها را انکار نمی‌کنم، اما معتقدم آسیبی که موانع غیرفیزیکی به اهداف ترانزیتی وارد می‌کنند، بیشتر از موانع فیزیکی است که این موانع غیر فیزیکی هم در ایران و هم در کشور‌های اذربایجان و روسیه دست و پاگیر است. از نمونه‌های آن در کشور روسیه الزام به ترجمه روسی مدارک و اسناد است در حالی که در همه دنیا ترجمه انگلیسی کافی است. همچنین از نمونه‌های این موانع غیرفیزیکی در آذربایجان، رعایت نکردن مقررات بین‌المللی تیر است بطوریکه ناوگان مشمول کارنه تیر را فک پلمپ می‌کنند در صورتی که طبق مقررات و استاندارد‌های بین‌المللی کامیونی که تحت کارنه تیر تردد دارد باید بدون توقف عبور کند.