بررسی دیپلماسی اقتصادی ایران در سازمان شانگهای

مجری: اتفاقاتی که به صورت ویژه با عضویت ایران در پیمان شانگهای می تواند برای ایران اتفاق بیفتد را به آن اشاره کنید. قراردادی میان ایران و روسیه منعقد شد، چه ضرورت هایی باعث شد که به این سمت برویم؟

« ابوالفضل زهره وند» کارشناس دیپلماسی:

زهره وند: سازمان شانگهای که زمانی پیمان شانگهای بود یک سازمان با رویکرد امنیتی و بعد ازآن، اقتصادی بود. اقتصاد در دستور کار نبود. اما قابلیت‌هایی که این مجموعه کشورها در خودشان دارند سبب شد خیلی سریع تر از آن چه که بانیان این پیمان تصور می‌کردند تبدیل شد به سازمان همکاری شانگهای و اعضا از پنج عضو اول، الان نزدیک به ۱۲ عضو دارد که بخش اقتصادی همسویی کاملی با جنبه های امنیتی دارد.

در مسئله، ۱۱ سپتامبر اتفاقاتی افتاد و مسئله القاعده و طالبان تاثیر مستقیم داشت روی محیط امنیتی کشورهای پیرامون از جمله کشورهای آسیای میانه و خود چین و لذا این موجب شد کشورهای کلیدی در راس آن روسیه و چین بیشتر به هم نزدیک شوند.

مسئله شانگهای، در درجه  اول، مؤلفه امنیت است که زیرساخت هر نوع سرمایه گذاری از جمله در حوزه اقتصاد است. ظرفیت‌های بالقوه و بعد بالفعل که در کشورهای منطقه وجود دارد موجب شد که گرایش و مولفه اقتصاد در دستور کار قرار بگیرد.

مجری: در بحث حمل و نقل و ترانزیت، یکی از راه های ارتباطی که کشورهای دیگر دارند از طریق ایران با این منطقه است. چگونه می توان از این موضوع به درستی بهره ببریم.؟

زهره وند: نیازهای استراتژیکی در متن شانگهای موجب شد که ما هم پذیرفته شویم. همچنین رویکرد دولت سیزدهم هم به سمت تعامل جدی تر با کشورهای همسایه و پیرامونی بود. پیش از شانگهای ما سازمانی به نام اکو داریم اما اکو هیچ وقت نتوانست آن تحرک را پیدا کند. چون از امنیت بریده بود یعنی صرفاً مسئله را بدون توجه به الزامات سایر حوزه‌ها داشت و هر کشوری هم راه خودش را می رفت اما در مسئله شانگهای اینطور نیست.

سیاست خارجی امتداد سیاست داخلی است این یک اصل است یعنی بستگی دارد شما حکمرانی تان را در چه مسیری دنبال می‌کنید. اگر شما ساز و کار داخلی و نیازها و الزامات اقتصادی خود را در تراز ملی روشن کرده باشید می توانید از ظرفیت‌های متنوع که وجود دارد بهره برد.

ایران به عنوان یک کشوری که موضوع و موقعیت استثنایی در ژئو ترانزیت دارد، پل ارتباط شرق و غرب و شمال جنوب است. این نشان می دهد که باید اولویت را اینجا بگذاریم. 

مجری: چگونه بانک های خودمان را از یک دریچه ای وارد این بازار (اعضای شانگهای) کنیم؟

زهره وند: بخش اقتصاد یک بحث زمین مانده در کشور ما است. یکی از مشکلات ما بحث مالی است درست است. الان درست است که روبل قوی شده است اما معادلات ممکن است جوری به هم بخورد که رو بل سقوط کند و این بی‌ثباتی در پول های ملی هم خودش یک مسئله است.

اکنون بازار مهم تر است. جایی لازم است که شما به خاطر گرفتن بازار، سوبسید بدهید. فقط سوبسید این نیست که در داخل به مصرف‌کننده بدهید. ما در سازمان همکاری‌های شانگهای جزو هفتمین قدرت مهندسی جهان هستیم. یعنی اینقدر ظرفیت درست کردیم که الان دارند مهاجرت میکنند. بر اساس مواد اولیه که یا ما داریم یا آنها دارند می توانیم محصول مشترک درست می کنیم.