آشنایی با راه‌های پیشگیری و درمان بیماری هاری

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ محمدرضا سهرابی ضمن گرامیداشت روز جهانی هاری گفت: به پیشنهاد سازمان جهانی بهداشت ۲۸ سپتامبر (ششم مهر) مصادف با سالروز درگذشت لویی پاستور، کاشف واکسن هاری، به عنوان روز جهانی هاری نامگذاری شده است.

وی با اشاره به شعار امسال روز جهانی هاری با عنوان «پایان مرگ ناشی از هاری با رویکرد سلامت واحد (Rabies: One Health, Zero Death)»، انتخاب این شعار را نشان‌دهنده اهمیت مشارکت، همکاری و هماهنگی بین بخشی در تحقق اهداف برنامه راهبردی جهانی برای پیشگیری و کنترل هاری برشمرد.

معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: هدف اصلی برنامه راهبردی جهانی پیشگیری و کنترل هاری که از سوی سازمان جهانی بهداشت، سازمان جهانی بهداشت حیوانات و سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد تدوین شده «به صفر رساندن مرگ انسان به علت هاری ناشی از گزش سگ تا سال ۲۰۳۰ میلادی» است.

سهرابی افزود: راهبرد‌های اصلی برای رسیدن به این هدف شامل آموزش و اطلاع رسانی جامعه، بهبود و ارتقای نظام مراقبت حیوان گزیدگی و بیماری هاری و دسترسی به خدمات پیشگیری پس از تماس برای همه مردم است.

در صورت بروز بیماری هاری، مرگ بیمار حتمی است

وی ادامه داد: هاری یک بیماری ویروسی کشنده، قابل انتقال بین حیوان و انسان است که اغلب به واسطه گزش حیوان هار به انسان منتقل می‌شود.

معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تأکید کرد: در صورت بروز بیماری در انسان متأسفانه مرگ بیمار حتمی (۱۰۰ درصد) است، اما برغم کُشندگی بالای بیماری، در صورت انجام اقدامات به موقع شامل شستشوی صحیح محل گزش با آب و صابون و مواد ضدعفونی کننده، واکسیناسیون و تزریق سرم ضد هاری می‌توان از ابتلا به هاری پیشگیری کرد.

سهرابی با اشاره به این که همه پستانداران خونگرم نسبت به بیماری هاری حساس هستند و ممکن است به آن مبتلا شوند، گفت: سگ، گربه، روباه، گرگ، شغال، کفتار، راسو، خدنگ، خفاش و ... همگی می‌توانند به هاری مبتلا شوند.

وی افزود: با توجه به این که هر ساله در کشور ما مواردی از آلودگی در حیوانات اهلی و وحشی دیده می‌شود، بنابراین هر مورد حیوان گزیدگی، مشکوک به هاری قلمداد می‌شود و باید اقدامات اولیه برای پیشگیری انجام شود.

معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: بیش از ۹۵ درصد موارد حیوان گزیدگی در محدوده دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ناشی از گزش سگ و گربه است؛ اما مواردی نیز گزش توسط گرگ، روباه، شغال و سایر حیوانات اهلی و وحشی دیده می‌شود.

نخستین گام؛ شست و شوی محل گزش با آب و صابون

سهرابی شروع فوری اقدامات اولیه در مواقع حیوان گزیدگی را بسیار حیاتی عنوان کرد و گفت: بلافاصله پس از گزش باید اقدامات اولیه برای پیشگیری از ابتلا به هاری آغاز شود.

وی افزود: نخستین اقدام پس از حیوان گزیدگی شست و شوی مناسب و کافی محل جراحت به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه و پس از آن ضدعفونی کردن محل عارضه در فرد حیوان گزیده است.

معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تأکید کرد: فرد حیوان گزیده باید در اسرع وقت خود را به نزدیکترین مرکز پیشگیری و درمان هاری برساند تا ضمن شست و شوی مجدد محل گزش توسط کارشناس، واکسیناسیون کامل ضدهاری را که در چندین نوبت انجام می‌شود دریافت کند.

سهرابی گفت: در صورت نیاز با تشخیص کارشناس مربوطه ممکن است علاوه بر واکسیناسیون، تزریق سرم ضد هاری نیز لازم باشد و برای فرد گزیده شده تزریق شود.

وی خطاب به کادر درمان افزود: جراحت‌های ناشی از حیوان گزیدگی تا قبل از اقدامات پیشگیری و واکسیناسیون هرگز نباید پوشانده یا بخیه شوند مگر در موارد ضروری و در شرایط خاص که سطح جراحت بسیار شدید است که در این صورت با اقدامات پیشگیری کننده خاصی مطابق با دستورالعمل‌ها، این کار توسط تیم درمان انجام می‌شود.

ارائه خدمات پیشگیری از هاری رایگان و ۲۴ ساعته در دانشگاه شهید بهشتی

معاون بهداشتی دانشگاه با بیان این نکته که مراکز پیشگیری و درمان هاری به صورت ۲۴ ساعته آماده ارائه خدمت هستند گفت: این خدمات رایگان ارایه می‌شود و فردی که دچار حیوان گزیدگی می‌شود باید در اسرع وقت به این مراکز در شهرستان محل سکونت خود مراجعه کند.

هاری؛ گرانترین بیماری قابل پیشگیری با واکسن

سهرابی با اشاره به افزایش سالیانه تعداد موارد حیوان‌گزیدگی گفت: در سال ۱۴۰۰ بیش از ۲۶۰ هزار مورد حیوان گزیدگی و ۱۶ مورد مرگ انسان ناشی از ابتلا به بیماری هاری گزارش شده است.

وی با اشاره به هزینه‌های خدمات واکسیناسیون هاری افزود: طبق اعلام وزارت بهداشت برای خریداری هر ویال واکسن ضدهاری ۷ یورو و برای هر ویال ۳۰۰ واحدی سرم ضدهاری ۵۶ یورو هزینه می‌شود.

معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: براساس برآورد انجام شده در دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، در سال ۱۴۰۰ به ازای هر فرد حیوان گزیده به طور متوسط ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان هزینه شده است و در مجموع حدود ۲۲ میلیارد تومان صرف پیشگیری از هاری در جمعیت تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی شده است.

سهرابی گفت: با انجام اقدامات به موقع خوشبختانه هیچ موردی از هاری انسانی در محدوده دانشگاه بروز نکرده است و تمامی مراجعان خدمات لازم برای پیشگیری از ابتلا به بیماری را دریافت کرده‌اند.

پیشگیری مقدم بر درمان است

وی از همشهریان خواست برای پیشگیری از حیوان گزیدگی از نزدیک شدن به حیوانات و تحریک حیوانات به ویژه سگ و گربه خودداری کنند و به کودکان خود یاد بدهند که در صورت ایجاد هرگونه جراحت، خراشیدگی، چنگ زدن و پنجه کشیدن توسط حیوانات موضوع را سریع به والدین اطلاع دهند.

معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی توصیه کرد: از نگهداری حیوانات در منزل خودداری و در صورت نگهداری به واکسیناسیون حیوانات خانگی علیه بیماری هاری توجه شود.

سهرابی از مردم خواست در صورت حیوان گزیدگی یا ایجاد هرنوع خراش پوستی توسط حیوانات حتی خراش سطحی به سرعت به مراکز خدمات پیشگیری از هاری مراجعه و در صورت شروع واکسیناسیون هاری باید دوره واکسیناسیون را تکمیل کنند و آن را جدی بگیرند.