خود‌اتکایی کلید مقابله با تورم جهانی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، بخش زیادی از رشد قیمت‌های داخل کشور‌ها مربوط به افزایش قیمت‌های جهانی است که از زمان شیوع ویروس کرونا افزایش یافت و جنگ روسیه و اوکراین هم به این جهش قیمت‌ها دامن زد و بر تورم کشور‌ها افزود.

افزایش قیمت‌ها یا همان تورم، موضوعی است که نه تنها کشور ما بلکه تمام کشور‌های دنیا با آن دست و پنجه نرم می‌کنند که ریشه آن عمدتا به اتفاقات و قیمت بازار‌های جهانی بر می‌گردد و نهاد‌های بین المللی، گزارش‌های مختلفی در این زمینه دارند که در این گزارش هم به آن اشاره خواهد شد.

چرایی افزایش قیمت‌های جهانی

ویروس کرونا که هنوز هم سایه آن از اقتصاد دنیا دور نشده است، زنجیره عرضه کالا‌ها را مختل کرد، یعنی محصولات غذایی به ویژه محصولات اساسی به بازار‌ها عرضه نشد یا کمتر عرضه شد بخشی به دلیل پروتکل‌های شدید بهداشتی بود که کشور‌ها تعریف کرده بودند و واردات و صادرات را بسیار سخت می‌کرد، اما بخشی هم به دلیل محدود یا ممنوع کردن صادرات توسط کشور‌ها بود، آن‌ها می‌خواستند ابتدا انبار‌های خود را پُر کنند و بعد اگر مازادی وجود داشت صادر کنند، زیرا شرایط بحرانی بود و انتظار می‌رفت که ادامه هم داشته باشد و باید از امنیت غذایی کشورشان اطمینان می‌داشتند.

عامل دومی که در رشد قیمت‌های جهانی و متعاقب آن در تورم دولت‌ها نقش داشت، جنگ بین روسیه و اوکراین در ۵ اسفند ۱۴۰۰ بود که تمام معاملات غذا و انرژی در جهان را به هم ریخت. این دو کشور حدود ۳۰ درصد گندم و غلات جهان را تامین می‌کردند و انرژی ۴۰ درصد مردم اروپا هم وابسته به روسیه است.

جنگ بین این دو کشور صادرات از بندر دریای سیاه مرکز رفت و آمد کشتی‌ها را مختل کرد، این دو کشور بزرگترین تولید کنندگان دانه‌های روغنی و سایر محصولات کشاورزی هم هستند.

‌جنگ روسیه و اوکراین فقط بر صادرات آن‌ها تأثیر منفی نگذاشت، بلکه تولیدات کشاورزی این دو کشور هم به شدت کاهش یافت به طوری که طبق اعلام سازمان خواروبار جهانی (فائو) تولید در اوکراین بیش از ۴۰ درصد افت داشت و پیش‌بینی شده که اثرات این جنگ بر بازار‌های جهانی حداقل تا پنج سال دیگر ادامه یابد.

 تاثیر گرانی سوخت بر رشد قیمت در کشور‌ها

 بازار‌های جهانی و نیز رشد قیمت‌ها از کمبود و افزایش قیمت نفت و گاز هم متاثر بود، پس از جنگ روسیه و اوکراین، کشور‌های اروپایی و آمریکا تلاش کردند که با اعمال تحریم‌های نفت و گاز واردات را از این کشور محدود و ممنوع کنند. اگرچه در ادامه تلاش آن‌ها در این زمینه به نتیجه نرسید، اما موجب افزایش قیمت نفت و گاز و مهمتر از همه رشد قیمت سایر کالا‌هایی که در تولید آن‌ها از سوخت استفاده می‌شد، شده است.
با وقوع بحران انرژی در کشور‌های اروپایی، آلمان برای گرم کردن منازل از هیزم استفاده می‌کند به این دلیل قیمت آن ۸۶ درصد افزایش یافته است. اداره آمار فدرال آلمان اعلام کرد که قیمت هیزم و چوب در آلمان در ماه آگوست در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۸۵.۷ درصد افزایش یافته است. 

زنگ خطر بحران انرژی در اروپا

آلمان به عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد اتحادیه اروپا در حال حاضر با بحران انرژی دست و پنجه نرم می‌کند، از سوی دیگر صادرات گاز روسیه به این کشور هم کاهش یافته است. ماه گذشته برلین از اقداماتی برای کاهش مصرف گاز به ویژه برای روز‌های سرد زمستان آتی پرده برداشت. این اقدامات شامل کاهش دمای منازل، ادارات و محیط‌های عمومی بود که البته بیمارستان‌ها و موسسات اجتماعی از این مسئله مستثنی بودند. قرار بود که دما در این محیط‌ها بین ۱۹ تا ۲۰ درجه تنظیم شود.

علاوه بر آن بسیاری از مشاغل و حتی خرده‌فروشی‌ها نیز در این کاهش مصرف انرژی باید مشارکت می‌داشتند.

بر اساس این گزارش افزایش‌های قیمت انرژی به مشاغل آسیب وارد کرده و خانواده‌ها را در تنگنا قرار داده است. کشور‌های دیگر اروپایی هم اقدامات مشابهی را برای مقابله با بحران انرژی در پیش گرفته‌اند که خاموش کردن روشنایی بیرون ساختمان و نیز کاهش درجه حرارت سیستم‌های گرمایی در داخل منازل از جمله آن‌ها است.

به تازگی کنفرانس تجارت و توسعه ملل متحد، «آنکتاد»، گزارشی از گرانی محصولات مواد غذایی و انرژی منتشر کرده است که در ادامه عنوان می‌شود.

شاخص قیمت غذا که برای وضعیت قیمت‌های جهانی است، نشان می‌دهد که شاخص از ژانویه ۲۰۲۰ تاکنون ۵۰ درصد رشد داشته است و از عدد ۱۰۰ به ۱۵۰ افزایش یافته است.

شاخص قیمت محصولات کشاورزی و گندم هم نشان می‌دهد که پس از ژانویه ۲۰۲۲ در ماه مارس با ۷۰ درصد رشد به نقطه اوج خود رسیده است، اما پس از آن کاهش داشته که شاید دلیل عمده آن آزادسازی صادرات اوکراین است که با میانجیگری سازمان ملل متحد صورت گرفت.

 قیمت برنج و کود شیمیایی نشان می دهد که قیمت کود شیمایی در آوریل به بیشترین میزان خود رسیده و نقطه اوج قیمت برنج هم در ماه می‌بوده است.

در این میان تجارت بین کشور‌ها با کاهش قابل توجهی مواجه شده است.

افزایش قیمت انرژی یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در قیمت‌های جهانی بود که رشد ۴ برابری دارد، اما در برخی کشور‌ها مانند آلمان تا ۱۰ برابر رشد داشته است.

همه کشور‌ها از رشد قیمت‌ها در بیرو‌ن از مرز‌ها متاثر شده‌اند، اما شاه کلید مقابله با تاثیرگذاری از نوسانات قیمتی خارج از مرزها، افزایش ضریب خود اتکایی است.

در کشور ما در برنامه هفتم توسعه بر افزایش ضریب خود‌اتکایی تاکید شده است که در این برنامه ۹۰ درصد غذای کشور در داخل تولید شود، در بیانات مقام معظم رهبری هم واژه‌های اقتصاد مقاومتی و خودکفایی همواره وجود دارد، بنابراین هر چه دولت با عمل به این برنامه‌های کلان وابستگی به بازار‌های بیرونی را کم کند، بازار داخل با ثبات خواهد بود.