مجلس «قانون جامع حمایت از حقوق سالمندان» را تصویب کند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، حسام الدین علامه گفت: سالمندی را می‌توان یک فرصت دانست و با این نگاه مثبت از نقش سالمندان در جامعه استفاده کرد. متأسفانه ما برای افراد بازنشسته هیچ برنامه‌ای نداریم درصورتیکه کشور‌های توسعه یافته که سالهاست با پدیده سالمندی مواجهند و پنجره جمعیتی آن‌ها عمدتاً بسته است و نیروی کار و مولد کمتری هم دارند با استفاده از نیروی بازنشستگان و سالمندان اشتغال اقتصاد خرد و محله محور را تقویت کردند.

وی افزود: افراد سالمند و بازنشسته در کشور‌های توسعه یافته مهارت‌های کارآفرینی و سرمایه گذاری را یاد می‌گیرند و در اقتصاد نقش آفرین می‌شوند و تا ۷۵ سالگی هم می‌توانند از دانش ضمنی و تجربیات کاری خود استفاده کرده و آن را به نسل جوان منتقل کنند که البته این نیازمند یک تصویرسازی مثبت از سوی رسانه هاست که بازنشستگی و شروع سالمندی را به معنای دست کشیدن از فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی ندانند.

پژوهشگر حوزه سالمندی بسترسازی برای این مهم را توسط شبکه سمن‌های سالمندی و وزارت تعاون، ضروری خواند افزود: اگر دولت برای اشتغال و حفظ امنیت محیط کار سالمندان تسهیل گری کند از انزوا و افسردگی و بریدن سالمند از فعالیت‌های اجتماعی که خودش سرآغاز بیماری‌های روحی و روانی و جسمی است، جلوگیری خواهد شد.

وی با بیان اینکه موضوع سالمندی می‌تواند تبدیل به بحران شود اظهارکرد: ما به ازای هر ۶۲۰ سالمند یک تخت داریم درحالیکه کشور‌های توسعه یافته به ازای هر ۱۸ سالمند یک تخت دارند. الان که هر سالمند چهار پنج فرزند دارد فرزندان می‌توانند سالمند را به صورت چرخشی نگهداری کنند، اما طی یکی دو دهه آینده که بعد خانوار و اطرافیان سالمند بسیار کم می‌شود باید بستر‌های خانواده محور و جامعه محور مانند مهد‌های سالمندی را برای سالمند به وجود بیاوریم.

علامه با اشاره به اینکه فقط ۴۰ درصد از سالمندان حقوق بازنشستگی دارند، گفت: ۲۰ درصد از سالمندان نیز کمیته امدادی هستند، اما خود حقوق بازنشستگی هم مکفی نیست و تنها یک سوم از سبد معیشتی سالمند را تأمین می‌کند.

رئیس سابق دبیرخانه شورای ملی سالمندان، پدیده «بحران سالمندی» را پیش روی جمعیت ایران دانست و افزود: هم اکنون ۱۰،۷ دهم درصد جامعه ایران سالمند است و از سال ۱۴۱۰ که بیش از ۱۴ درصد جامعه سالمند می‌شود ایران رسماً به یک کشور سالخورده تبدیل خواهد شد.

این پژوهشگر حوزه سالمندی تشکیل وزارتخانه رفاه اجتماعی، سازمان ملی سالمندان و اندیشکده سالمندی را در کشور ضروری اعلام کرد.

سال ۱۴۱۰ شروع بحران سالمندی در ایران

سرپرست دبیرخانه شورای ملی سالمندان، سال ۱۴۱۰ را شروع بحران سالمندی در کشور خواند و گفت: در این سال جمعیت سالمندان ایران بالغ بر ۱۳.۵ میلیون نفر خواهد شد که بالغ بر ۱۴ درصد جمعیت ایران می‌شود و ایران رسما کشور سالمند خواهد بود.

حسام الدین علامه افزود: جمعیت سالمند کشور در حال حاضر ۹ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر است که ۷.۱۰ درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهد. بحث سالمندی در ایران از ۳ منظر بسیار ویژه است، اول آنکه تغییرات افزایش جمعیت سالمندی در بازه زمانی سریع و شتاب سریع درحال اتفاق افتادن است.

وی اضافه کرد: دوم آنکه همراه با این تغییرات کمی بسیار سریع، تغییرات کیفی سالمندی مانند زنانه شدن و پدیده سالمندان در حال اتفاق افتادن است. سومین ویژگی سالمندی درایران این است که پیشرفت‌های حوزه سلامت و تغذیه باعث افزایش امید به زندگی شده و در کنار آن با توجه به کاهش نرخ باروری به خاطر شرایط توسعه‌ای کشور، زیرساخت‌های مواجهه با سالمندی در کشور فراهم نیست.

سرپرست دبیرخانه شورای ملی سالمندان تصریح کرد: نتوانستیم از فرصت پنجره باز جمعیتی ایران که نیرو‌های مولد ۱۴ تا ۶۵ سال بیشتر از دو سوم بوده و نیرو‌های تحت تکلف کمتر از دو سوم بود برای درست کردن وضعیت اقتصادی و زیرساخت‌هایی که برای مواجهه با سالمندی لازم است، استفاده کنیم بنابراین وقتی کشور با جمعیت سالمند مواجه می‌شود مشکلات اقتصادی کشور دوچندان می‌شود.

علامه خاطرنشان کرد: در سال ۱۴۱۰ که حدود ۱۴ درصد جمعیت ایران سالمند می‌شود ایران رسما در فهرست کشور‌های سالمند وارد می‌شود. اکنون ۱۶ درصد جمعیت استان گیلان را سالمند تشکیل می‌دهد و استان سالمند ایران است.

وی یادآور شد: در سال ۱۴۱۰، متولدین ۱۳۵۸ که بیشترین بازه سنی تولد را در آن دوران داشتند به ۵۲ سالگی می‌رسند و شروع به بازنشسته شدن می‌کنند. صندوق‌های بازنشستگی که الان ورشکسته هستند، فشار مضاعفی به خاطر فشار بیش زایی هرم جمعیت ایران تحمل می‌کنند.

سرپرست دبیرخانه شورای ملی سالمندان اظهار داشت: ما مجموعه‌ای از تغییرات سبک زندگی داشتیم که شروع آن برای متولدین سال ۱۳۵۰ به بعد است که از سال ۱۴۱۰ سالمند می‌شوند. در این گروه سنی شاهد افزایش طلاق، تجرد قطعی، افزایش زوج‌های نابارور، افزایش زوج‌های بدون فرزند، افزایش زوج‌هایی که نداشتن فرزند یا تک فرزندی را اختیار کرده‌اند، هستیم و بنابراین شاهد پدیده سالمندان تنها به طور جدی هستیم.

علامه افزود: یکی از نکات قابل توجه این است که دیگر آن فرهنگ سنتی، ملی و اسلامی جوابگوی این میزان سالمندان تنها نیست. سالمندان کنونی متولدین ۱۳۱۰ تا ۱۳۳۰ هستند و به طور متوسط چهار فرزند دارند که این میانگین در ۲۰ سال آینده به یک فرزند می‌رسد بنابراین کسی نیست سالمندان را به طور چرخشی نگهداری کند و در نتیجه به خانه سالمندان زیاد نیاز داریم یا ناگزیر هستیم مدل‌های خانه محور و مراکز روزانه را افزایش دهیم.

وی هشدار داد: تا کار سالمندان به خانه‌های سالمندان دائمی کشیده نشده است بیمه مراقبت طولانی مدت به وجود آید به این صورت که یک تا پنج درصد درآمد افراد شاغل کم شود تا برای دوران از کارافتادگی اختصاص یابد. چراکه ۱۷ درصد از سالمندان به درجاتی از خدمات مراقبتی نیاز پیدا می‌کنند و از این طریق بتوانند خدمات مراقبتی را پوشش دهند.

سرپرست دبیرخانه شورای ملی سالمندان گفت: در کشور‌های خارجی، خدمات داوطلبانه مبتنی بر بانک زمان وجود دارد و یک نظام مسئولیت اجتماعی پذیری قوی دارند که ما از آن بی‌بهره هستیم. همه این‌ها باعث نگرانی می‌شود. با توجه به اینکه سازمان ملی سالمندان وجود ندارد و به خاطر نبود زیرساخت‌ها پیامد‌های بحران جمعیت سالمندی به صورت جدی کشور را تهدید می‌کند.

علامه درباره سند ملی سالمندان نیز گفت: لایحه جامع حقوق سالمندان نیاز داریم که حقوق سالمندان را احصا و تکالیف دستگاه‌ها را احصا کرده باشد. اکنون ما سندملی سالمندان را در ۷۲ ماده تنظیم کرده‌ایم و در مرحله تجمیع و اصلاح نظرات نخبگان و نمایندگان دستگاه‌ها است. این سند باید در شورای ملی سالمندان و هیات دولت تصویب شده و به صورت لایحه به مجلس شورای اسلامی فرستاده شود.