تولد نخستین گاومیش نژاد ممتاز به روش آی‌وی‌اف

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، دکتر ابوالفضل شیرازی، مدیر گروه پژوهشی جنین‌شناسی و آندرولوژی پژوهشگاه ابن‌سینا (جهاد دانشگاهی) درباره این دستاورد بزرگ گفت: این پژوهشگاه پیش از این روش استحصال سونوگرافیک تخمک و تولید جنین به روش لقاح آزمایشگاهی در تکثیر نژاد‌های ممتاز گاومیش استفاده نموده است.

درحال حاضر پژوهشگاه ابن سینا توانسته است با استفاده از روش (ovum pick up) و لقاح آزمایشگاهی (IVF) برای نخستین بار، جنین‌های گاومیش از نژاد‌های ژنتیکی ممتاز را تولید نماید.

انتقال این جنین‌ها تاکنون با چندین آبستنی و تولد دو گاومیش همراه بوده است.

دکتر شیرازی درباره روند تولید جنین از گاومیش‌های ممتاز توضیح داد: در ابتدا گاومیش‌های ماده حدوداً ۱۳ تا ۱۵ ماهه که هنوز وارد چرخه تولیدمثل طبیعی نشدند، با استفاده از هورمون‌های گونادوتروپین تحت القای رشد فولیکولی قرار گرفته و پس از رشد فولیکول‌ها، تخمک‌ها به روش سونوگرافیک از سطوح تخمدانی اخذ و پس از شستشو و طی مراحل بلوغ در آزمایشگاه با بهترین اسپرم‌های وارداتی بارور می‌شوند. سپس تخمک‌های بارور شده در محیط کشت جنین مراحل رشد تا مرحله بلاستوسیست را طی نموده و به روش انجماد شیشه‌ای منجمد و در ازت مایع نگهداری می‌شوند.

وی افزود : در مرحله بعد، پس از بررسی دقیق دستگاه تولیدمثلی گاومیش‌های گیرنده از نظر عدم وجود نقائص مادرزادی، چسبندگی و عفونت، همزمان‌سازی سیکل تولیدمثل در گاومیش‌های گیرنده انجام و جنین‌ها از حالت انجماد خارج شده و انتقال جنین توسط کاتیتر مخصوص صورت می‌گرفت.

۳۵ روز پس از انتقال با بررسی سونوگرافیک ۴۰ درصد موارد انتقال موفقیت‌آمیز و منجر به آبستنی شده و تاکنون ۲ گاومیش نر متولد شده‌اند و منتظر زایمان ۶ گاومیش آبستن در ماه‌های آتی هستیم.

دکتر سارا برجیان بروجنی، دامپزشک و پژوهشگر پژوهشگاه ابن‌سینا درباره اهمیت این موضوع گفت : یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در حوزه امنیت غذایی، انتخاب دام‌های سازگار با اقلیم کشور و در عین حال، دارای راندمان مناسب تولید است. با توجه به سابقه طولانی پرورش گاومیش در کشور، به‌عنوان یک دام بومی ارزشمند که برخلاف گونه گاو، وابستگی غذایی بسیار کمی به نهاده‌های دامی وارداتی دارد، در کنار خصوصیاتی ماندگاری بالا در گله، مقاومت نسبت به بیماری‌ها و شرایط اقلیمی سخت، هزینه خوراک پایین و کیفیت بالای شیر (چربی بالای ۸ درصد و پروتیین ۴/۲ درصد)، تکثیر گاومیش‌های ممتاز و شکل‌گیری گاومیش‌داری‌های صنعتی در کشور، تصمیمی استراتژیک است.

وی افزود: با توجه به محدودیت تعداد گاومیش‌های با خصوصیات برتر ژنتیکی برای استفاده در گاومیش‌داری‌های صنعتی، استفاده از فناوری «تولید آزمایشگاهی جنین» با تسریع روند اصلاح نژاد به رونق اقتصادی گاومیش‌داری در ایران بسیار کمک می‌کند.

مدیر گروه پژوهشی جنین‌شناسی و آندرولوژی پژوهشگاه ابن‌سینا همچنین درباره اهمیت این دستاورد گفت: گاومیش دام هزاره سوم لقب گرفته است، زیرا به لحاظ کیفیت شیر تولیدی، هزینه خوراک و ماندگاری در سطح گله،  بسیار سودآور بوده و کیفیت و چربی بالای شیر گاومیش (بیش از ۷ درصد چربی) در صنعت تولید محصولات لبنی بسیار حائز اهمیت است.

برای نمونه، در ایتالیا که یکی از بزرگ‌ترین پرورش‌دهندگان گاومیش جهان و از کشور‌های پیشرو و صادرکننده در زمینه محصولات لبنی است. از شیر گاومیش در تولید محصولاتی همچون پنیر موزارلا استفاده می‌شود. از دیگر مزایای اقتصادی گاومیش در مقایسه با گاو می‌توان به هزینه‌های خوراک و نگهداری کمتر آن نسبت به گاو (حدود ۵۰ درصد کمتر)، ماندگاری بالا در گله و مقاومت نسبت به بیماری‌ها و شرایط اقلیمی سخت اشاره کرد. از این رو امروزه در جهان گاومیش‌داری صنعتی از اهمیت بسزایی برخوردار می‌باشد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فناوری‌های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی- ابن‌سینا،  دکتر شیرازی گفت : چرخه تولیدمثل گاومیش ماده به‌طور طبیعی یک چرخه یک تا یک و نیم ساله است، اما با روش استحصال سونوگرافیک تخمک می‌توان از گاومیش‌های ممتاز هر هفته یا هر دو هفته یکبار، تعداد قابل توجهی تخمک استحصال و آن‌ها را به روش آی‌وی‌اف با بهترین اسپرم‌ها بارور نمود.

بدین ترتیب می‌توان در یک بازه زمانی کوتاه، ژنوم گاومیش‌های ممتاز را تکثیر و واحد دامداری را به حداکثر سوددهی رساند. طبیعتاً این دستاورد نقش بسزایی در خودکفایی صنایع دامی کشور داشته و در شکوفایی و تحول صنعت تولید محصولات لبنی کمک شایانی خواهد کرد .