شرق اروپا در معرض فقر انرژی و آلودگی هوا قرار دارد

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ پایگاه اینترنتی «فایننشال تایمز» نوشت: مردم در مجارستان و شرق اروپا به منابع ارزان قیمت‌تر انرژی، اما از نوع آلوده‌تر آن برای تولید گرما، مثل زغال سنگ قهوه ای، روی آورده اند.

زولتان برکی، مرد مجارستانی که حدوداً پنجاه ساله است، چند شاخه‌ درخت را در اجاق آشپزخانه‌اش می‌اندازد و بعد هم یک کفش ورزشی فوتبال کهنه را داخل آن می‌اندازد. وی می‌گوید: «این کفش هم می‌سوزد و ما هم باید گرم بشویم.»

در سراسر شهر شمالی «اوزد» دمای هوا به صفر درجه می‌رسد و به همین دلیل، ساکنین دیگر هم به سوزاندن سوخت‌های آلوده کننده مثل زغال سنگ قهوه ای، چوب و اقلام غیرقانونی مثل زباله روی آورده اند تا گرم بمانند.

گذر از زمستان به اولویتی برای میلیون‌ها نفر در اروپای شرقی تبدیل شده است که نمی‌توانند هزینه‌ی بالای گاز و برق در پی حمله روسیه به اوکراین را پرداخت کنند. در سراسر این منطقه، قیمت هیزم نسبت به سال گذشته دو برابر شده است، چون خانوار‌ها به ذخیره سازی هیزم روی آورده اند.

تحلیلگران می‌گویند، نرخ فقر انرژی که تعریف آن ناتوانایی از تامین هزینه منابع گرمایشی کافی است، در کشور‌هایی مثل مجارستان، اسلواکی و بلغارستان به طرز چشمگیری افزایش خواهد یافت.

دیوید نمث، کارشناس امور مجارستان در بانک بلژیکی «گروه کی بی سی» می‌گوید: «اگر قیمت‌های کالا‌های اساسی، به خصوص انرژی و غذا، افزایش پیدا کند، این مسئله بیشتر مردم را به سمت فقر سوق می‌دهد و آن‌هایی را که همین حالا زیر خط فقر هستند به فقر مطلق می‌رساند.»

استفاده‌ روزافزون از سوخت‌های سمی هم به طرز چشمگیری میزان گاز‌های گلخانه‌ای در سراسر منطقه را افزایش خواهد داد. به گفته‌ کارشناسان، به این ترتیب سال‌ها توسعه در این زمینه از بین می‌رود، چون وقتی بقای مردم به گرما مربوط شود، آن‌ها همه چیز را خواهند سوزاند.

برکی که حدوداً ۵۰۰ یورو درآمد ماهانه دارد، دیگر پولی برای خرید هیزم ندارد. قیمت فروش هر متر مکعب هیزم در بعضی از فروشگاه‌ها به بیش از ۲۰۰ یورو رسیده است – این مقدار برای گرم نگه داشتن یک خانه کوچک به مدت یک ماه کافی است. ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان، قوانین مربوط به الوار را ساده‌تر کرده است و دستور استخراج بیشتر زغال سنگ قهوه‌ای را داده است که یکی از کثیف‌ترین و آلوده‌ترین سوخت‌های فسیلی به شمار می‌آید. این اقدامات نشان می‌دهد که چگونه تغییرات اقلیمی از اولویت بسیاری از دولت‌ها خارج شده است.

کشور‌های اروپای مرکزی و شرقی آسیب شدیدتری از قیمت‌های فزاینده انرژی می‌بینند. به گفته‌ی «گروه اقدام هوای پاک»، که مقر آن در بوداپست است، میزان مرگ و میر شهروندان مجارستان به دلیل آلودگی هوا، به نسبت جمعیت، دو برابر شهروندان فرانسوی یا هلندی است. اما آمار مرگ و میر فقط نوک کوه یخ را نشان می‌دهد، چون تعداد افرادی که به این دلیل بیمار می‌شوند، صد برابر بیشتر است.

لهستان پس از آنکه به سرعت ممنوعیت اتحادیه اروپا مبنی بر واردات انرژی از روسیه را به مرحله اجرا درآورد، استاندارد‌های کیفی برای سوزاندن زغال سنگ را کاهش داد تا با کمبود مواجه نشود. ماه گذشته هم جاروسلاو کاچینسکی، رهبر حزب حاکم به لهستانی‌ها گفت که «به جز لاستیک خودرو» هر چیز دیگر را بسوزانند تا خود را گرم نگه دارند.

آگنیژکا وارسو-بوکانان، وکیلی که با سازمان مردم نهاد «کلاینت ارث» در لهستان کار می‌کند، می‌گوید: مردم نباید در موقعیتی قرار بگیرند که مجبور شوند بین گرم کردن خانه هایشان یا آسیب رساندن به سلامت خودشان در پی آلودگی هوا، یکی را انتخاب کنند.» او پیش بینی می‌کند که کیفیت هوا در سراسر منطقه کاهش پیدا خواهد کرد.

نرخ بالاتر استفاده از تولید برق با زغال سنگ، سهم بخش انرژی در تولید آلودگی هوا را افزایش می‌دهد. لهستان برای خرید زغال سنگ، که یک سوم خانه‌ها با آن گرم می‌شود، یارانه اختصاص داده است. دولت‌های دیگر در منطقه اقدامات حمایتی اضطراری آماده کرده اند، اگرچه بیشتر آن‌ها به اندازه‌ی دولت غربی به سراغ چنین اقداماتی نرفته اند.

دانا مارکووا، از فعالان محیط زیست اهل اسلواکی می‌گوید: «برنامه‌های حمایتی به خوبی افراد واقعاً فقیر را تحت پوشش قرار نمی‌دهد.»

در اسلواکی سال گذشته، یک پنجم خانوار‌ها با فقر انرژی دست و پنجه نرم کردند. به گفته‌ مارکووا، فقیرترین شهروندان اسلواکی میزان کمی از انرژی هدر می‌دهند و به همین دلیل از قانون جدید اعطای یارانه به خانوار‌هایی که مصرف انرژی خود را تا ۱۵ درصد کاهش بدهند، بی بهره می‌مانند.

اسلواک‌ها آنقدر چوب از کوهپایه‌های کوه‌های تاترا جمع آوری کرده اند که پیتر هریتس، شهردار «نووا لسنا» می‌گوید این شهر از نظر روش‌های گرم کردن خانه‌ها و میزان آلودگی هوا «به پنجاه سال قبل برگشته است.» او به تازگی به رسانه‌های اسلواکی گفته بود که «ناگهان دیگر دود و دود مه دیگر هیچ کسی را اذیت نمی‌کند.»

بحران گرم کردن خانه‌ها در زمستان امسال به خصوص در کشور‌هایی مثل بلغارستان دردناک خواهد بود، که در آنجا دو سوم خانه‌های روستایی، هیزم می‌سوزانند. به گفته‌ «یورواستت»، حتی قبل از جنگ هم، شصت درصد بلغارستانی‌های کم درآمد نمی‌توانستند خانه هایشان را به اندازه‌ کافی گرم کنند.

در کوزوو که یکی از فقیرترین کشور‌های اروپا است، چوب تقریباً در هر خانه‌ی روستایی و بیشتر خانه‌های شهری سوزانده می‌شود. اگزونا شالا، مدیر اجرایی گروه حامی محیط زیست «اکوزی» می‌گوید، سیستم معیوب برق رسانی هم که منجر به خاموشی‌های مکرر شود، ممکن است امسال منجر به مصرف دو برابر چوب شود. به گفته‌ او، قاچاق هیزم هم نمی‌تواند کمبود سوخت امسال را پوشش بدهد.