ضرورت افزایش آگاهی عموم جامعه درباره دیابت

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، «حسین دلشاد» فوق تخصص غدد و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره دیابت، پیشگیری و عوامل خطر در برنامه ضربان شبکه سلامت سیما گفت: حدود یک میلیارد نفر در جهان مبتلا به دیابت هستند که نیمی از این افراد از بیماری خود آگاهی ندارند، همچنین سالیانه حدود ۲۱ میلیون نفر از مادران باردار دچار دیابت می‌شوند.

وی افزود: در ایران حدود ۹ تا ۱۰ درصد افراد بالای ۲۰ سال، مبتلا به بیماری دیابت هستند.

متخصص غدد و متابولیسم درباره اهمیت بیماری دیابت، گفت: دیابت فقط به عنوان یک بیماری مزمن، با افزایش قند خون، نیست، بلکه افزایش قند خون در طولانی مدت، با تولید مواد سمی و تاثیر بر بافت‌های مختلف بدن، به خصوص سیستم قلبی عروقی، کلیه‌ها و چشم‌ها عوارض غیر قابل جبرانی را بر فرد مبتلا به دیابت تحمیل می‌کند. در سال ۲۰۲۱ حدود ۷ الی ۸ میلیون مرگ و میر مربوط به عوارض دیابت بود، با شناخت عوارض و مرگ و میر‌های ناشی از آن، دیابت جایگاه ویژه‌ای را در بیماری‌های طب داخلی، به خود اختصاص داده است.

دلشاد افزود: برای آگاهی آحاد جامعه و اطلاع رسانی از عوارض این بیماری، یک روز به روز جهانی دیابت تعلق گرفته است که با انتخاب یک شعار، هم برای متخصصان و هم آحاد جامعه، برگزار می‌شود، شعار روز جهانی امسال دیابت؛ افزایش آگاهی و اطلاع از دیابت، برای داشتن فردایی بهتر است.

وی درباره عوامل خطرساز ابتلا به دیابت، گفت: عواملی مانند سابقه خانوادگی (ابتلاء پدر، مادر، خواهر و برادر) احتمال ابتلا به دیابت را بیشتر می‌کند، همچنین ابتلاء عمو، عمه، خاله و؛ که خطر بروز دیابت را با نسبت کمتری امکان‌پذیر می‌کند.

متخصص غدد و متابولیسم افزود: ابتلا به دیابت ۱۰۰ درصد ژنتیکی نیست، زیرا در دوقلو‌های همسان، اگر یک قل مبتلا به دیابت باشد، قل همسان دیگر با احتمال ۵۰ درصد به دیابت مبتلا می‌شود و در دوقلو‌های غیر همسان نیز اگر یک قل مبتلا به دیابت باشد، شانس ابتلاء قل دیگر، ۲۵ درصد خواهد بود.

دلشاد درباره تاثیر عوامل محیطی در ابتلا به دیابت، گفت: سبک و روش زندگی شامل بی تحرکی، کاهش فعالیت فیزیکی، افزایش وزن و چاقی، از عواملی هستند که مقاومت به انسولین را بالا می‌برند و باعث ایجاد دیابت در فرد می‌شوند، همچنین رژیم‌های غذایی غیر سالم، که شامل: مصرف بیش از حد مواد قندی، نمک زیاد، فست فود‌ها و... هستند از دیگر عوامل ایجاد کننده دیابت است.

وی همچنین سابقه ابتلا به فشارخون، سابقه بیماری دیابت در بارداری و همچنین خانم‌هایی که مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک هستند، از دیگر عوامل زمینه ساز بروز دیابت برشمرد.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی زندگی شهرنشینی، بی تحرکی، فعالیت جسمی نداشتن و استفاده از وسایل نقلیه را از دلایل چاقی نام برد و گفت: چاقی و دیابت دوقلوی قرن بیست و یکم نام گرفته اند. همچنین، دیابت را به سه گروه: نوع یک، نوع دو و دیابت در زنان باردار تقسیم‌بندی کرد.

دلشاد افزود: ۹۰ درصد موارد دیابت، دیابت نوع دو است، که به صورت ارثی و به خصوص اکتسابی در فرد ایجاد می‌شود و امروزه با افزایش چاقی و مصرف غذا‌های ناسالم، شیوع دیابت نوع دو در کودکان و نوجوانان افزایش یافته است.

وی گفت: تمهیدات پیشگیری کننده از ابتلای به دیابت، از کودکی آغاز می‌شود، والدین نباید به بچه‌ها تحمیل کنند، که غذای بیش از حد بخورند، چاقی کودکان ممکن است، زمینه ساز دیابت در آینده باشد.

متخصص غدد و متابولیسم به والدین توصیه کرد: فرزندان را عادت به پرخوری ندهند، تا از اضافه وزن کودکان جلوگیری شود.

دلشاد در پاسخ به این سوال، که مرحله پیش دیابت چیست، گفت: اگر فرد در دو نوبت، پس از ۸ ساعت ناشتایی، قند خون بین ۱۰۰ الی ۱۲۶ میلی گرم در دسی لیتر را داشته باشد، پیش دیایت نامیده می‌شود.

وی افزود: پیشگیری اولیه در مبتلایان به پیش دیابت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا مبتلایان به پیش دیابت، در طی ۵ سال آینده، ۷۰ درصد امکان ابتلا به دیابت آشکار را خواهند داشت، در این گروه پیشگیری اولیه می‌تواند جلوی دیابت آشکار را بگیرد. سبک زندگی سالم که شامل: رژیم غذایی سالم و فعالیت جسمی مناسب است به این افراد توصیه می‌شود، زیرا مانع اضافه وزن و چاقی افراد می‌شود، این فرمول از مهمترین راه‌های پیشگیری از دیابت آشکار است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مشکلات قلبی و عروقی، کلیه‌ها و مشکلات چشمی را از دیگر عوارض بیماری دیابت نام برد و گفت: زخم پای دیابتی گاهی منجر به گانگرن (سیاه شدن زخم انگشتان) و قطع اندام می‌شود.