شهاب سنگی که راز زمین را فاش می‌کند

به گزارش سرویس وبگردی سازمان صدا وسیما، به نقل از Live Science در فوریه سال میلادی گذشته (اسفند ۱۴۰۰)، شهاب سنگی با قدمت ۴.۶ میلیون سال در منطقه مسکونی شهر کوچک «وینچکم» انگلیس سقوط کرد. این شهاب سنگ که قدمتی به اندازه منظومه شمسی دارد محتوی ترکیباتی از آب است که تا حد زیادی مشابه با ترکیبات شیمیایی آب موجود در سطح زمین است. این قبیل پدیده‌ها به خوبی می‌توانند راز‌ها و عوامل احتمالی آغازگر حیات در سیاره زمین را توضیح دهند.

 

به گمان دانشمندان، پس از سردشدن تدریجی زمین طی میلیون‌ها سال و وقوع پدیده‌هایی مانند رگبار شهابی با شهاب‌هایی از جنس سنگ و یخ و با سرمنشا خارج از منطومه شمسی، مولکول‌های یخ به زمین وارد و اولین مولکول‌های آب مایع در سطح زمین تشکیل شدند. اما اکنون و پس از سقوط این شهاب سنگ در وینچکم، دانشمندان در تحقیقی که ۲۵ آبان ۱۴۰۱ در نشریه علمی ساینس ادونسز (Science Advances) منتشرشد، به بررسی مجدد این نظریه و تایید احتمالی آن پرداختند.

 

از بزرگ‌ترین سوالاتی که همواره از جامعه علمی پرسیده می‌شود این است که: «چه طور به اینجا رسیدیم؟» به گفته لوک دالی، مدرس علوم سیاره‌ای دانشگاه گلاسکوی اسکاتلند و از پژوهشگران این مطالعه، تحقیقات روی شهاب سنگ وینچکم، حقایق و راز‌های مهمی در خصوص چگونگی پیدایش آب و شکل گیری حیات در زمین را برای ما آشکار خواهدکرد. شهاب سنگ وینچکم، نوع بسیار نادری از شهاب سنگ‌های غیرفلزی غنی از کربن است که به نام کندریت کربنی شناخته می‌شود که پس از سقوط، به سرعت و به راحتی تحت تاثیر شرایط آب وهوایی زمین، دچار تغییرات می‌شوند. جمع آوری و انتقال شهاب سنگ وینچکم تنها چندساعت پس از سقوط، تا حد زیادی از آلوده شدن آن توسط عوامل زمینی جلوگیری کرد. این امر آن را به یکی از بکرترین و سالم‌ترین شهاب سنگ‌های در دسترس برای تجزیه و تحلیل تبدیل کرده است. 

برای تجزیه و تحلیل مواد معدنی و عناصر درون شهاب سنگ، محققان از روش‌هایی مانند صیقل دهی، حرارت دهی و کار با دستگاه‌های گران قیمت پراش اشعه ایکس و لیزر استفاده کردند. محققان در نهایت دریافتند منشا این شهاب سنگ، سیارکی در حال چرخش به دور سیاره هرمز یا مشتری است و ۱۱ درصد جرم آن را آب تشکیل می‌دهد. هیدروژن یافت شده در آب این شهاب سنگ به دو شکل هیدروژن معمولی (تن‌ها دارای یک ذره پروتون در هسته) و ایزوتوپ «دوتریوم» (یک ذره پروتون و یک ذره نوترون در هسته) که «آب سنگین» را می‌سازد موجود است. محققان دریافتند نسبت هیدروژن به دوتریوم در شهاب سنگ مشابه با نسبت موجود در آب روی زمین است. این موضوع دلیل و گواه محکمی بر یکی بودن منشا اصلی آب این شهاب سنگ و سیاره زمین است. علاوه بر این اسید‌های آمینه که بدنه اصلی تشکیل دهنده ساختار‌های پروتئینی و سایر عناصر حیاتی هستند نیز در شهاب سنگ وینچکم یافت شده است. برای ادامه تحقیقات دانشمندان باید سایر شهاب سنگ‌های مشابه یا نمونه‌های سیارکی جمع آوری شده را که حاوی ساختار‌های عناصر حیاتی هستند، بررسی کنند. این قبیل تحقیقات کمک بسیار زیادی به پیشرفت دانش علوم سیاره‌ای و درک ما از چگونگی تشکیل منظومه شمسی و در نهایت دلیل شروع حیات در زمین خواهدکرد.