برنامه‌های مجلس برای حل مشکل حاشیه نشینی در مناطق محروم

به گزارش خبرگزاري صدا و سيما دکتر عنابستانی رئیس محترم کمیته اشتغال کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با شبکه رادیویی اقتصاد در برنامه بهارستان در خصوص موضوع برنامه‌های مجلس برای حل مشکل حاشیه نشینی در مناطق محروم گفتگو کرده است.
مجری: با توجه بر اینکه توجه به توسعه و رشد مناطق روستایی برای بهبود کشاورزی از مهمترین موضوعاتی است که در کاهش حاشیه نشینی و رشد اشتغال تأثیر دارد گفته اند که ارائه خدمات در مناطق محروم توسعه پایدار و پیوسته را به دنبال خواهد داشت و بر همین اساس منجر به کاهش حاشیه نشینی در کلان شهر‌ها می‌شود. موضوع بسیار مهمی است این موضوع که می‌خواهیم راجب به آن گفتگو کنیم با آقای دکتر عنابستانی. آقای دکتر بفرمایید که مجلس شورای اسلامی و مشخصاً این کمیته‌ای که شما ریاست آن را برعهده دارید در مورد حل مشکل حاشیه نشینی در مناطق محروم چه برنامه‌هایی دارند و چه گام‌هایی در این زمینه برداشته شده است بخصوص در مورد بحث معیشت و اشتغال این مناطق.
دکتر عنابستانی، رئیس محترم کمیته اشتغال کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی: من قبلاً هم عرض کرده ام که مشکل حاشیه نشینی را ما باید برویم در مبدأ حاشیه حل کنیم نه در مقصد آن که خود شهر‌های پذیرنده حاشیه نشین‌ها هستند. ما وقتی می‌رویم وارد شهر‌های بزرگ که پذیرنده مردم برای حاشیه نشینی هستند آنجا شروع می‌کنیم به اقدامات مختلف داریم با معلول مقابله می‌کنیم باید برویم ببینیم علت این حاشیه نشینی چیست که مردم روستا‌های کوچک را رها می‌کنند می‌روند در شهر‌های بزرگ با شرایط زندگی سخت در مناطقی که از کمترین امکانات زیرساختی برخوردار است و نه کیفیت سلامت اجتماعی زندگی روستایی را دارد و نه کیفیت شرایط کیفیت خوب زندگی شهری را دارد زندگی می‌کنند علت عمده این‌ها این است که ما در ساختار مهندسی اشتغال مهندسی حرکت اقتصادی و اجتماعی در روستا‌ها کار خوبی را دنبال نمی‌کنیم ما باید برویم به سمت حرکت جدی و جهادی برای ایجاد اشتغال در روستا‌ها و مناطق محروم، و مردم در مناطق محروم همانجا‌ها شاغل شوند و سفره شان نان داشته باشند و برنگردند بیایند در حاشیه شهرها. ما خدمات را به عمده روستا‌ها برده ایم. راه برده ایم، برق برده ایم، آب برده ایم، گاز برده ایم، اما اشتغال و تأمین نان زندگی مردم را نتوانستیم درست کنیم اقتصاد مردم در حوزه روستایی درست نیست. نتیجه این شده است که این خدماتی که ما در روستا‌ها برده ایم یک راه جدیدتر و بهتری باز کرده ایم برای مهاجرت این‌ها به شهر‌ها و راه عمده و اصلی و درمان این کار این است که ما برویم در مناطق محروم و روستا‌ها ایجاد اشغال کنیم. اما کاری که تا الان انجام شده بود بررسی کرده ایم در کمیته اشتغال مجلس در طول دولت‌های گذشته در دوره بعد از جنگ در دولت مرحوم هاشمی جناب آقای خاتمی، احمدی نژاد و آقای روحانی همه طرح‌های داشته ایم اشتغال‌های مختلف به ویژه در مناطق محروم، اما متأسفانه نگاه به تمام این طرح‌های اشتغالی صرفاً تأمین مالی بوده است و ما صرفاً فکر کرده ایم مشکل اشتغال پول است و رفتیم به سراغ اینکه به مردم تسهیلات داده ایم و این تسهیلات نزدیک به ۵۰ میلیارد دلار براساس برآورد ما تقریباً در طول این سال‌ها صرفاً برای ایجاد اشتغال در حوزه‌های طرح‌های مختلف ایجاد اشتغال زایی تسهیلات داده ایم.
مجری: چقدر به هدف نشسته است؟
دکتر عنابستانی، رئیس محترم کمیته اشتغال کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی: تقریباً هیچ. یعنی مقام معظم رهبری هم فرمودند ما فروپاشی کرده ایم چرا، چون ما صرفاً تصورمان این بوده است که اشتغال را باید با تسهیلات و تأمین مالی حل کرد درحالی که مسئله اشتغال مسئله مهم اش موضوع نیروی انسانی، مهارت افزایی است، اشتغال بر مبنای دانش که امسال سال نامگذاری آن است در هدف باید گذاشته شود زنجیره ارزش هر سقم باید در منطقه تشکیل شود تا وقتی ما یک شغلی را در یک مسیری ایجاد می‌کنیم یکی از این حلقه‌های زنجیر بقیه حلقه‌ها قبل و بعد از آن شغل اگر نباشند طبیعتاً آن شغل دوام و پایداری نخواهد داشت. پس زنجیره ارزش شغل را باید ایجاد کرد باید حتماً روی مهارت افزایی روی سنجش قبل از شغل، ما مکرر دیده ایم طرح‌هایی که یک دفعه در یک منطقه‌ای از کشور روی یک شغل همه شروع می‌کنند به تبلیغ کردند و وام دادند، بدون اینکه اصلاً سنجش ارزیابی شوند که آیا افراد همه می‌توانند یک شغل را اداره کنند همه می‌توانند این کار را کنند. این یک، شما دیده اید مثلاً منطقه‌ای برای پرورش شترمرغ مد می‌شود دولتی‌ها می‌رویم این کار را می‌کنیم آیا همه شترمرغ پرروش دهنده می‌شوند.
مجری: ما به بازار هدف هم فکر نمی‌کنیم.
دکتر عنابستانی، رئیس محترم کمیته اشتغال کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی: باید زنجیره ارزش شغل را درست کنیم از تأمین مواد اولیه تا مسیر تولید و بعد عرضه و فروش و بازارش همه این‌ها باید کامل شود تا یک شغلی پایدار شود ما با مبنای همین‌ها در کمیته اشتغال طرح‌هایی را تهیه کرده ایم طرح‌های جالبی در یک حوزه یک طرحی تحت عنوان سکان تهیه کرده ایم که این را پیگیری می‌کنیم با جناب آقای بلندی رئیس دانشگاه علمی کاربردی، با دوستان مان در سازمان فنی و حرفه‌ای که ما بتوانیم مسیر اشتغال زایی را در مناطق محروم را تغییر دهیم آن ریل ایجاد اشتغال در کشور از میسر صرف تأمین مالی و وام دادن باید برگردد تغییر کند به ریل مهارت افزایی به ریل ایجاد اشتغال بر مبنای سنجش افراد و تکمیل زنجیره شغل تا انشاالله اشتغال پایدار داشته باشیم ما اگر ایجاد اشتغال پایدار در مناطق محروم و روستا‌ها بکنیم حتماً برای درازمدت یا میان مدت مسئله حاشیه نشینی شهر‌ها را حداقل کنترل می‌کنیم نمی‌گویم حالا درمان می‌کنم حداقل گسترش حاشیه نشینی را در شهر‌های بزرگ کنترل می‌کنیم و این اتفاقی است که باید بیفتد.
مجری: یکی از نکاتی که مورد توجه است، اینکه ما یک وقت‌هایی یک اشتغالی را در یک منطقه‌ای بارگذاری می‌کنیم که اصولاً با جغرافیای آن منطقه خیلی همخوانی ندارد. این دوتا اشکال دارد هم آن اشتغال به هدف نمی‌رسد هم ظرفیت‌های موجود در آن منطقه به نتیجه نمی‌رسد. یک گروه جهادی در منطقه بشاگرد یک گیاهی را کشف کرده بودند که گیاه بسیار بسیار مؤثری بود که با فرآوری آن و پرورش آن توانسته بودند یک چرخه خوب و کاملی را طبق فرمایش شما با درنظر گرفتن بازار هدف شان ایجاد کنند. ما باید ظرفیت شناسی هم انجام دهیم. از این منظر طرح‌های شما چقدر به این رویکرد معتقد هستند.
دکتر عنابستانی، رئیس محترم کمیته اشتغال کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی: عرض من هم همین است ما براساس آمایش سرزمین، براساس ظرفیت‌های هر منطقه، براساس توانایی‌های هر منطقه، براساس توانایی‌های افراد و آزمون‌ها سنجشی که می‌گذاریم که توانایی افراد را بشناسیم، براساس مهارتی که به افراد آموزش می‌دهیم و بعد براساس تأمین زنجیره کامل یک شغل و با رعایت همه این پارمتر‌ها باید به جلو برویم. یکی از اشکالاتی که ما در ایجاد اشتغال‌ها داشته ایم این است که ما تسهیلات را به فردی می‌دهیم که می‌خواهد شاغل باشد یا بشود در صورتی که باید تسهیلات را به افرادی بدهیم که می‌خواهند این افراد را شاغل کنند همه در ریسک ایجاد شغل شریک باشند یعنی اگر مثلاً فنی و حرفه‌ای می‌خواهد آموزشی را بدهد، پول آموزش اش را وقتی بگیرد که طرف شاغل شده باشد اگر علمی کاربردی می‌خواهد آموزش دهد اینجوری باشد اگر کسی می‌خواهد سنجشی کند همینطور، اگر کسی می‌خواهد مطالعه‌ای کند برای اینکه یک منطقه‌ای چه استعداد و ظرفیتی دارد در ریسک اشتغال آن مطالعه خودش شریک باشد وقتی پول مطالعه را از این بگیرد که آن مطالعه اش تبدیل به اشتغال شده باشد. یعنی ما در این طرح مان همه این‌ها را دیده ایم با همه آسیب شناسی تمام طرح‌های اشتغالی که در کشور در طول این سال‌ها اجرا شده به یک جمع بندی رسیده ایم که امیدواریم بتوانیم این طرح را اجرایی کنیم و مسئله اشتغال در مناطق محروم را حداقل به ریل درست برگردانیم.
مجری: بعنوان آخرین سؤال، شما اشاره کردید به سند آمایش، آیا سند آمایش سرزمینی ما پاسخگوی نیاز‌های شما برای تصمیم گیری است؟
دکتر عنابستانی، رئیس محترم کمیته اشتغال کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی: بالاخره اتکای به اسناد آمایش سرزمینی هرچند اسناد به روز نباشد بهتر از رفتن در مسیری است که هدف آن مشخص نیست. یعنی ممکن است اسناد به روز نباشد و لازم باشد ما اسناد را به روز کنیم، اما حتماً در یک منطبق با یک سند عمل کردن بهتر از بدون سند و بدون مطالعه ظرفیت‌ها عمل کنیم. برای همین من معتقد هستم که ما در ایجاد اشتغال حتماً باید متکی شویم به اسناد آمایش سرزمینی مناطق مختلف کشور.
مجری: ممنون