محققان، از طریق فناوری توالی یابی ژنومی پیشرفته، جهشی را در ژن ترومبوسپوندین-1 (THBS1) در سه خانواده با سابقه گلوکوم دوران کودکی، که از نظر قومی و جغرافیایی، متفاوت بودند، پیدا کردند. سپس محققان یافته های خود را در مدل موشی که دارای جهش ژنتیکی بود تأیید کردند.
گلوکوم دوران کودکی یا مادرزادی، یک بیماری نادر اما جدی است که از ابتدای تولد و تا اواخر 3 سالگی در کودکان ظاهر می شود. این بیماری، با وجود نادر بودن، عامل 5 درصد موارد نابینایی کودکان در سراسر جهان محسوب می شود. گلوکوم، آسیب جبران ناپذیری به عصب بینایی چشم می زند که اغلب به دلیل افزایش تدریجی فشار داخل چشم (IOP) ایجاد می شود.
کودکان و نوزادان مبتلا به گلوکوم دوران کودکی، ممکن است با بیماری شدید و حتی از دست دادن بینایی به دنیا بیایند یا بعداً به دلیل بالا رفتن فشار داخل چشمی، بینایی خود را از دست بدهند.به گزارش سیناپرس، این افزایش فشار، نه تنها به عصب بینایی آسیب می رساند، بلکه می تواند سایر ساختارهای چشم کودک، از جمله قرنیه را نیز تحت تأثیر قرار دهد. کودکان مبتلا به گلوکوم دوران کودکی، معمولاً در سه تا شش ماه اول زندگی، نیاز به جراحی دارند و به دنبال آن، چندین عمل جراحی دیگر در طول دوران کودکی آنها، انجام می شود.
به گزارش سیناپرس، اغلب همراه با گلوکوم دوران کودکی، یک جزء ارثی قوی وجود دارد که اکثر اعضای یک خانواده را تحت تأثیر این بیماری قرار می دهد.
محققان توضیح داده اند: با درک بهتر ژن های دخیل در این بیماری، آزمایش ژنتیک می تواند به خانواده ها اطمینان خاطر بدهد که آیا فرزندشان در معرض خطر ابتلا به این بیماری دردناک هست یا خیر.
به لطف پیشرفت در فناوری ژنومی، محققان توانستند با بررسی داده های بیش از ۳۴ هزار بزرگسال مبتلا به گلوکوم، ۱۲۷ ژن مرتبط با این بیماری را شناسایی کنند. در طی مطالعات، محققان یک نوع جالب و بدیع در ترومبوسپوندین-۱، یافتند؛ پروتئین شناخته شده ای در بدن که در تعدادی از فرآیندهای بیولوژیکی مهم، از جمله تشکیل عروق جدید (رگ زایی) و بافت ها نقش دارد. این ژن جهش یافته در افرادی که مبتلا به گلوکوم دوران کودکی نبودند، یافت نشد.
دانشمندان گفته اند: آنچه واقعاً قابل توجه بود این است که این نوع ژنتیکی در تمام خانواده هایی که مبتلا به گلوکوم دوران کودکی بودند، مشاهده شد. از طرفی به هیچ وجه امکان نداشت که این خانواده ها با هم مرتبط باشند، زیرا از پیشینه های قومی متنوعی بودند و این بدان معناست که راز مهمی در این جهش، نهفته است.
برای بررسی بیشتر این فرضیه، محققان، یک مدل موش با جهش THBS1 ایجاد کرده و نشانه هایی از گلوکوم را در مدل موش نیز مشاهده کردند.
پژوهشگران شرح داده اند: در ابتدا تصور کردیم که جهش های THBS1، تشکیل رگ های خونی چشم را مختل می کنند، اما در مدل های حیوانی، نشانی از اختلال در رگ زایی طبیعی یافت نشد. بنابراین متوجه شدیم که مکانیسم دیگری باید پشت پرده این بیماری باشد.
دانشمندان نشان دادند :جهش THBS1، باعث تجمع پروتئین های غیر عادی ترومبوسپوندین، در ساختارهای زه کشی چشم که مسئول تنظیم فشار داخل چشمی هستند، می شود؛ و این امر، به نوبه خود فشار داخل چشمی را افزایش می دهد و به عصب بینایی آسیب می رساند که منجر به از دست دادن سلول های گانگلیونی شبکیه و متعاقبا از دست دادن بینایی می شود.
به گفته پژوهشگران، این یافته ها می تواند به بهبود و پیشرفت غربالگری برای گلوکوم دوران کودکی و توسعه درمان های سریع تر و هدفمندتر برای جلوگیری از کاهش بینایی در کودکان مبتلا به این جهش ژنتیکی، منجر شود.
محققان اضافه کرده اند: به کمک این کشف شگفت انگیز، ما می توانیم آزمایش های ژنتیکی را برای شناسایی کودکانی که ممکن است در معرض ابتلا به این بیماری باشند، انجام دهیم و به منظور حفظ بینایی آن ها، نظارت بر بیماری و درمان های مرسوم را زودتر آغاز کنیم. تحقیقات آینده ما، بر توسعه روش های درمانی جدید برای هدف قرار دادن این جهش ژنتیکی، متمرکز هستند.
یافته های تحقیقاتی در مجله Journal of Clinical Investigation منتشر شده اند.
