تفکیک آب شرب و غیرشرب در تهران اقتصادی نیست

آقای محمدرضا بختیاری در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری صداوسیما با تاکید بر این که بر خلاف استان‌های دیگر که بیشترین مصرف آب در کشاورزی است، تهرانی‌ها نیمی از منابع آبی را برای اهداف شرب و بهداشتی مصرف می‌کنند، گفت: منابع تامین کننده آب شهر تهران در غرب (سد‌های امیر کبیر و طالقان) و شرق (سد‌های لتیان، ماملو و لار) هستند. موضوع آب در تهران یک ویژگی در مورد دشت ورامین (شامل قرچک، پاکدشت، ورامین و پیشوا) دارد؛ این دشت، حدود ۶۵ هزار هکتار اراضی زیر کشت و حدود ۶۵۰ میلیون مترمکعب برداشت آب جهت کشاورزی دارد که تا قبل از احداث سد‌های لتیان و ماملو، حدود ۶۰ درصد از آب مورد نیاز آن از رودخانه جاجرود تامین می‌شده است.

وی با بیان ویژگی‌های منحصر به فرد دشت ورامین در حوزه کشاورزی و تامین ۲۰ تا ۳۰ درصدی میوه و تره بار شهر تهران از این دشت، افزود: منابع سطحی آب دشت ورامین، اکنون جهت تامین آب شرب تهران به مصرف می‌رسد و این دشت، با مشکل مواجه شده، اما با احداث تصفیه خانه جنوب تهران توسط وزارت نیرو، پساب شهر تهران جهت تامین آب ورامین، تصفیه و به مصرف می‌رسد.

مدیرعامل آبفای تهران با تاکید بر این که هزینه اداره این تصفیه خانه، سالانه حدود ۱۰۰ میلیارد تومان است، اما آبفای استان تهران هیچ درآمدی از این پساب ندارد، ادامه داد: بهای جمع آوری فاضلاب تهران که روی قبوض از مردم دریافت می‌شود، یک سوم هزینه اداره تصفیه خانه جنوب تهران است. ۲۶۰ میلیون مترمکعب پساب در تهران تولید و بیش از ۹۰ درصد آن، به دشت ورامین ارسال می‌شود که جهت مصرف کشاورزی است و درآمدی برای آبفای تهران ندارد.

وی گفت: در تهران سالانه حدود ۸۰۰ تا ۸۵۰ میلیون مترمکعب آب سطحی مصرف می‌شود که حدود ۵۰ درصد آن، از منابع شرقی به دست می‌آید. ۲۵۰ تا ۲۶۰ میلیون مترمکعب آن مربوط به سد‌های لتیان و ماملو می‌شود که حقابه کشاورزی دشت ورامین را تامین می‌کرده است. مشابه این موضوع در مورد شهرستان رباط کریم هم وجود دارد که عمده آب تصفیه خانه فیروزبهرام را جهت مصرف کشاورزی این شهرستان تخصیص داده ایم که قبلا از رودخانه کرج تامین می‌شده است.

آقای بختیاری اظهار کرد:قیمت تمام شده هر مترمکعب آب در شهر تهران، حدود ۳ هزار و ۶۶۰ تومان و آب بهای پرداختی توسط مشترکان، حدود هزار و ۲۰۰ تومان است؛ یعنی تقریبا یک سوم قیمت تمام شده تامین آب را از مردم دریافت می‌کنیم. حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد مردم یا زیرالگو یا در سطح الگو، آب مصرف می‌کنند که تماما، یارانه‌ای محاسبه می‌شود. قبوض آب این دسته از مشترکان، به طور میانگین ۱۸ تا ۲۰ هزار تومان است.

وی افزود:در تهران حدود ۹ هزار کیلومتر شبکه آب و حدود ۸ هزار کیلومتر شبکه فاضلاب و ۱۲ تصفیه خانه داریم. حق انشعابی که بابت فاضلاب از مردم دریافت می‌کنیم، دقیقا مانند آب و به صورت یارانه‌ای است؛ در حالی که اکنون هزینه احداث تصفیه خانه‌ای مانند فیروزبهرام، حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان و هر کیلومتر شبکه فاضلاب، ۶ تا ۷ میلیارد تومان است؛ بنابراین، چه در موضوع آب و چه در موضوع فاضلاب، وزارت نیرو، با قیمت یارانه‌ای قبوض را محاسبه می‌کند.

این مقام مسئول تاکید کرد: تامین آب تهران، بسیار پرزحمت و هزینه بر است؛ به طور مثال برای احداث سد طالقان، چندین روستا به زیر آب رفته و این آب، با احداث خط لوله ۶۵ کیلومتری به آبگیر بیلقان منتقل می‌شود. در این آبگیر پس از یک مرحله کلرزنی، آب به تصفیه خانه‌های جلالیه و کن انتقال می‌یابد و سپس با ۸۰۰ متر پمپاژ، آب وارد مخزن و شبکه می‌شود.

وی بیان کرد: ایران یک سوم متوسط بارندگی دنیا یعنی سالانه ۲۵۰ میلی متررا دارد که امسال به ۲۰۷ میلی متر رسیده، اما به هر حال، ایران تصمیم گرفته که آب ارزان در اختیار مردم و کشاورزان قرار دهد. در کانادا که ۷۰ درصد آب شرب دنیا را در اختیار دارد، هزینه آب، ۷۰ برابر تهران با دلار ۳ هزار تومانی بود.

* هدر رفت آب در آبیاری فضای سبز تهران کاهش می‌یابد

آقای بختیاری درباره هدررفت آب در آبیاری فضای سبز شهر هم گفت: امکان تفیکیک آب شرب از آب مورد نیاز فضای سبز در تهران وجود ندارد؛ زیرا آب شرب خام تهران کیفیت بسیار بالایی دارد و هزینه تصفیه آن نسبت به سایر مناطق کمتر است و به صرفه نیست که چنین اقدامی را انجام دهیم.

وی بیان کرد: در تهران ۸۵۰ میلیون مترمکعب برداشت از منابع آب زیرزمینی و ۸۱۰ میلیون مترمکعب تغذیه داریم؛ یعنی بیلان شهر تهران، حدود ۳۰ تا ۴۰ میلیون مترمکعب در سال کاهش دارد. در کل بیلان منفی استان تهران حدود ۱۶۰ میلیون متر مکعب است که ۴۰ میلیون مترمکعب آن مربوط به شهر تهران می‌شود.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران افزود: اجرای طرح فاضلاب تهران، یک حسن و یک خطر دارد؛ حسن آن از نظر محیط زیستی است که فاضلاب از زیر شهر جمع آوری شده و منابع آبی آلوده نمی‌شود، اما ایرادی که ایجاد می‌کند، این است که بخشی از منابع تغذیه‌ای را از دست می‌دهیم که اگر برای آن برنامه ریزی نکنیم، منابع زیرزمینی شهر تهران به شدت تهدید می‌شود.

وی ادامه داد: شهرداری تهران یکی از نهاد‌هایی است که از منابع زیرزمینی شهر تهران، آب برداشت می‌کند. شهرداری تهران بین ۱۴۰ تا ۱۸۰ میلیون مترمکعب در سال، آب چاه‌ها و منابع زیرزمینی را برای آبیاری فضای سبز استفاده می‌کند. توافق نامه‌ای میان شهرداری تهران و وزارت نیرو امضا شده که تا سال ۱۴۱۰، با توجه به پیشرفت طرح فاضلاب تهران، هر سال ۱۴۰ میلیون مترمکعب پساب، جایگزین چاه‌ها شود و شهرداری این چاه‌ها را ببندد به طوری که در سال ۱۴۱۰، فقط ۷۰ تا ۸۰ میلیون مترمکعب آب برای آبیاری در پارک‌ها که تماس مستقیم با مردم دارد، قابل برداشت از چاه‌ها خواهد بود.

این مقام مسئول بیان کرد: در بحث چاه‌های کشاورزی نیز حدود ۵۰ میلیون متر مکعب از تهران برای کشاورزی دشت رباط کریم و اسلامشهر استفاده می‌شود که با ورود تصفیه خانه فیروزبهرام، تقریبا چاه‌های اطراف میدان محمدیه در حال خاموش شدن هستند، زیرا از ۱۱۷ حلقه چاه، حدود ۵۰ حلقه را خاموش کرده و پساب را جایگزین آن کرده ایم. بنا داریم که تا نیمه اول سال آینده، تمامی این چاه‌ها را از مدار خارج کنیم و پساب فیروزبهرام، جایگزین آن شوند.

وی تاکید کرد: تاکنون بسیاری از انشعاب‌های شهرداری تهران را قطع کرده ایم منتهی هنوز هدررفت آب در آبیاری فضای سبز وجود دارد. وسعت فضای سبز شهر تهران حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار هکتار است و ساماندهی آب مورد نیاز آن، زمان می‌برد، اما اگر مردم در این فضا هدررفت آب را مشاهده کردند، می‌توانند با سامانه ۱۲۲ شرکت آب و فاضلاب تماس بگیرند و اطلاع دهند.

آقای بختیاری درباره تفکیک کنتور‌های آب هم اظهار کرد: در برخی از مناطق به علت کم بودن فشار آب، امکان نصب کنتور‌های مشترک برای هر خانوار وجود ندارد، اما در نقاطی که فشار مطلوب باشد، در موضوع هزینه نصب کنتور، حتما کمک می‌کنیم تا تفکیک صورت گیرد. آب و فاضلاب تهران این اختیار را دارد که هزینه را به صورت اقساطی دریافت کند.