تغییر اقلیم تهدیدی برای کوهستانها

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ،  امروز ۲۰ آذرماه، روز جهانی کوهستان است و همه ساله ۲۰ آذرماه در استان‌های مختلف کشور به خصوص در شیراز این روز گرامی داشته می‌شود و همایش‌ها و جشنواره‌های مختلفی برگزار می‌شود. ۲۰ آذرماه یادآوری محافظت از کوهستان است، اقداماتی نظیر چرای بی رویه دام، ساخت و ساز، معدن کاوی، جاده سازی، گردشگری ناسالم، چیدن گل‌ها و گیاهان، نوشتن یادگاری و انباشت زباله به کوهستان آسیب می‌زند. برنامه سلام خبرنگار گفتگویی در این خصوص با خانم عطری کارشناس اکولوژی مناطق کوهستان و محیط زیست انجام داد که مشروح آن به شرح ذیل است..

مجری: تعریفی از کوهستان و آن تعریفی که در سازمان محیط زیست است ارایه بدهید.

خانم عطری کارشناس اکولوژی مناطق کوهستان و محیط زیست: در سطح بین الملل این تعریف پذیرفته شده است که به سرزمین‌های دارای سطوح شیب دار سه بعدی که برجسته اند و به راحتی به چشم دیده می‌شوند و در مردم محلی به عنوان کوه شناخته می‌شوند نواحی کوهستانی می‌گوییم براساس طبقات ارتفاعی و درصد شیبی که این کوه‌ها دارند به ۶ طبقه ارتفاعی تقسیم بندی می‌شوند و معمولا هم کوه‌ها به سه صورت شکل می‌گیرد کوه‌هایی که به صورت برون زدگی توده بزرگی از سطح زمین است که توسط دره‌ها و دشت‌های همجوار خودشان احاطه می‌شوند و براساس برخورد توده‌های بزرگی از سطح زمین به همدیگر پوسته‌های زمین به همدیگر شکل می‌گیرند.

خانم عطری کارشناس اکولوژی مناطق کوهستان و محیط زیست: راه دیگر شکل گیری کوه‌ها خروج مواد مذاب از پوسته زمین به صورت فوران‌های آتشفشانی است که پس از سرد شدن به شکل مخروطی شکل نماد کوه را بوجود می‌آیند. راه دیگر از طریق فرساش فلات بلندی که توسط رودخانه‌های اطرافش شسته شده و دره‌های عمیقی در اطراف آن ایجاد شده کوه مرتفع شکل می‌گیرد و مثلا با تعاریفی که گفته شد مشخص می‌شود که کوه‌ها در سالیان و قرن‌های متمادی شکل می‌گیرند و از این لحاظ حفظ این اکوسیستم شکننده بسیار مهم است.

مجری: چه چالش‌هایی پیش روی اکولوژی مناطق کوهستانی وجود دارد؟

خانم عطری کارشناس اکولوژی مناطق کوهستان و محیط زیست: از تهدید‌های انسان ساز می‌توان به چرای بی رویه دام، فعالیت‌های معدنی، خاک تراشی که در ارتفاعات صورت می‌گیرد و بوته کنی و کندن گونه‌های گیاهی که معمولا هم به صورت بومی و شاخص و یا در حال انقراض است و یا مصارف گیاهی دارند از طرف مردم بومی یا گردشگرانی که به مناطق ارتفاعی می‌روند کشاورزی در شیب، جاده کشی‌هایی که بدون ضوابط صورت می‌گیرد، آتش سوزی، تغییر کاربری اراضی، شکار غیرمجاز، خطوط انتقالی که بدون ضابطه و ارزیابی محیط زیست در این مناطق به اجرا درمی آید.

مجری: چالش‌های پیش روی کوهستان‌ها بسیار زیاد است، برای رفع این چالش‌ها آیا ما سند بالادستی داریم یا قانونی داریم که بتوانیم با این چالش‌ها مبارزه بکنیم؟

خانم عطری کارشناس اکولوژی مناطق کوهستان و محیط زیست: علاوه بر این تهدید‌های انسان ساخت تهدید‌های طبیعی از جمله تغییر اقلیم و خشکسالی را داریم که آن هم به طور غیرمستقیم تحت تاثیر فعالیت‌های انسانی است سند‌های بالادستی مان به اینکه ایران جزو کنوانسیون تغییر اقلیم است و باید متعهد باشد به الزاماتی که در آن کنوانسیون برای کشور‌های عضو درنظر گرفته شده همچنین ما عضو کنوانسیون تنوع زیستیم از آن جهت هم باید متعهد باشیم به وظایف خودمان ضمن اینکه در سطح ملی هم اصل پنجاهم قانون اساسی را داریم که هرگونه تخریب محیط زیست جرم انگاشته شده و در آیین نامه اجرایی قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست هم در ماده ۲ به بحث کوهستان، شرایط حفاظت و استفاده از آن توجه شده و این موارد جزو اصول است.

مجری: نظارت بر این قوانین برعهده کدام سازمان است؟

خانم عطری کارشناس اکولوژی مناطق کوهستان و محیط زیست: قوانینی که بتوانیم در اکوسیستم‌های کوهستانی آن‌ها را به اجرا دربیاوریم و الزام آور باشد اگرچه تحت عنوان کوهستان اذعان می‌کنیم که ضعف داریم در زمینه قوانین، ولی در محدوده‌های مناطق چهارگانه که تحت مدیریت سازمان محیط زیست است و در ایستگاه‌های حساسی مثل دماوند، علم کوه و سیاه کوه و تفتان که به عنوان اثر ملی محافظت می‌کنیم سازمان حفاظت محیط زیست این نظارت را انجام می‌دهد در ورای این مناطق که از آن‌ها به عنوان اراضی ملی نام می‌بریم تحت مسئولیت و نظارت وزارت جهادکشاورزی و سازمان مراتع طبیعی است و در حاشیه شهر‌ها هم شهرداری متولی ارتفاعات اطراف شهر‌ها و روستاهاست.