تبدیل سلول‌ سرطانی به نوع درمان پذیر

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، از «سای تک دیلی»، سلول‌های سرطانی همانند سلول‌های بنیادی بسیار انطباق‌پذیر هستند. محققان دانشگاه «بازل» در سوئیس موادی را کشف کرده‌اند که سلول‌های سرطانی پستان از نوع بسیار تهاجمی را به طور مصنوعی بالغ و آن‌ها را به حالتی مشابه سلول‌های طبیعی تبدیل می‌کنند.
سرطان زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌ها به طور غیرقابل کنترل، رشد می‌کنند و به سایر اندام‌ها گسترش می‌یابند. سلول‌های سرطانی با سلول‌های طبیعی کاملا تفاوت دارند. آنها برای تطبیق خود با تنظیمات مختلف در بدن و همچنین سازگاری با درمان‌های دارویی شناخته شده اند. سلول های سرطانی از این لحاظ شبیه سلول‌های بنیادی یا سلول‌ها در مراحل اولیه رشد هستند.
پژوهشگران دانشگاه بازل، دورنمای بالغ ساختن مصنوعی (یا به بیان دقیق‌تر متمایز ساختن) سلول‌های سرطانی پستان را به عنوان یک راهبرد تبدیل آن‌ها به یک نوع سلول طبیعی‌تر مورد بررسی قرار دادند. تمایز یا تفکیک یک راهبرد درمانی است که به طور موثر در درمان سرطان‌های ناشی از خون استفاده شده، اما هنوز در مورد تومور‌های جامد به کار نرفته است.
با این حال، یک گروه تحقیقاتی به سرپرستی پروفسور محمد بنتیرس-الج (Mohamed Bentires-Alj) یافته‌های جدید دلگرم کننده‌ای را در مجله «انکوژن» (Oncogene) ارایه کرده است. یک نوع سرطان تهاجمی خاص یا «کارسینوم» به نام سرطان سینه سه گانه منفی با روش متمایزسازی با موفقیت درمان شد.
بنتیرس-الج که یکی از رهبران گروه تحقیقاتی در دپارتمان پزشکی زیستی است، می‌گوید: «ما در اینجا نشان دادیم که می‌توانیم سلول‌های سرطان سینه را به سلول‌های کمتر مضر که رشدشان متوقف می‌شود، تبدیل کنیم.
هورمون استروژن به عنوان یک مولکول سیگنال دهنده در سلول‌ها با اتصال به گیرنده هم‌جنس (cognate) خود، گیرنده استروژن، عمل و طیف وسیعی از اثرات بیولوژیکی را القا می‌کند. سلول‌هایی که گیرنده استروژن را در پستان طبیعی بیان می‌کنند، سلول‌های تخصصی سینه هستند که تکثیر نمی‌شوند.
اما در کسری از سرطان‌های سینه، سلول‌هایی که گیرنده استروژن را بیان می‌کنند، به طور قابل توجهی تکثیر می‌شوند. این سرطان‌ها، سرطان‌های پستان گیرنده استروژن مثبت نامیده می‌شوند و حدود ۷۵ درصد از کل موارد سرطان سینه را تشکیل می‌دهند. از آنجا که آن‌ها به استروژن حساس هستند، می‌توان آن‌ها را با درمان‌های ضد استروژنیک درمان کرد که در بیماران بسیار موثر است.
با این حال، سرطان سینه نوع سه گانه منفی نسبت به استروژن یا ضد استروژن حساس نیست. این نوع کارسینوم بیشتر در زنان پیش از یائسگی رخ می‌دهد و گزینه‌های درمانی موثر ندارد .
دکتر «میلیکا وولین» نویسنده اصلی این گزارش مطالعاتی می‌گوید: ایده اولیه ما القای بیان گیرنده استروژن به منظور تبدیل سرطان پستان سه گانه منفی به سرطان پستان با گیرنده استروژن مثبت بود؛ چرا که این نوع اخیر گزینه‌های درمانی موثرتری دارد.
این گروه تحقیقاتی با همکاری موسسه Novartis بیش از ۹ هزار و ۵۰۰ ترکیب را برای کارآیی آن‌ها در رسیدن به این هدف آزمایش کردند و دریافتند که ترکیباتی که امیدوارکننده‌ترین نتایج را نشان می‌دهند، مهارکننده‌های یک پروتئین چرخه سلولی ضروری به نام PLK ۱ هستند. مهار این پروتئین منجر به تامین هدف یعنی افزایش بیان گیرنده استروژن شد. در کمال تعجب محققان، این کار نه تنها سلول‌های سرطانی سه‌گانه منفی سینه را به نوع قابل کنترل‌تری از سلول‌های سرطانی تبدیل کرد، بلکه آن‌ها را به سلول‌هایی تبدیل کرد که شبیه سلول‌های طبیعی هستند.
به گفته بنتیرس-الج، «درک سازوکارهای سلولی و مولکولی که سرطان را تعریف می‌کنند و اینکه چگونه با سلول‌های طبیعی متفاوت هستند، برای ابداع درمان‌های نوآورانه جدید بسیار مهم است.» وی تاکید کرد که نتایج این تحقیق راه جدیدی را برای درمان سرطان سینه سه گانه منفی باز می‌کند. ترکیبات مورد استفاده در این مطالعه اکنون در حال طی مراحل آزمایش‌های بالینی برای درمان سایر انواع سرطان از جمله خون، ریه و پانکراس (لوزالمعده) هستند.