تاثیر گیاه شاه اسپرغم بر اختلال افسردگی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ افسردگی، یکی از علل اصلی ناتوانی و بروز بیماری‌های مختلف در دنیاست. شیوع جهانی افسردگی و علائم آن در دهه‌های اخیر رو به افزایش بوده و طبق برخی آمارها، شیوع آن در بین زنان ۲۰ تا ۲۵ درصد و در مردان بین ۷ تا ۱۲ درصد متغییر است.
این عارضه روان شناختی علاوه بر افزایش خطر بالقوه خودکشی در افراد، منجر به اختلال عملکردی نیز می‌شود که بیماران، خانواده آن‌ها و حتی جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. امروزه نتیجه درمان‌های افسردگی در حد مطلوبی نبوده و عوارض جانبی دارو‌های ضد افسردگی معمول و همچنین واکنش آهسته آن‌ها سبب محدودیت مصرف آن‌ها شده است.
بنابر نظر محققان، استفاده از دارو‌های کم عارضه و به ویژه گیاهی که از عارضه کمتری در مقایسه با دارو‌های سنتتیک برخوردار هستند، امروزه از اولویت‌های تحقیقاتی است. دارو‌ها یا ترکیبات گیاهی که بتوانند سبب افزایش میزان مواد انتقال دهنده عصبی یا نوروترانسمیتر‌ها شوند، می‌توانند در درمان بیماری افسردگی سودمند باشند.
علاوه بر این، یافته‌ها نشان داد: استرس اکسیداتیو نیز نقش مهمی در پاتوفیزیولوژی بسیاری از بیماری‌ها از جمله افسردگی ایفا می‌کند، به طوری که استفاده از ترکیبات آنتی اکسیدان یک رهیافت جدید در درمان افسردگی است. برخی از دارو‌های ضد افسردگی معمول مثل فلوکستین نیز از خاصیت آنتی اکسیدانی برخوردار هستند. با این وجود تلاش محققان برای یافتن دارو‌های طبیعی و سالم‌تر همچنان ادامه دارد.
در همین راستا، پژوهشگرانی از دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه تحقیقی را انجام داده اند که در آن تاثیر اسانس گیاهی به نام شاه اسپرغم بر اختلال افسردگی مورد بررسی واقع شده است.
در این تحقیق که با به کارگیری موش‌ها به عنوان جانوران مدل انجام شده است، محققان تاثیر دارو‌های فلوکستین، ایمی‌پرامین و اسانس گیاه دارویی شاه اسپرغم را مورد آزمایش قرار داده و خاصیت ضد افسردگی آن‌ها را مقایسه کرده اند.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد: اسانس گیاه شاه اسپرغم دارای اثرات ضدافسردگی مناسبی است که البته برای درک مکانیسم عمل آن، نیاز به مطالعات بیشتری وجود دارد.
استادیار مرکز تحقیقات دارویی موسسه سلامت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و همکارانش در این باره گفتند: نتایج مطالعه ما نشان داد که دز‌های ۵۰ تا ۲۰۰ میلی گرم اسانس گیاه دارویی شاه اسپرغم سبب کاهش بی حرکتی در موش‌ها شدند و این، نشان دهنده اثرات ضد افسردگی داروی طبیعی فوق است و از این لحاظ شبیه به فلوکستین عمل می‌کند.
محققان بیان کردند؛ شاه اسپرغم یا شاهسپران یا شاه اسپرم با نام علمی تاناستوم بالسامیتا، یکی از گیاهان دارویی رایج در آذربایجان است که به ویژه در شهر مراغه به خوبی رشد می‌کند. رشد این گیاه در تابستان خاتمه می‌یابد و از عرق آن برای درمان دل درد و دل پیچه استفاده می‌کنند.
در این تحقیق آمده است که گیاه شاه اسپرغم حاوی متابولیت‌های ثانویه متعددی نظیر اسانس‌ها یا روغن‌های فرار است و از مهمترین ترکیبات موجود در اسانس این گیاه می‌توان به کاروون و آلفا توجون اشاره کرد. این اسانس از اثرات آنتی اکسیدانی مناسبی نیز برخوردار است.
یافته‌های این تحقیق که گیاهی دیگر را برای غلبه بر عارضه جهان شمول افسردگی معرفی کرده اند در مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان که توسط معاونت پژوهشی این دانشگاه منتشر می‌شود، به چاپ رسیده اند.