آیا سیاره زهره در گذشته شرایط قابل حیات داشته است؟

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما ، محققان دانشگاه شیکاگو از گروه علوم ژئوفیزیک، یک مدل جدید وابسته به زمان از ترکیب اتمسفر زهره برای کشف این ادعا‌ها ساخته اند. به گفته محققان، آب در همه جای منظومه شمسی معمولاً به شکل یخ یا گاز اتمسفر وجود دارد، هرچند گاهی اوقات به شکل مایع نیز دیده می‌شود. آب در تمام سیارات، بسیاری از قمرها، از حلقه بیرونی کمربند سیارکی درونی تا کمربند یخی کویپر و راه خروج تا ابر دور اورت، وجود دارد.
زهره سیاره‌ای کمی کوچکتر از سیاره ما و گرم، خشک و صخره‌ای است، با مقدار کمی بخار آب در جو غلیظ دی اکسید کربن و مطالعات قبلی تلاش کرده اند تا مدل گذشته جوی آن را بسازند. بسته به اینکه مدل‌های گذشته چگونه ساخته شده اند، تصاویر اقلیمی بسیار متفاوت ظاهر می‌شوند.

زهره ممکن است همیشه یک سیاره آشفته گرم غیرقابل سکونت بوده باشد که در طول تبلور اقیانوس ماگمایی خود اکسیژن خود را از دست داده و هرگز آب مایع روی سطح خود تشکیل نمی‌دهد. بدون هیچ راهی برای جداسازی کربن، دی‌اکسید کربن روزافزون اتمسفر، سیاره را در یک پتوی سنگین ضخیم می‌پیچید که منجر به فشار اتمسفر کنونی در سطح ۹۲ برابر بیشتر از زمین شده و زهره را علی‌رغم فاصله دو برابر از خورشید، داغ‌تر از عطارد کرده است.

اما مدل‌های دیگر نشان می‌دهد: در اوایل منظومه شمسی، زمانی که تابش خورشیدی ۳۰ درصد کمتر بوده است، زهره احتمالا دمای سطح متوسطی با جو بسیار نازک‌تر و توده‌های آب مایع روی سطح و شاید اقیانوس‌هایی تا ۷۰۰ میلیون سال پیش داشته است.

محققان دانشگاه شیکاگو تصمیم گرفتند با ساخت مدلی به این سوال بپردازند. پژوهشگران رویکرد منحصر به فردی را اتخاذ کردند و ابتدا فرض کردند زمانی اقیانوسی با آب و هوای قابل سکونت وجود داشته است، بنابراین مدل کامپیوتری را با انبوهی از سطوح مختلف اقیانوس پر کرده و این اقیانوس‌ها را از طریق سه فرآیند مختلف تبخیر و حذف اکسیژن به پیش بردند. محققان این مدل را با سه نقطه شروع مختلف وابسته به زمان، در مجموع ۹۴ هزار و ۸۰ بار، با سیستم امتیازدهی اجرا کردند.

بر اساس نتایج مطالعه از ۹۴ هزار و ۸۰ اجرا، تنها چند صد مورد در محدوده اتمسفر واقعی زهره قرار داشتند که امروز می‌بینیم. دوران فرضی قابل سکونت در زهره باید قبل از ۳ میلیارد سال پیش با حداکثر عمق اقیانوس ۳۰۰ متر در سراسر سطح آن به پایان برسد. نتایج نشان می‌دهد که زهره بیش از ۷۰ درصد از تاریخ خود یعنی چهار برابر بیشتر از برخی تخمین‌های قبلی، غیرقابل سکونت بوده است.

دانشمندان به طور منطقی مطمئن هستند که آب مایع در یک سیاره سنگی برای وجود حیات مورد نیاز است، زیرا ما یک نمونه از حیات در یک سیاره سنگی مرطوب داریم و هیچ چیز دیگری برای مقایسه با آن وجود ندارد. با توجه به سوابق فسیلی، تصور می‌شود که حیات روی زمین حدود ۳٫۵ تا ۴ میلیارد سال پیش آغاز شده است و زمانی که ساعت مولکولی تکامل را تخمین می‌زنیم، به حدود ۴٫۵ میلیارد سال پیش باز می‌گردد. اگر زهره ۳ میلیارد سال پیش آب مایع روی سطح خود داشت، می‌توانست حاوی حیات باشد.

شرح کامل این مطالعه در مجله تخصصی PNAS منتشر شده است.