راهکار پژوهشگران آلمانی برای مقابله با عوارض شیمی درمانی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، شیمی درمانی عوارض جانبی جدی مانند ریزش مو و کاهش وزن، خستگی، حالت تهوع و استفراغ ایجاد می‌کند. کمپلکس‌های پلاتین از رایج‌ترین دارو‌های مورد استفاده برای مقابله با سرطان هستند. آن‌ها دارو‌های مناسبی هستند، اما با عوارض جانبی بسیار شدیدی همراه هستند. اکنون محققان دانشگاه رور-بوخوم آلمان راه حلی جزئی برای آن یافته است. محققان دانشگاه رور-بوخوم آلمان از عامل جدیدی خبر دادند که در بافت تومور انباشته می‌شود و توسط امواج فراصوت در آنجا فعال می‌شود و این مشکلات را ایجاد نمی‌کند.

دکتر «یوهانس کارگز» نویسنده اصلی مطالعه گفت: اثر تخریب سلولی این کمپلکس‌ها تنها در جایی آشکار می‌شود که واقعاً می‌خواهید. محققان در مطالعات قبلی بر روش‌های فعال‌سازی نوری تکیه می‌کردند که تنها می‌توانستند چند میلی‌متر به عمق بافت نفوذ کنند، اما ما اکنون یک روش درمانی با فعال‌سازی فراصوت ایجاد کرده‌ایم که چندین سانتی‌متر به عمق بدن نفوذ می‌کند. این روش می‌تواند درمان با عوارض جانبی کمی حتی برای تومور‌های بزرگ و عمیق داشته باشد.

در بافت سالم بی‌ضرر است

کمپلکس‌های پلاتین (II) سیس پلاتین، اگزالی پلاتین و کربوپلاتین از رایج‌ترین دارو‌های سرطانی هستند که مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما موفقیت بالینی آن‌ها با عوارض جانبی شدید مانند تهوع، استفراغ، آسیب کلیه و سرکوب مغز استخوان همراه است. برای غلبه بر این محدودیت‌ها، تلاش‌های تحقیقاتی عمده‌ای در توسعه پیش‌دارو‌های پیچیده پلاتین (IV) در دهه‌های گذشته انجام شده است. یوهانس کارگز توضیح داد: این پیش دارو‌ها پایدار و غیرفعال هستند، بنابراین کاملاً بی‌ضرر هستند. در بافت سالم، قرار است به همین شکل باقی بمانند. با این حال، در بافت سرطانی، آن‌ها باید به سرعت به کمپلکس‌های پلاتین (II) فعال درمانی تبدیل شوند.

نارسایی مغز استخوان یا سرکوب مغز استخوان (Bone marrow suppression) حالتی است که همهٔ سلول‌های خونی مانند گویچه سرخ، گویچه سفید و پلاکت دچار کاهش تولید می‌شوند. به همین دلیل ما در بیماران همزمان کم‌خونی، ضعف ایمنی و اختلال انعقاد خون داریم.

انرژی برای کاهش کمپلکس‌های فلزی مورد نیاز است. مطالعات قبلی فعال شدن با نور فرابنفش، آبی یا قرمز را گزارش کردند. یوهانس کارگز افزود: مشکل این است که نور تنها می‌تواند کمتر از یک سانتی‌متر به عمق بدن نفوذ کند و بنابراین به بسیاری از تومور‌ها نمی‌رسد. برای غلبه بر این محدودیت، محققان این مطالعه برای اولین بار پیش دارو‌های کمپلکس پلاتین (IV) را با حساس کننده‌های صوتی ترکیب کرد که می‌توانند به طور انتخابی با تابش امواج فراصوت فعال شوند.

نانوذرات در تومور انباشته می‌شوند

برای ایجاد یک کمپلکس موثر درمانی، محققان پیش دارو‌های کمپلکس پلاتین (IV) و حساس کننده‌های صوتی را با هم در هموگلوبین کپسوله کردند تا نانوذرات را تشکیل دهند. یوهانس کارگز اظهار کرد: ما توانستیم مشاهده کنیم که نانوذرات به طور انتخابی در تومور روده موش پس از تزریق به جریان خون جمع می‌شوند و از درمان هدفمند پشتیبانی می‌کنند. پس از تابش امواج فراصوت، پیش داروی پلاتین (IV) در محل تومور فعال شد و باعث آزاد شدن سیس پلاتین شد که برای سلول‌ها سمی است و تقریبا به طور کامل تومور را از بین می‌برد. سیس پلاتین برای درمان سرطان‌ها مانند بسیاری از انواع سارکوما‌ها و کارسینوما‌ها بکار می‌رود.

پیش دارو (به انگلیسی: Prodrug) یک دارویی است که ابتدا به شکل غیرفعال (یا با فعالیتی کمتر از حالت کاملاً فعال) به بدن وارد می‌شود، و سپس به وسیله فرایند‌های سوخت‌وساز طبیعی بدن به شکل فعال خودش درمی‌آید.

مزایای امواج فراصوت

این نتایج می‌تواند راه را برای توسعه تکنیک‌ها و عوامل جدید برای درمان تومور‌های بسیار بزرگ یا عمیق هموار کند. امواج فراصوت می‌تواند عمیق‌تر از نور مادون قرمز نزدیک به بافت نفوذ کند. علاوه بر این، درمان‌های امواج فراصوت معمولاً کمتر تهاجمی و آسان برای استفاده در نظر گرفته می‌شوند. یوهانس کارگز تأکید کرد: مطالعه ما هنوز پژوهش پایه است. اینکه چگونه و چه زمانی درمان‌های مبتنی بر این می‌توانند در عمل بالینی ارائه شوند، هنوز قابل پیش‌بینی نیست.