عزم همگانی برای اجرای طرح پزشک خانواده

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما: شبکه دو سیما در برنامه صبحانه ایرانی با دکتر خاتمی، نائب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی گفتگویی انجام داده است که به این شرح می باشد.

سوال: ما الان نیروی کافی به عنوان پزشک خانواده داریم در کشور فعالیت کند یا نه؟ ما تخصصی به اسم پزشک خانواده داریم؟ الان از همان متخصص پزشک خانواده آیا تعداد قابل توجهی از پزشکان ما هستند یا نه قرار است از پزشکان عمومی استفاده بشود به عنوان پزشک خانواده؟

خاتمی: بله ما اگر بنا باشد که از متخصصان پزشک خانواده استفاده کنیم که تا سال ها نمی توانیم اصلا این را اجرا بکنیم ما تعدادی به عنوان نقاط کانونی قرار هست که از متخصصین پزشک خانواده استفاده بشود برای بقیه استقرارهای پزشکی مان قرار است که از پزشکان عمومی دوره دیده با دوره های کوتاهی که می بینند استفاده بکنیم اصولا بنا بوده که در طی برنامه های گذشته نظام آموزشی پزشکی ما هم متاثر از این موضوع بشود یعنی پزشکان عمومی ما واحدهایی را در جریان آموزش در ارتباط با پزشکی خانواده بگذرانند که البته از آن غفلت شده ولی اقداماتی اخیرا شروع شده بنابراین ما در هم در مورد ابنیه یعنی همین پایگاه های سلامت و هم در مورد مراکز بهداشت و درمان جامعه سلامت و هم نیروی انسانی که اشاره کردید کمبودهایی داریم .

مجری: می توانید یک عدد بگویید که الان دیگر به عنوان پزشک خانواده زیرمجموعه این طرح قرار گرفتند؟

خاتمی: ببینید ما حدودا شش هزار نفر شاید نیروی پزشک خانواده لازم داشته باشیم که البته این را کمبود داریم.

سوال: الان چند تا داریم؟

خاتمی: الان شاید نیمی از این موارد( یعنی سه هزار تا) ، حالا مساله این جاست که گفته میشود ما پزشک کم داریم اگر پزشک کم داریم شما هم که نمی خواهید کل کشور را اجرا کنید الان دوستان ما در وزارت بهداشت گفتند ما از هر استان از هر دانشگاه هر شهری که آمادگی داشته باشد می خواهیم شروع کنیم اتفاقا یکی از پاشنه آشیل های موفقیت یا عدم موفقیت این طرح این است که ما دیگر این را فراگیر بکنیم یعنی اگر این فراگیری نباشد و اختیاری باشد خودش این عدالت در سلامت و اقتصاد سلامت را متزلزل می کنیم .

سوال: اشاره می کردید که این طرح باید فراگیر باشد اما خب گفتید که در برخی از مناطق به مرحله اجرا درامده وزیر بهداشت قبل اینکه فروردین ماه بود که مصاحبه کردند که از اول اردیبهشت طرح پزشک خانواده به صورت سراسری در تمام استان ها اجرا خواهد شد یعنی ما هنوز به آن مورد نرسیدیم؟

خاتمی: مشخصا با آمار و ارقامی که دوستان می دهند به هیچ عنوان به آن نقطه نرسیدیم البته دوستان می فرمایند که ما تا پایان سال به تدریج این کار را فراگیر خواهیم کرد که البته ما معتقدیم با هر نسبتی که می خواهیم این طرح را شروع کنیم باید کار کالبد درستی داشته باشد که بتواند نظام ارجاع و پزشک خانواده را به ما محقق بکند بنابراین ما ابهاماتی داریم در کمیسیون بهداشت و درمان که همین هفته ازآقای وزیرخواستیم که روز دوشنبه در کمیسیون حاضر خواهند شد در توضیح این مطالب و رفع ابهامات و هم چالش هایی که وجود دارد با ایشان گفتگو می کنیم.

سوال: درمانگاه ها، مطب ها ، بیمارستان های دولتی و خصوصی و البته می دانم که اولویت با مناطق محروم است شاید آنجا بیمارستان های خصوصی کمتر باشند در هرکدام از این چهار موردی که یا چهار مرکزی که من نام بردم علاوه بر این که حالا خانه های بهداشت و سلامت هم هستند در تمام این ها افرادی به عنوان همان مراقبین بهداشت و پزشکان خانواده مستقر خواهند بود؟

خاتمی: دوستان در این زمینه در بعضی از موارد  معتقدند که ما شروع خواهیم کرد و این خودش شما نگاه کنید اگر وقتی که پایلوت بود این مثلا در دو استان فارس و مازندران بود گفتیم کل استان فارس در واقع یک رویه برای ارائه خدمات سلامت وجود دارد ولی وقتی الان ما در استان هایی مثلا افزایش پیدا خواهد کرد فرضا به ده استان در ده استان هم قرار نیست کامل اجرا بشود قرار است که در برخی از شهرها که از نظر چیدمان نیرو، ابنیه، تجهیزات آمادگی وجود دارد و دانشگاه اعلام آمادگی می کند این طرح اجرا بشود شما ملاحظه بکنید یک بام و چند هوایی که در هر استان وجود خواهد داشت یعنی یک نابرابری در ارائه خدمات و ریل گذاری های متفاوت در شهرهای مختلف این خودش یکی از چالش ها است. 

سوال: تقریبا تفاوت در امکانات و تجهیزات کلان شهرها با مناطق محروم خیلی متفاوت است.

خاتمی: بنابراین ما در روستاها که فاصله ای در هم کیفیت و هم کمیت ارائه خدمات با روستاها وجود دارد حالا دیگر قرار است فرضا این شهر با آن شهر متفاوت بشود ما زمانبندی مشخصی هم برای پوشش کامل همه شهرها تعیین نشده امیدواریم که دوستان در این زمینه ها تدابیری بیاندیشند که ما بتوانیم بدون نقص این طرح مهم را یکی از راهکارهای گریز ناپذیر برای نظام سلامت دلایلی که اول عرایضم خدمتتان گفتم ما ناگزیریم به این سمت برویم یعنی با کمبود منابع می خواهیم خدمات سلامت را با عدالت به همه مردم برسانیم.

سوال: بیمار پزشک چه تشویق ها و تخفیف هایی برای بیمار در نظر گرفته می شود برای این که ابتدائا به متخصص مراجعه نکند به پزشک خانواده مراجعه بکند و چه تسهیلات، تشویق ها و مشوق هایی برای پزشک خانواده در نظر گرفته می شود که مورد معاینه قرار می دهد بیمار را و ارجاع بدهد بیمار را به متخصص و فوق تخصص؟

خاتمی: بله مشوق هایی که وزارت بهداشت اعلام کرده و در قانون بودجه سال جاری هم منعکس هست این است که تمام کسانی که از این مسیر برای دریافت خدمات استفاده بکنند ما حتی فرانشیز را حذف خواهیم کرد که البته این خودش یکی از چالش هاست .

سوال: این جا چه اتفاقی می افتد؟

خاتمی: برای این که فرانشیز پایه درمان هست و در کل دنیا این یک اصل پذیرفته شده است که ما فرانشیز را گذاشتیم برای این که خدمات القائی شکل نگیرد اساسا یکی از اهدافی که پزشک خانواده دنبال می کند که این که ما ارزش افزایی را در خدمات و ارائه خدمات داشته باشیم به جای خدمات القائی اینکه من بتوانم به راحتی خدمات را از سطح دو بگیرم به جای سطح یک و از سطح سه بگیرم به جای سطح دو بگیرم اصولا این رویه شکل نخواهد گرفت.

سوال: طرح پزشک خانواده چند سال است که مطرح شده؟

خاتمی: تقریبا ۱۷ هیجده سال است که مطرح است.

سوال: هفده ۱۸ ساله که این ابهامات بوده؟ یا این که طرح مورد بازنویسی مجدد قرار گرفته این ابهامات ایجاد شده؟

خاتمی: خیر ما نسخ مختلفی نوشته شده برای موضوع صفر یک ، صفر دو، صفرسه آخرین نسخه ای که دوستان ما در وزارت بهداشت به آن رسیدند من این نکته را عرض کنم ما یک سال است که در کمیسیون کمیته ای تشکیل دادیم تحت همین عنوان.

سوال: پس چطور حالا که می گویند از اول اردیبهشت طرح سراسری شده که هنوز ابهامات هست.

خاتمی: ما توی این جلسات کمیته دوستان وزارت بهداشت هم حضور پیدا کردند تمام کسانی هم که ذی مدخل هستند سازمان برنامه و بودجه همه دستگاه های نظارتی موضوع حضور پیدا کردند و شیوه نامه را با هم مرور کردیم منتها دوستان در ارائه برنامه تقریبا با یک انحرافی با آن مسائلی که  مطرح شده آن هم دلیلش را مطرح می کنند کمبود نیرو ببینید کمبود نیرو هیچ اشکالی ندارد ولی ما آن فرمت و چارچوب موضوع را اگر رعایت نکنیم دیگر به اهداف برنامه نمی رسیم بنابراین این ابهامات را البته ما قابل رفع میدانیم چون دوستان هم به سیر تدریجی ماجرا معتقدند که ما الان کامل که اجرا نمی کنیم در همه نقاط به تدریج می خواهیم ظرفیتمان را کامل بکنیم و تجهیز بکنیم مراکز را مراکزی را اگر نداریم استیجاری اگر داریم تکمیل بکنیم نیروهایشان را تکمیل بکنیم فرضا یکی از عناوینی که اشاره می کنند ما منابعی نداریم که به پزشکان عمومی مان بدهیم ببینید ما اگر سطح اول را که درست می چینیم مراقبین را هم می چینیم در سطح دوم اگر ما پزشک را انگیزه دار نکنیم برای این که این خدمات را به درستی دریافت بکند خوب مسیر به انحراف می رود یعنی ما از همه اهداف عدالت و پرداخت از جیب مردم و شاخص های مهم دیگری که نظام ارجاع مدنظر هست دور می افتیم ببینید در بودجه سال جاری حدود ۴۶ و نیم هزار میلیارد تومان برای اجرای پزشک خانواده پیش بینی شده و سازمان و برنامه را هم مجلس مکلف کرده که از محل یک درصد ارزش افزوده مبالغ را کامل در اختیار وزارت بهداشت قرار بدهد یعنی در ادامه هم ما با پشتوانه ای که مجلس برایشان درست کرده کمبودی نخواهند داشت یعنی بدون سقف آنچه که یک درصد ارزش افزوده محقق خواهد شد و مبلغ نقدی هم هست این باید در اختیار وزارت بهداشت قرار بگیرد اما به شرطی که وزارت بهداشت در مسیر پزشک خانواده آن را هزینه کند و گرنه با کمبودهای بودجه ای و اعتباری که در بخش دیگر اتفاق خواهد افتاد ممکن است که دوباره چیزی برای پزشک خانواده نماند.

سوال: از یک طرف به شما می گویند کمبود نیرو داریم برای اجرای طرح طرحی مثل پزشک خانواده که خب طرح بزرگ و سراسری است از این طرف ظرفیت پذیرش پزشکان را کم می کنند که خوب ما پزشک زیاد داریم این دو تا را چطوری می شود در کنار هم توجیه کرد؟

خاتمی: البته می دانید که ظرفیت زیاد شده و ما روی این هم حرف داریم ما ظرفیت افزایش بالغ بر ۳۰ درصد پزشکان عمومی ما به غیر از حرفه خودشان مشغول هستند به همین خاطر اگر ما منابع را در این زمینه مکفی ببینیم همین نیروهای موجود می تواند بسیاری از کمبودهای ما را جبران بکنند.