ارث زن بدون فرزند به چه کسانی می‌رسد؟

به گزارش خبرنگار قضایی خبرگزاری صدا و سيما سرنوشت ارث زن بدون فرزند یکی از سؤالاتی است که بسیار پرسیده می‌شود و برخی از مردان که همسرشان فوت کرده است، درپی آن هستند که بدانند آیا می‌توانند به دادگاه مراجعه و اموال و دارایی باقی مانده از همسرشان را مطالبه کنند یا خیر؟

ما در این نوشته به توضیح این سوال براساس قانون مدنی می‌پردازیم.
یکی از مسائلی که با فوت افراد ایجاد می‌شود، مشخص نمودن وراث و تقسیم ارث بین آن‌ها است. یکی از سؤالاتی که ممکن است در این زمینه، برای افراد مطرح شود این است که ارث زن بدون فرزند به چه کسانی می‌رسد و چه افرادی وارث او محسوب می‌شوند.

به‌موجب ماده ۸۶۲ قانون مدنی، وراث متوفی به سه‌طبقه تقسیم‌بندی می‌شوند که طبقه اول شامل پدر، مادر، فرزندان و نوه‌های متوفی است. در این طبقه پدر و مادر و فرزندان متوفی در درجه اول و نوه‌های او در درجه دوم قرار می‌گیرند.
طبقه دوم ورثه شامل اجداد، برادر، خواهر و اولاد آن‌ها هستند که اجداد، برادر و خواهر در درجه اول و فرزندان آن‌ها در درجه دوم قرار می‌گیرند.
طبقه سوم و آخرین طبقه نیز به عمو، عمه، خاله و دایی و فرزندان آن‌ها اختصاص دارد که در این طبقه‌بندی نیز، عمو، عمه، خاله و دایی در درجه اول و اولاد آن‌ها در درجه دوم هستند.

در چه شرایطی تمام ارث زن به شوهرش می‌رسد؟

بنا بر ماده ۸۶۴ قانون مدنی، زوج و زوجه به‌واسطه فوت دیگری از هم ارث می‌برند.
توجه زوجه به این نکته ضروری است که زن و شوهر، تنها درصورتی‌که ازدواج آن‌ها دائمی باشد در ارث یکدیگر شریک می‌شوند. ماده ۹۴۰ قانون مدنی دراین‌خصوص بیان می‌دارد: «زوجین که زوجیت آن‌ها دائمی بوده و ممنوع از ارث نباشند از یکدیگر ارث می‌برند.»
بر اساس ماده ۸۶۳ قانون مدنی در رابطه با طبقات و درجات ارث، وارثان طبقه بعد وقتی ارث می‌برند که از وارثان طبقه قبل، هیچ‌کسی وجود نداشته باشد؛ بنابراین، بر طبق طبقات و درجات ذکر شده در قسمت فوق، اگر زنی فوت نماید و فرزندی نداشته باشد، در درجه اول والدین و شوهر او، وارث محسوب می‌شوند.

درصورتی‌که افراد طبقه اول موجود نباشند یا پیش از زن، فوت نموده باشند نوبت به افراد طبقه دوم ارث می‌رسد و به همین ترتیب تا طبقه سوم. نکته مهم در این زمینه آن است که برای ارث بردن افراد، از زن بدون فرزند، نباید مانعی وجود داشته باشد.
برای مثال اگر زن بدون فرزندی توسط شوهرش به قتل برسد، مرد به‌هیچ‌وجه از او ارث نخواهد برد، زیرا بر طبق ماده ۸۸۰ قانون مدنی، قتل یکی از موانع ارث محسوب می‌شود.
درصورتی‌که زنی فوت نموده و فرزندی نداشته باشد و تنها وارث او شوهرش باشد، مرد تمام ارث را می‌برد. ماده ۹۴۹ قانون مدنی دراین‌خصوص بیان می‌دارد: «در صورت نبودن هیچ وارث دیگر به‌غیر از زوج، شوهر تمام ترکه زن متوفی خود را می‌برد.»
نکته قابل‌توجه این است که مرد در صورتی تمام ارث را خواهد برد که زن هیچ‌گونه فرزندی نداشته باشد و در این میان، تفاوتی میان فرزند مشترک یا فرزند همسر سابق زن وجود ندارد.