ثبت طرح‌های پژوهشی پایان‌نامه در سامانه نظام نوین اطلاعات پژوهش‌های پزشکی ایران

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از وبدا، دکتر یونس پناهی افزود: این مسئله با هدف ایجاد شفافیت و صحت در امور پژوهشی انجام می‌شود.

 

وی با بیان این مطلب و اشاره به فرایند اخلاقی انجام مطالعات که شامل طرح‌های تحقیقاتی و پایان نامه‌ها می‌شود، ادامه داد: تمامی طرح نامه‌های پژوهشی و پایان نامه‌ها پس از تأیید علمی توسط یک مرجع علمی صلاحیت دار و اخذ «مصوبه شورای پژوهشی» برای بررسی و دریافت «تأییدیه و شناسه اخلاق» به کارگروه یا کمیته اخلاق در پژوهش که اعتبار آن توسط کارگروه وزارتی اخلاق در پژوهش تأیید شده است، ارسال می‌شود. برای هر طرح‌نامه پیشنهاد شده، مصوبه و شناسه اخلاق، از طریق «سامانه ملی اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی» صادر می‌شود.

 

دکتر پناهی با بیان اینکه حتی سردبیران مجلات علمی نیز موظف به بررسی شناسه اخلاق مقالات هستند، تصریح کرد: سردبیران مجلات کشور موظف هستند تا شناسه اخلاق در پژوهش را حین پذیرش مقاله از نویسندگان برای بررسی دریافت کنند و این موضوع منطبق بر قواعد بین المللی چاپ اخلاقی بررسی مقالات پژوهشی است.

 

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در خصوص رعایت استاندارد‌های اخلاقی در پایان نامه‌های دانشجویی عنوان کرد: مسئولیت اصلی رعایت استاندارد‌های اخلاقی در پایان نامه‌های دانشجویی بر عهده استاد راهنمای اول به عنوان پژوهشگر اصلی است.

 

وی تأکید کرد: اساتید راهنما، مشاور، داور و شورا‌های تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌ها، دانشکده‌ها و مؤسسات آموزشی _ پژوهشی موظف هستند که در صورت مشاهده هرگونه تخلف پژوهشی، به ویژه در مورد پایان‌نامه‌ها، مراتب با کارگروه اخلاق در پژوهش مؤسسه مربوطه در میان بگذارند. کارگروه اخلاق در پژوهش مستقر در مؤسسات علوم پزشکی، پس از دریافت گزارش، باید موضوع را بررسی کرده و در صورت احراز هرگونه تخلف، موضوع را پیگیری کنند و با فرد خاطی برخورد قاطع خواهد شد.

 

دکتر پناهی همچنین به تشریح جزئیاتی از نحوه نظارت بر همانندجویی مقالات علوم پزشکی پرداخت و گفت: برای همه موضوعات و مسائلی که مرتبط با انجام درست پژوهش و رعایت اخلاق در پژوهش است، دستورالعمل‌ها، اصول استاندارد‌ها و ضوابط خاص و ویژه‌ای وجود دارد که انجام مطالعات علمی باید بر اساس آن‌ها انجام شود و تخطی از این موارد توسط کارگروه یا کمیته‌های اخلاق در پژوهش مورد بررسی قرار گرفته و برخورد متناسب و مقتضی صورت می‌گیرد.

 

وی با اشاره به ثبت تمامی اطلاعات مربوط به طرح‌های پژوهشی پایان‌نامه و رساله در سامانه ملی اخلاق، یادآور شد: ضابطان پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی جهت بازرسی از شرکت‌ها و مؤسسات ارائه دهنده خدمات پژوهشی و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی تأیید صلاحیت می‌شوند و تعیین ناظر اخلاقی برای نظارت بر طرح‌های تحقیقاتی و پایان نامه‌ها توسط کارگروه کمیته اخلاق در پژوهش انجام می‌شود.

 

وی عنوان کرد: طرح‌های پژوهشی پایان‌نامه یا رساله‌های فاقد طبقه‌بندی محرمانه پس از تصویب در کارگروه کمیته اخلاق مؤسسه در سامانه نظام نوین اطلاعات پژوهش‌های پزشکی ایران ثبت می‌شود.

 

دکتر پناهی به فرآیند مشابهت یابی تمامی پایان‌نامه و رساله‌ها قبل از دفاع در سامانه «بانک اطلاعاتی پایان نامه‌های علوم پزشکی کشور» اشاره کرد و گفت: سامانه ملی اخلاق و سامانه نظام نوین اطلاعات پژوهش‌های پزشکی ایران (نوپا)، قابلیت نمایه‌سازی اطلاعات را به‌طور کامل دارد. همچنین سامانه نوپا؛ دارای قابلیت نمایه‌سازی طرح‌های تحقیقاتی و پایان نامه‌ها و دربرگیرنده ۱۳ سامانه تخصصی علمی و پژوهشی است که همه عناصر و داده‌های پژوهشی را به طور مجزا گردآوری و سازماندهی می‌شود.