چالش‌های جدید امریکا در شرق سوریه

تسویه حساب خونین میان نیرو‌های مورد حمایت امریکا در شرق سوریه

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ در دو سال گذشته مناطق مختلف سوریه آرامش نسبی را پشت سر گذاشت و خبری از درگیری‌ها به ویژه در محور‌های شمالی نبود، اما در هفته‌ها و روز‌های اخیر اتفاقاتی رخ داده که دوباره تحولات میدانی این کشور را به تیتر‌های اصلی رسانه‌های منطقه و جهان تبدیل کرده است.

طی روز‌های اخیر درگیری‌های شدیدی میان شبه‌نظامیان قسد و مجموعه موسوم به «شورای نظامی دیرالزور» روی داده است که هر دو زیر نظر اشغالگران آمریکایی هستند.

این درگیری ها، اعضای نیرو‌های سوریه دموکراتیک به رهبری کرد‌ها را در مقابل متحد سابق آن یعنی شورای نظامی دیرالزور به رهبری اعراب و برخی از قبایل عرب منطقه‌ای قرار داده است.

گروه جدایی طلب «قسد» ستون فقرات پروژه آمریکا را تشکیل می‌دهد که واشنگتن به دنبال گسترش آن در آینده است
ظاهرا گروه «قسد» حاضر به ادغام یا همکاری با مخالفان نظام سوریه در ادلب نیست و همزیستی و همکاری با عشایر عربی برایش دشوار است.

هنوز دامنه درگیری‌های مسلحانه میان عناصر مسلح «شورای نظامی محلی» در دیرالزور در شرق سوریه با گروه‌های مسلح قبایل بومی و شبه‌نظامیان دموکراتیک کرد مورد حمایت آمریکا (قسد) فروکش نکرده بود که ناگهان اخباری از بازداشت خانگی رهبر شواری نظامی دیرالزور توسط نیرو‌های کرد (قسد) به اتهام فساد منتشر شد و همزمان با این اقدام، گروه‌های مسلح محلی حامی «ابو خوله» با فراخوانی از تشکیل حکومت خودمختار در دیرالزور با حمایت آمریکا در دیرالزور خبر می‌دهند.

پایگاه خبری «الخابور» با انتشار خبری اعلام کرد که «باهوز ادال»، از رهبران حزب کارگران کرد (PKK) که به تازگی از محل اختفای خود از کوه‌های قندیل عراق به دیرالزور برگشته، عامل پروژه بازداشت رهبران شورای نظامی دیرالزور بوده است.
ابوخوله ریاست «شورای نظامی دیرالزور» را بر عهده داشت و همچنین یکی از فرمانده برجسته عرب در «نیرو‌های دموکراتیک سوریه» (قسد) بود.

پس ازبازداشت احمد الخبیل معروف به «ابو خوله» فرمانده گروه مسلح «شورای نظامی دیرالزور» در روز یکشنبه، درگیری‌ها میان «نیرو‌های دموکراتیک سوریه» و افراد مسلح وفادار به طوایف عرب در حومه دیرالزور شدت گرفت.

شبه نظامیان موسوم به "نیرو‌های سوریه دموکراتیک" (قسد) پس از حمله به خانه‌های تعدادی از سران گروه مسلح «شورای نظامی دیرالزور» در منطقه خشمان و العزیزیه در استان الحسکه و احاطه کردن منطقه غویران و زندان الصناعه، آن‌ها را بازداشت کردند.

با گذشت چند روز از آغازجنگ میان دو طرف، عشایر کنترل بسیاری از روستا‌ها و شهر‌های وابسته به نیرو‌های دموکراتیک سوریه را در شرق دیر الزور به دست گرفته اند.

این اتفاق پس از آن رخ داد که آن‌ها کنترل چندین ایست بازرسی نیرو‌های قسد را در شهر‌های ذیبان، الشحیل و درنج به دست گرفتند و به کاروان نیرو‌های قسد که از رقه می‌آمد در منطقه الحاوی در غرب دیرالزور حمله کردند و تعدادی از جاده‌های اصلی حومه شهر را بستند.

تعرض مکرر مزدوران قسد به عناصر موسوم به شورای نظامی دیرالزور و همچنین عشایر عرب سوریه به تشدید درگیری‌ها و پایان عمر سیطره نیرو‌های قسد برشرق سوریه منجرشده است.

درگیری‌ها میان این گروه‌ها حداقل ۴۰ نفر کشته و ده‌ها زخمی در استان نفت خیز دیرالزور در شرق سوریه برجای گذاشته و بدترین درگیری میان این گروه‌ها در سال‌های اخیر است.

مساحتی که عشایر عرب بر آن مسلط شده‌اند از شمال دیرالزور تا مرز عراق و مقابل منطقه البوکمال در شرق کشیده شده است.

امریکا نگران احیای داعش است یا پایان سلطه خود بر مناطق نفتی سوریه؟

در پی درگیری‌های چند روزه بین «قسد» و «شورای نظامی دیرالزور» به عنوان دو گروه شبه نظامی رقیب تحت حمایت واشنگتن در شرق سوریه، ارتش ایالات متحده آمریکا خواستار توقف این درگیری‌ها شد و هشدار داد که این درگیری‌ها می‌تواند به احیای مجدد گروه تروریستی داعش کمک کند.

نظامیان آمریکایی با نیرو‌های کرد دموکراتیک سوریه (قسد) وابسته به آن‌ها مدت هاست که به صورت غیر قانونی در شمال و شمال شرق سوریه حضور دارند و علاوه بر غارت منابع نفتی و ثروت این کشور، جنایاتی را علیه ساکنان این مناطق انجام می‌دهند.

وجود منابع بزرگ نفتی و گازی در شرق استان دیرالزوراهمیت این مناطق را در شرق رود فرات چند برابر کرده و باعث شد آمریکایی‌ها در سال‌های گذشته این محور را به بهانه مبارزه با داعش و حمایت از اکراد منطقه به اشغال دربیاورند.

میدان‌های نفتی مهمی از جمله «غلبان، یونس، التنک، شعیطات، قهار۱، قهار۲، ازرق، جرینوف، العمر، سیجان، غواری، الجفره، کونیکو، رمیلان و ...» در این محور واقع شده اند و آمریکایی‌ها چند پایگاه نظامی را برای غارت این منابع تاسیس کردند.

میدان نفتی العمر بزرگترین میدان از لحاظ مساحت و برداشت در شرق فرات محسوب می‌شود و «التنک» هم دومین میدان بزرگ نفتی در منطقه «شعیطات» واقع شده و میدان «رمیلان» حدود هزار و ۳۲۲ چاه نفت و ۲۵ چاه گاز دارد و میدان گازی کونیکو هم که سابق یک منبع بزرگ برای تولید برق دولت سوریه به شمار می‌آید در اشغال آمریکایی‌ها و نیرو‌های تحت فرمان آنان است.

منابع نفتی و گازی شرق رود فرات یکی از دلایل آمریکایی‌ها برای تحرکات و ماجراجویی جدید به شمار می‌آید و در مقطع فعلی نوع رفتار آنان‌ها برای افزایش سطح تنش در منطقه حساس، راهبردی و پیچیده شرق سوریه نشان می‌دهد اهداف بزرگتری را در این محور دنبال می‌کنند که قطع ارتباط نیرو‌های جبهه مقاومت در مرز‌های مشترک عراق و سوریه و مسدود کردن مسیر راهبردی «تهران - مدیترانه» که بر معادلات جهانی هم تاثیر گذار است یکی از همین موارد به شمار می‌آید.

دیگر اهداف امریکا از تسلط بر شرق سوریه

انتقال نیرو‌های آمریکایی از عراق به سوریه و تقویت حضور آن‌ها در میادین گاز و نفت در دیرالزور و الحسکه و الرقه و تقویت نیرو‌های جدایی طلب قسد و تلاش برای برطرف کردن اختلافات بین قسد و عشایر عربی، همگی نشان می‌دهد هدف تحرکات آمریکا، حفظ پروژه جدایی طلبی در شرق فرات است که اکنون در محاصره ترکیه و روسیه و نظام سوریه و عشایرعربی قرار دارد.

آمریکا تلاش می‌کند کمربند دفاعی با کمک عشایر عربی ایجاد کند تا آن‌ها را از دمشق و آنکارا دور کند. واشنگتن همچنین به مخالفان نظام سوریه در ادلب سیگنال مثبت فرستاده و همزمان به دنبال فاصله انداختن بین روسیه و نظام سوریه با ترکیه است.

منابع مطلع هدف‌های متعدد و گاهی متناقضی را برای تحرکات جدید آمریکایی‌ها در مثلث مرزی میان سوریه-اردن-عراق مطرح می‌کنند، اما مهمترین هدف ایجاد هماهنگی میان نیرو‌های وابسته به کُرد‌های سوریه و گروه‌های مخالف دمشق علیه نیرو‌های همپیمان پیمان دمشق است که در نزدیکی این منطقه مستقر هستند.

تحرکات آمریکا شامل احیای تشکیلات نظامی مسلح در جنوب شرق سوریه با هدف ایجاد کمربند عشایر عربی در طول مرز‌های سوریه و عراق است و گفته می‌شود نیرو‌های آمریکایی در حال آموزش دادن نیرو‌های سوری مخالف نظام در استان ادلب هستند.

کمک گرفتن آمریکا از مخالفان سوری و تشدید تحریم‌ها علیه سوریه و سرمایه گذاری روی اعتراضات در استان‌های سویداء و حلب و مناطق ساحلی سوریه به خامت اوضاع معیشتی و فساد، بخشی از تلاش‌های امریکا ناامن سازی سوریه است که اکنون با وقوع درگیری‌ها و تسویه حساب‌های خونین میان نیرو‌های موردحمایت آن چالش جدی بر سر راه اجرای این سناریو ایجاد کرده است.

به اعتقاد ناظران هر چند امکان دارد درگیری‌های جاری میان نیرو‌های تحت حمایت امریکا با مداخله این کشور به پایان برسد، اما تبعات این رویارویی باعث شعله ور شدن بحران‌های جدید در منطقه شرق خواهد شد و تا زمان حضورآمریکایی‌ها و ادامه حضور تشکیلات نظامی جدایی طلب یا غیر جدایی طلب مستقل از دولت سوریه، ادامه خواهد یافت. احمد کاظم زاده