بره موم، ماده نگهدارنده طبیعی برای مواد غذایی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما استان خوزستان، بره موم یا چسب زنبـور، ماده‌ای است که توسط زنبور‌های عسـل کـارگر از گیاهان مختلف و به طور خاص از جوانه و گل درختان غـان، سپیدار، بلوط، کاج‌ها و بید جمع آوری و پس از بلعیدن و انجام عمل گوارشی بر روی آن، به صورت ماده‌ای رزینی و چسبناک تولید می‌شود.

 

زنبور‌ها از این ماده برای بستن منافذ داخل کندو و حفاظت از آن در مقابل حیوانات و میکروارگانیسم هـای مـزاحم، نور و رطوبت، ضدعفونی نمودن محیط داخلی و تنظیم دمای داخلی کندو استفاده می‌کنند. بـره مـوم خـام معمولاً از ۵۰ درصد صمغ گیاهی، ۳۰ درصـد مـوم، ۱۰ درصد اسید‌های چرب ضروری و آروماتیک یا معطر، ۵ درصد گرده و ۵ درصد مواد آلی دیگر تشکیل شده است.

 

ترکیب شیمیایی بره موم بسیار پیچیده بوده و بیش از ۴۰۰ ترکیب شیمیایی مختلف در این ماده شناسایی شده است و بیشترین ترکیب شیمیایی آن بر پایه ترکیبات پلی فنلی هستند.

 

 

فلاونوئید‌ها جزو ترکیبات پلی فنولیک موجـود در برخی از گیاهان بوده و به میزان متفاوتی در بـره مـوم دیده می‌شوند. مهم‌ترین اجـزای فعال شیمیایی این ماده شامل؛   دی هیدروچالکون، چالکون، فلاون، ترپن، اسید‌های معطر و آلدئید‌ها بوده و حاوی مواد معدنی مختلفی ماننـد منیزیم، کلسیم، سدیم، روی، آهـن، کلسیم، آلومینیوم، سلنیوم و برخی ویتامین‌ها مانند C، B۶، B۲، B۱ و E و تعدادی اسید چرب هستند.

 

باتوجه به اهمیتی که این ماده مهم تولیدی زنبور عسل دارد، محققان ایرانی به ارزیابی خواص فیزیکوشیمیایی، آنتی‌اکسیدانی و ضدمیکروبی پرداخته و قابلیت آن به عنوان یک نگهدارنده طبیعی برای موادغذایی را بررسی کرده اند.

 

آن‌ها در این پژوهش، ابتدا به عصاره‌گیری بره‌موم با استفاده از روش‌های خیساندن در الکل اتانول۲۰ و ۷۰ درصد و همچنین استخراج به روش اولتراسونیک یا فراصوت پرداخته و سپس خواص یادشده را مورد مطالعه قرار داده اند.

 

در این تحقیق ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی، میزان ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی، خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدمیکروبی عصاره‌ها اندازه‌گیری شده اند.

 

 

نتایج نشان داد، بیشترین میزان ترکیبات فنلی و همچنین خاصیت آنتی‌اکسیدانی بره موم در عصاره‌های اولتراسونیک آن وجود دارد. همچنین نتایج بررسی خاصیت ضدمیکروبی عصاره‌ها نشان داد، حساس‌ترین باکتری، استافیلوکوکوس‌اورئوس در مقابل عصاره اولتراسونیک بود.

 

میزان ترکیبات فنلی، فلاونوئیدی، آنتی‌اکسیدانی و ضد میکروبی استخراج شده در عصاره اتانولی ۷۰ درصد بیشتر از عصاره اتانول ۲۰ درصد بود و در روش اولتراسوند نیز، در مدت زمان کم، میزان زیادی از ترکیبات فعال در حلال اتانول ۲۰ درصد استخراج گردید.

 

به گفته محققان؛ از بررسی‌های فوق می‌توان نتیجه گرفت که عصاره‌های اتانولی ۷۰ درصد، اثر آنتی اکسیدانی و ضدمیکروبی پایدارتر و بیشتری از اتانول ۲۰ درصد دارند، زیرا بیشتر ترکیبات فعال ضدمیکروبی و آنتی اکسیدان شناخته شده، در آب نامحلول هستند.

 

همچنین در روش اولتراسونیک با اتانول ۲۰ درصد نیز با ترکیب روش‌ها می‌توان میـزان زیادی از ترکیبات فعال موجود در بره موم را با صرفه جویی در زمان، حلال و کمترین آسیب به محیط زیست استخراج کرد و این عصاره را به عنوان آنتی اکسیدان، ضدمیکروب و نگهدارنده طبیعی در صنایع غذایی استفاده کرد.