در حال حاضر موضوع فلسطین در دستور کار اول جهانی قرار گرفته است

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، برنامه جهان امروز شبکه خبر که  ۲۰ آذر از شبکه خبر پخش شد میزبان غلامرضا کریمی کارشناس مسائل بین الملل بود که با موضوع اینکه چرا این بار وتوی آمریکا با واکنش‌های گسترده‌تری روبه رو شده است پخش شد ، مشروح این گفتگو را در زیر می خوانید.

سوال: چرا این بار وتوی آمریکا با واکنش‌های گسترده‌تری روبه رو شده است؟
کریمی:  به‌هرحال کار بزرگی در روز‌های گذشته انجام شده دبیرکل سازمان ملل بعد از پنج دهه از ابزار ماده نود و نه منشور ملل متحد استفاده کرده.
براساس این ماده اگر دبیرکل سازمان ملل تشخیص بدهد  نقض گسترده صلح و امنیت بین المللی در جایی وجود دارد می‌تواند شورای امنیت را موظف کند فوراً به این موضوع رسیدگی کند. وقتی دبیرکل سازمان ملل از این ابزار استفاده کرد انتظار می‌رفت روی موضوع آتش‌بس اجماعی  بین پانزده عضو شورای امنیت صورت گیرد.اما متأسفانه علی‌رغم این که همیشه موضع سه کشور فرانسه انگلیس و آمریکا یکسان بود در این قطعنامه فرانسه رأی مثبت داد، انگلستان رأی ممتنع داد ولی آمریکا وتو کرد و در واقع به آن سرانجامی که باید می‌رسید نرسید و اینجا واقعاً آمریکا خودش را در مقابل دنیا و افکار عمومی دنیا قرار داد.

سوال: تیتر خیلی از رسانه‌ها هم بود؟
کریمی: بله دقیقا، و به نوعی خودش را شریک تمام جنایت‌هایی که رژیم صهیونیستی در غزه انجام می‌دهد قرارداد. چون به‌هرحال قطعنامه سازمان ملل به دنبال این بود که فقط آتش بس برقرار کند؛ و هیچ نسبتی بین آن چیزی که در هفت اکتبر اتفاق افتاد در عملیات طوفان الاقصی با این کاری که رژیم صهیونیستی در غزه انجام می‌دهد وجود ندارد بعضی‌ها استناد می‌کنند به دفاع مشروع، نابودی هفتاد درصدخانه‌های نوار غزه توسط هواپیما‌هایی که بی‌محابا حمله می‌کنند به مردم عادی، کشتار هجده هزار و دویست نفر انسان که هفتاد درصد شان زن و کودک بودند هیچ نسبتی با واکنش به یک عملیات وجود ندارد. بنابراین کاری که آمریکایی‌ها انجام دادند در واقع به نوعی تقابل با تمامی افکار عمومی دنیا بود و طبیعتاً دبیرکل سازمان ملل که می‌گویم بعد از پنج دهه از این ابزار استفاده می‌کند حتماً ابزار‌های دیگری را باید در روز‌های آینده استفاده کنند و یکی از آن‌ها در واقع ابزار قطعنامه اتحاد برای صلح است.

سوال: توضیح می‌فرمایید؟
کریمی: قطعنامه استفاده برای صلح می‌گوید شورای امنیت کارایی خودش را به دلیل استفاده از وتو‌های متعدد از دست می‌دهد این ابزار در اختیار مجمع عمومی سازمان ملل متحد قرار می‌گیرد که بتواند قطعنامه‌ای را تصویب کند. در واقع از جامعه بین‌المللی بخواهد به صورت جدی‌تر به موضوع نقض صلح و امنیت بین‌المللی رجوع کند اگرچه مجمع عمومی سازمان ملل هم ابزار الزام‌آوری ندارد ولی خوب به‌هرحال کمک می‌کندافکارعمومی جهانی توجه بیشتری به موضوع داشته باشد و حتی به حدی این ابزار می‌تواند گسترده بشود که مجمع عمومی سازمان ملل می‌تواند مجوز استفاده از ابزار نظامی را هم پیشنهاد بدهد.

سوال:یعنی این ضمانت اجرا دارد؟
کریمی: ضمانت اجرایش محدود است، چون باید حداقل یکی دو قدرت بزرگ مدافع این تصمیم باشند و الان از آنجا که به هر حال آمریکایی‌ها تمام قد مدافع اسرائیلی‌ها هستند این  قطعنامه را دچار چالش می‌کند. ولی خوب به‌هرحال امروز اسرائیل و آمریکا در یک طرف و تمام دنیا در طرف دیگر قرار گرفتند افکار عمومی جهان به این جنایات  واکنش نشان می‌دهد. اصلاً این  روایت‌هایی که امروز از غزه می‌شود قابل پیش‌بینی برای غربی‌ها نبوده، غربی‌ها دچار یک تناقض خیلی بزرگی شدند آن‌ها همیشه از حقوق بشر حمایت می‌کردند آن‌ها همیشه مدافع نورم‌ها و هنجار‌های حقوق بشری بودند امروز در مقابل این سؤال جدی افکار عمومی قرار گرفتند که هجده هزار و دویست نفر زن و کودک بی‌گناه که هیچ نقشی در عملیات حماس نداشتند چرا باید کشته بشوند، چرا باید این همه ساختمان‌ها، اماکن مسکونی، بیمارستان‌ها، سیصد و هفتاد مرکز آموزشی هشتاد و هشت بیمارستان، سیصد مرکز درمانی، هشتاد و هشت مسجد سه تا کلیسا نابود شود؟این‌ها از منظر افکار عمومی جهان قابل قبول نیست ولی آمریکایی‌ها مقابل این موج ایستادند و به دلیل تعهدی که به اسرائیلی‌ها دارند کماکان در مقابل تمام تلاش‌های جهانی مقاومت می‌کنند.

سوال: با توجه به صحبت‌های شما ما مرور که بکنیم مواضع مقامات سه کشور اروپایی که حامی رژیم صهیونیستی هستند آلمان، انگلیس و فرانسه در حدود شصت روز گذشته اگر مرور کنیم بر این موضع‌گیری‌ها، آرام آرام دارند همسو می‌شوند با افکار عمومی مواضعشان نرم‌تر شده بعضاً دارند رژیم صهیونیستی را محکوم می‌کنند از کلماتی استفاده می‌کنند که انگشت را به سمت رژیم صهیونیستی می‌برد و آن‌ها را مقصر جلوه می‌دهد، اما همچنان آمریکا ایستاده آیا ممکن است در روز‌های آینده و با بیشتر شدن واکنش‌های افکار عمومی و به تعبیری لبریز شدن صبر افکار عمومی آمریکا هم تسلیم بشود؟
کریمی: حتماً همین‌طور است، البته این‌گونه نیست ما تصور کنیم که تماماً مقامات آمریکایی با رژیم صهیونیستی  همراهی دارند آن‌ها هم دارند یک تلاش‌های محدودی را انجام می‌دهند مثلاً وزیر امور خارجه، وزیر دفاع مرتباً دارند هشدار می‌دهند که این میزان کشتار مردم قابل قبول نیست.

سوال: یعنی حداقل در مقابل دوربین رسانه‌ها این حرف‌ها است؟
کریمی: این حرف‌ها هست و تلاش می‌کنند این دوگانگی، این آبروریزی و افتضاح بزرگی که برای موضوع حقوق بشر آمریکایی، نظم لیبرال غربی و آمریکایی به وجود آمده را  تصحیح کنند. منتها الان هم استدلالشان این است یعنی آمریکایی‌ها می‌گویند ما به این دلیل قطعنامه را وتو کردیم که بتوانیم اسرائیل را مهار کنیم که بیش از این آدم در نوار غزه نکشد. ولی این یک توجیه است. یعنی  افکار عمومی جهان  می‌بیند حجم کشتار‌ها را و نوع واکنش آمریکا رو می‌بیند، قطعاً اگر فشار‌های بین‌المللی افزایش پیدا کند این موجی که به جریانات ضد اسرائیلی در محیط بین‌المللی دارد شکل می‌گیرد افزایش پیدا می کند. الان تحولاتی که در آمریکای لاتین دارد اتفاق می‌افتد واقعاً چشمگیر است بی‌سابقه است نوع مواضع کشور‌های امریکای لاتین در حالی که اسرائیل در آنجا خیلی قبلاً نفوذ داشته و به دلیل روسای جمهور انقلابی که درآنجا وجود دارند نوع مواضعشان حتی اسرائیلی‌ها را به شدت متعجب کرده است.

سوال: در حالی که بولیوی با رژیم صهیونیستی قطع روابط دیپلماتیک کرد ؟
کریمی: و خیلی از کشور‌های دیگر، حتی وزیر خارجه رژیم صهیونیستی به آن‌ها گفت که یک مقداری در مواضعتان تجدید نظر کنید و اجازه بدهید ما کارمان را انجام بدهیم ولی آن‌ها حتی قوی‌تر از کشور‌های عربی وارد صحنه شدند و این نشان می‌دهد افکار عمومی جهان به دلیل اینکه انقلاب ارتباطات وجود دارد. به دلیل اینکه فضای رسانه‌ای بین‌المللی گسترده شده است آنچه که به صورت واقعی دارد اتفاق می‌افتد به کل دنیا مخابره می‌شود قبلاً جنگ روایت‌ها بود مثلاً در یک حمله نظامی آمریکا به عراق جنگ روایت‌ها تعیین‌کننده بود.در واقع رسانه‌های بین المللی، نیویورک تایمز، سی ان ان، بی بی سی، این‌ها تعیین می‌کردند که واقعیت چیست ولی امروز آن کودک فلسطینی در درون غزه  روایت واقعی را برای کل افکار عمومی دنیا منعکس می‌کند غربی‌ها نمی‌توانند رو توش بگذارند نمی‌توانند.

سوال: یکی از ابعاد اعتراضات در آمریکا متوجه حزب دموکرات است. در واقع افکار عمومی آمریکا دارند حزبی نگاه می‌کنند، چون رئیس‌جمهور فعلی آمریکا آقای جو بایدن متعلق به حزب دموکرات است. به نظر شما بعد از تحولات غزه و این جنگی که آغاز شد جایگاه این حزب چقدر تغییر کرد و چه انتقاداتی به طور ویژه متوجه دموکرات‌ها در آمریکا شد؟
کریمی: خیلی جالب است مشاور امنیت ملی آمریکا هفت روز قبل از طوفان الاقصی مقاله می‌نویسد و می‌گوید  اوضاع خاورمیانه خیلی با ثبات شده و اتفاقاً تأکید می‌کند در غزه شرایط خیلی آرام  پیش میرود که بعد این عملیات که اتفاق می‌افتد خیلی نقد‌های جدی نسبت به ایشان صورت می‌گیرد.چطور نتوانسته عملیات به این بزرگی را تشخیص بدهد البته واقعاً هیچ کارشناس بین‌المللی نمی‌توانست تشخیص بدهد چنین عملیاتی توسط حماس صورت می‌گیرد. منظورم این است که در درون ساختار تصمیم‌گیری آمریکا چالش‌های جدی پیرامون عملکرد دولت آمریکا نسبت به اسرائیلی‌ها و نوع تهاجماتی که در آن در غزه انجام می‌دهند دارد صورت می‌گیرد.

ادامه حمایت آمریکا از رژیم صهیونیستی موجب شکاف بین مقامات این کشور شده است

یک شکاف‌هایی نه تنها در درون آمریکا حتی در خارج از آمریکا نسبت به دولت آمریکا به وجود اومده به درستی شما اشاره کردید، که برخی از کشور‌های اروپایی دارند مسیر خودشان را از آمریکا جدا می‌کنند؛ و دیدیم در این قطعنامه فرانسه رأی مثبت داد و خیلی‌ها حتی جوزف بورل رئیس سیاست خارجی اتحادیة اروپا اعلام کرد که اگر ما این روند و بی تفاوتی به تحولات غزه را ادامه بدهیم اصلاً حیثیت اتحادیه اروپا آسیب می‌بیند.چون مبنای نظم لیبرالی در درون آمریکا و هم حزب کنگره ،هم حزب جمهوری‌خواه، هم حزب مقابلش که دموکرات است ، رعایت حقوق بشر بوده است. در واقع دارند نسبت به حتی میزان ارسال تسلیحات به رژیم صهیونیستی تجدیدنظر می‌کنند، چون حجم فشار افکار عمومی را دریافت می‌کنند. در درون جامعه آمریکا فشارهاد داردبه سرعت افزایش پیدا می‌کند میزان تظاهرات واقعاً بی‌سابقه است، حجم افرادی که شرکت می‌کنند و نسبت به این حوادث واکنش‌های خیلی تندی نشان می‌دهند بسیار زیاد است؛ لذا در درون کنگره هم اختلافاتی جدی دارد صورت می‌گیرد حتی در درون حزب دموکرات . امروز وزیر امور خارجه ملاقات‌هایی با تعدادی از  اعضای حزب خودش داشته که  آن‌ها را به هر حال توجیه کند چرا ما داریم حمایت می‌کنیم.

سوال: یعنی شما می‌گویید  ممکن است حزب دمکرات هم پشت کسانی را که الان در کاخ سفید هستند خالی کند؟
کریمی: می‌تواند این اختلافدر کنگره برجسته شود، چون بالاخره یک طرف قضیه افکار عمومی هستند. یک دفعه است تصمیمات استراتژیک است مثلاً در سطح رقابت‌ها قدرت‌های بزرگ دو تا طرف کنگره و دولت مواضعشان را با هم تطبیق می‌دهند. ولی آنجا آن نماینده کنگره دارد حجم تظاهرات و حجم اعتراضات مردمی را مشاهده می‌کند و به نسبت  اعتراضات تصمیم‌گیری می‌کند؛ لذا در برخی از مواقع در مقابل دولت قرار می‌گیرد و ما شاهد این هستیم که در حجم کمک‌های آمریکایی به اوکراین یک نوع گروکشی صورت گرفته است و  اعلام کردند  ما آن کمک‌ها را نگه می‌داریم تا تصمیم دولت را نسبت به قضایای دیگر ببینم.احتمال می‌رود در آینده‌ای نزدیک اگر این گونه فشار افکار عمومی ادامه پیدا کند حتی در درون کنگره هم اختلافات این چنینی که در مورد اوکراین به وجود آمده در مورد میزان کمک‌ها به رژیم صهیونیستی هم به وجود بیاید. چون الان دارند تصمیم‌گیری می‌کنند مثلاً بمب‌هایی ارسال بشود که این بمب‌ها قدرت تخریبی وحشتناک دارد یعنی می‌تواند هم‌زمان چندین ساختمان را پرت کند. خوب بالاخره افکار عمومی دارند واکنش نشان می‌دهند ، و بعید نیست که در آینده نزدیک برخی از اعضای کنگره آمریکا واکنش متفاوتی نسبت به مواضع دولت آمریکا داشته باشد.

سوال: آقای کریمی یکی از آمار‌هایی که منتشر شده از سوی شبکه آمریکایی سی بی اس آمریکا بود که در یک نظرسنجی که انجام داده گفته شده شصت و یک درصد از آمریکایی‌ها سیاست‌های جو بایدن و دولتش در قبال تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی به نوار غزه را تأیید نمی‌کنند دو مؤسسه نظرسنجی دیگر هم در این مورد اظهار نظر کردند و گفتند در واقع دموکرات‌ها باید در این زمینه پاسخگو باشند، با توجه به چنین نظرسنجی‌هایی وضعیت دولت آقای جو بایدن را در انتخابات سال آینده آمریکا چطور ارزیابی می‌کنید؟
کریمی: بله شاید هرگز دولت آمریکا و دولت بایدن تصور نمی‌کرد که در سال پایانی دولت با یک بحران بزرگ در خاورمیانه مواجه بشود و به نوعی خیالش راحت بود که اینجا منطقه امنی است و باید بیشتر توجه اش به جنوب شرق آسیا باشد ولی خوب به‌هرحال بزرگ‌ترین بحران در روابط فلسطین و رژیم صهیونیستی به وجود آمد و امروز افکار عمومی جهان به همراه افکار عمومی آمریکا و بالاخره افکار عمومی آمریکا متأثر از رسانه‌های بین‌المللی هستند و این طبیعی است یعنی این واکنش شصت درصد در واقع نگرش منفی نسبت به اقدامات دولت بایدن است به همراهی با رژیم صهیونیستی و کاملاً قابل پذیرش است.چون اگر همین نظرسنجی در اتحادیه اروپا در هر کدام از کشور‌های اتحادیه اروپا هم بشود وضعیت به همین صورت است. بنابراین به نظر می‌رسد در روز‌های آینده و شاید اگر مثلاً اسرائیل خیلی مقاومت کند، چند هفته آینده بالاخره مجبور هستند تسلیم فضای افکار عمومی جهان بشوند.

محور مقاومت در آسیای غربی و در خاورمیانه اوج گرفته است

به هر حال ما شاهد این هستیم که محور مقاومت در آسیای غربی و در خاورمیانه اوج گرفته است ابزار‌ها و روش‌های عقلایی را به کار می‌گیرند خیلی از کشور‌های دنیا خیلی از استراتژیست‌ها فکر می‌کردند محور مقاومت در دام آن فضای افراطی اولیه  قرار می‌گیرد ولی ما شاهد بودیم که به بهترین نحو جریانات محور مقاومت، حزب‌الله و گروه‌هایی که در عراق هستند گروه‌هایی که در یمن هستند واکنش‌های عقلانی به قضیه نشان دادند مانع از گسترش بحران شدند بهانه لازم را از غرب، اروپا گرفتند. خیلی‌ها تصور می‌کردند که در اثر حرکات اشتباهی که محور مقاومت صورت می‌گیرد افکار عمومی جهان علیه حماس و علیه محور مقاومت می‌شود. ولی امروز شرایطی رقم خورد که نه تنها این گونه نشده بلکه فلسطین در دستور کار اول جهانی قرار گرفت شما برگردید به دو ماه قبل فلسطین از دستور کار جهانی حذف شده بود کشور‌های عربی داشتند کم کم با اسرائیل رابطه برقرار می‌کردند حتی عربستان در آستانه گرفتن برخی از امتیازات برای برقراری روابط سیاسی با رژیم صهیونیستی بود ولی ما امروز شاهد هستیم که نه تنها همه کشور‌های عربی در مقابل اسرائیل قرار گرفتند.

مسئله فلسطین به عنوان مسئله اول جهانی درآمده است

بلکه مسئله فلسطین به عنوان مسئله اول جهانی درآمده و بعید نیست که اگر ابزار‌های بعدی فعال بشود و همان قطعنامه اتحاد برای صلح شکل بگیرد برود به سمت اینکه در مجمع عمومی سازمان ملل مجدداً قطعنامه‌ای صادر بشود. مثل قطعنامه دویست و چهل و دو که باید کشور فلسطینی تأسیس بشود این بستر به لحاظ افکار عمومی جهان دارد شکل می‌گیرد. که در آینده دیگر به هیچ وجه حتی هر اتفاقی در غزه بیفتد حماس از عرصه فلسطین حذف نمی‌شود حماس یک تفکر یک جنبش، یک اندیشه است افرادی نیستند که اسرائیل آن‌ها را درون تونل‌ها بگیرد و بخواهد از بین ببردو  به تصور خودش حماس تمام شود. افکار عمومی جهان دارد آماده می‌شود تا حماس را بخشی از آن آینده فلسطین قلمداد کند لذا من فکر می‌کنم علیرغم صحنه‌های خشن و صحنه‌های بدی که شاهد هستیم در غزه کودکان، زنان دارند از بین می‌روند ولی آینده فلسطین بسیار روشن‌تر از دو ماه گذشته است.

سوال: مقامات آمریکایی در ابتدای این درگیری اشاره می‌کردند حماس باید از بین برود، اما الان بعد از گذشت شصت روز  ادبیات تغییر کرده و صحبت می‌کنندکه حماس و گروه‌های فلسطینی بیایند برای  یک تشکیلات خودگردان جدید اقدام کنند این تغییر ادبیات را در صحبت مقامات آمریکا چطور شما تحلیل می‌کنید؟
کریمی: بله به هر حال آمریکایی‌ها در ابتدا تصور شروع شان این بود که در عرض یک ماه و یا بیست روز با شروع حمله زمینی حماس به سرعت از بین میرود. ولی به هر حال گروه‌های مقاومت از قبل پیش بینی کردند یعنی وقتی آن عملیات بزرگ طوفان الاقصی را انجام می‌دهند پیش‌بینی نوع واکنش اسرائیل را کرده بودند لذا ما شاهد این هستیم، علی‌رغم این که حمله زمینی شروع شده علیرغم اینکه این همه حملات هوایی دارد صورت می‌گیرد ولی میزان پیشروی در حدی نیست که  بگوییم چهار هفته‌ای کل نوار غزه تسخیر می‌شود.

سوال: خوب با توجه به این تحلیل که شما درباره قدرت مقاومت دارید و با توجه به صحبت اولیه در این برنامه که گفتید آمریکا با واکنش بی‌سابقه در افکار عمومی جهان و حتی در افکار عمومی داخل سازمان ملل روبه رو شده است کوتاه برای ما بگویید آینده این درگیری را  چطور پیش‌بینی می‌کنید؟
کریمی: من فکر می‌کنم که خیلی بستگی به این دارد که مواضع کشور‌های عربی به عنوان بازیگران اصلی صحنه فلسطین چگونه باشد تاکنون هیچ کدام از کشور‌های عربی که قبلاً  با رژیم صهیونیستی رابطه داشتند هیچ کدام هنوز قطع رابطه نکردند هیچکدام قرارداد‌های اقتصادی که داشتن لغو نکردند حتی کشور‌های اسلامی. لذا این برمی‌گردد به اینکه کشور‌های اسلامی و به ویژه کشور‌های عربی در روز‌های آینده چه واکنشی  نشان می‌دهند.
حجم واکنش‌های افکارعمومی جهانی خیلی مهم هست یعنی اگر این سرعتی که که دارد گسترش پیدا می‌کند در طول یک هفته آینده و یا یکی دو هفته آینده ادامه پیدا کند قطعاً آمریکایی‌ها باید تسلیم بشوند قطعاً اسرائیل نمی‌تواند این حجم کشتار را ادامه بدهد، قابل ادامه دادن نیست.
الان امروز تنفری که نسبت به یهودی‌ها و نسبت به اسرائیلی‌ها حتی در کشور‌های اروپایی به وجود آمده چشمگیر است در کنگره‌ها در مجالس قانون‌گذاری کشور‌های اروپایی دارد بررسی می‌شود که چرا این  حجم خشونت نسبت به اماکن نسبت به افراد صهیونیستی و یهودی در حال افزایش است خوب دقیقاً به این موضوع برمی‌گردد.

واکنش کشورهای عربی در مسئله غزه بسیار مهم است

بنابراین من تصور می‌کنم که اگر کشور‌های اسلامی به ویژه کشور‌های عربی بتوانند در روز‌های آینده واکنش‌های منسجم‌تر نشان بدهند و شدت عمل بیشتری نسبت به اسرائیل نشان بدهند حتماً آمریکایی‌ها در این قضیه کوتاه خواهند آمد و اسرائیل را تحت فشار بیشتری قرار خواهند داد تا یا آتش بس برقرار بشود یا میزان حملات هوایی که در حال شکل‌گیری است کاهش پیدا کند تا تعداد کشته‌ها را کمتر کند، چون به لحاظ افکار عمومی اصلاً قابل قبول نیست این حجم کشتار مردم عادی.