رونمایی از نسل جدید رادیو دارو‌های تشخیصی و درمانی انواع سرطان

 به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای وابسته به سازمان انرژی اتمی ایران موفق به تولید «رادیوداروی تشخیصی ۶۴Cu-DOTATATE برای تصویربرداری از تومور‌هایی با منشا نورواندوکراین به روش PET» شده است.
رادیودارو‌های مبتنی بر پپتید دارای مزایای زیادی هستند که آن‌ها را برای کاربرد‌های خاص تبدیل کرده است. یکی از ارزشمندترین این رادیوداوها، رادیوداروی تشخیصی ۶۴Cu-DOTATATE است که برای تصویربرداری از تومور‌های با منشا نورواندوکراین و متاستاز‌های احتمالی ناشی از آن به روش PET مورد استفاده قرار می‌گیرد. این رادیودارو با نام تجاری Detectnet دارای مجوز FDA برای استفاده در بیماران است و باوجود قیمت بسیار بالای نمونه خارجی این رادیو دارو، به دلیل نیمه عمر نسبتا پایین رادیوایزوتوپ مس-۶۴ امکان وارادات آن به کشور وجود ندارد.
امروز همچنین از «رادیوداروی پپتیدی تشخیصی نوین ۶۴Cu-PSMA به‌منظور تشخیص هدفمند و پیگیری درمان سرطان پروستات متاستاتیک» رونمایی شد.
سرطان پروستات شایع‌ترین سرطان بدخیم در مردان است و تشخیص زودرس سرطان پروستات در مراحل اولیه می‌تواند با بهبود کامل بیمار همراه باشد و از هزینه‌های آینده این بیماران جلوگیری کند. رادیوداروی ۶۴Cu-PSMA به طور هدفمند آنتی ژن غشایی پروستات را هدف قرار می‌دهد و در خط مقدم تحقیقات دارویی برای تصویربرداری و کاربرد‌های درمانی سرطان پروستات قرار دارد.
این محصول برای نخستین‌بار با موفقیت در کشور و در مقیاس بالینی تولید شده و نمونه مشابه داخلی ندارد و در مرحله اخذ کمیته اخلاق در پزشکی جهت انجام مطالعات بالینی است. تا به امروز، تنها چند کشور از جمله آمریکا، آلمان و هلند موفق به تولید و بهره برداری از این رادیودارو شده‌اند و قیمت هر دوز این نوع از رادیودارو‌ها در اروپا و آمریکا حدود ۳ تا ۵ هزار دلار است که با توجه به تولید داخلی قیمت هر دوز آن معادل ۸ تا ۱۰ میلیون تومان در مقیاس صنعتی است که بسیار مقرون به صرفه خواهد بود.
یکی دیگر از دستاورد‌های پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای که امروز از آن رونمایی شد «رادیوداروی درمانی ۱۷۷Lu-CXCR۴ به منظور درمان بالینی هدفمند منتشرشونده سرطانی بیان کننده گیرنده کموکاینی CXCR۴ به منظور تشخیص تومور‌های مغزی در بیماران و تعیین درجه آن» بود.
کموکاین رسپتور ۴ (CXCR۴) در بیش از ۲۰ سرطان انسانی به شدت بیان شده است و ارتباط قابل توجهی با متاستاز‌های سرطانی دارد. به‌منظور درمان بیمارانی که تومور سرطانی در آن‌ها تشخیص داده می‌شود نیاز به رادیوداروی درمانی از CXCR۴ است برای این منظور برنامه‌ریزی برای تهیه رادیوداروی درمانی ۱۷۷Lu-CXCR۴ با هدف از بین بردن سلول‌های توموری آغاز و مراحل بررسی‌های پیش بالینی آن با موفقیت انجام شد. پس از تولید و کنترل کیفی رادیودارو و انجام بررسی‌های حیوانی نتایج به دست آمده موثر بودن رادیوداروی تهیه شده در مراحل مختلف درمان تومور را نشان داد. در حال حاضر برنامه‌ریزی برای انجام بررسی‌های بالینی رادیوداروی تشخیصی و درمانی رسپتور CXCR۴ در حال انجام است.