هرندی: مردم ثابت کرده‌اند که نظام را می‌خواهند

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، شنبه شب ۱۲ اسفند ماه در برنامه گفتگوی ویژه خبری آقای خرمشاد استاد تمام جامعه شناسی سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی و معاون اسبق سیاسی وزارت کشور  و دکتر محمدحسین صفارهرندی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و فعال سیاسی و دکتر خواجه سروی استاد دانشگاه  به موضوع پیام مشارکت مردم به رسانه‌های بیگانه و جریان تحریم انتخابات پرداختند.

 

خرمشاد: خدا قوت دارم امیدوارم که انشاالله کشور بتواند سرافرازتر از هر زمان دیگری راهی را که از انقلاب اسلامی ۵۷ شروع کرده ادامه بدهد شاید اگر بخواهیم قسمت اول سوال را که اشاره فرمودید به شرایط فعلی کشور برایش شاخص سازی کنیم که چه شرایطی بود که با لحاظ آن میزان مشارکت مردم در انتخابات را تحلیل کنیم شاید دو شاخص بشود برایش بیان کرد. به لحاظ معیشتی مردم در شرایط مساعد و خوبی نیستند این به لحاظ داخلی. در این شرایط آنچه که اضافه می‌شود به عنوان شاخص دوم  این است که مردم به شدت تحت فشار روانی بیرونی قرار گرفته‌اند از جهات مختلف که خدشه وارد شود در مشارکت آنها در انتخابات و بعد البته این دوتا با هم بی ارتباط هم نیستند یعنی نه تنها بی‌ارتباط نیستند بسیار به هم مرتبط هستند و آن وضع معیشتی در واقع شرایطی است که یک بخش قابل توجهی از آن را تحریم‌ها ایجاد کرده به واسطه همان تحریم کنندگان و در واقع فشار آورندگان روانی به مردم ایران برای رای ندادن . یعنی به عبارت دیگر اساساً هدف تحریم‌ها همین بود که در یک همچین شرایطی و در همچین موقعیت‌هایی از آن بهره‌برداری شود شاید به جرات بشود گفت جز مردم ایران هر مردم دیگری بودند  این اتفاق که افتاد نمی‌افتاد به این مفهوم که اون‌ها ظاهرا هدف گذاری کرده بودند که تحریم‌ها بتواند تا مغز و استخوان مردم را  بسوزاند و بعد طبیعتاً  معترض بشوند از جمله جا‌هایی را که اعتراض خودشان را نشان بدهند در بحث صندوق‌های رای باشد و بعد کلید بخورد بقیه ماجرا‌هایی که در کشور‌های دیگری مثل عراق و سوریه و یمن و لیبی و در جا‌های دیگر کلید خورد که این ارتباط را با هم داشت .آنها انتظارشان این بود که احتمالاً میزان مشارکت مردم به زیر ۲۰ درصد سقوط بکند ولی  بالای ۴۰ درصد اتفاق افتاد با این شرایطی که ما از آن صحبت می‌کنیم انصافاً در واقع اتفاق فوق العاده جالب توجهی افتاده فاصله آنچه که رای داده شده با آنچه که میانگین انتخابات مجلس در ادوار گذشته و در ادوار مختلف بوده ۱۰ تا ۱۵ درصد است و آن هم قابل فهم است که این ۱۰ تا ۱۵ درصد هم به هر حال مردمانی بودند که نتوانستند خودشان را قانع کنند که با این فشار اقتصادی بیایند و در واقع یک جوری یک عدم رای اعتراضی خودشان را نشان دادند به عبارت دیگر اگر شرایط اقتصادی ناشی از تحریم‌ها و عوامل دیگر نبود  ما آن ۱۰ تا ۱۵ درصد را هم به راحتی در واقع در پای صندوق‌های رای داشتیم لذا به نظر می‌رسد که اتفاق خیلی خوبی افتاده و اون‌هایی که رای داده‌اند امنیت را برای اون‌هایی که رای نداده‌اند هم خریدند و تضمین کرده‌اند.

 

خرمشاد: ببینید در جامعه شناسی سیاسی ایران با نگاه به آمار و ارقام مشارکت کنندگان در ادوار گذشته تقریبا معلوم میشود در شهر‌های بزرگ و مراکز استان و خصوصا در واقع در تهران میزان مشارکت پایین‌تر است تا شهر‌های کوچک و روستا‌ها که این هم البته به لحاظ جامعه شناسی سیاسی دلایل خودش را دارد و قابل تحلیل است که ما در بحث شکاف سنت و مدرنیته و بحث نقش طبقه متوسط در بحث امر سیاسی و در مشارکت سیاسی آن را به بحث می‌گذاریم لذا اتفاقی که افتاده اتفاق غریبی نیست به این مفهوم که در روستا‌ها و شهر‌های کوچک همیشه این انتخابات یک همچنین حالی را داشته و در شرایط فعلی هم شاید بشود  دو تا عامل دیگر را هم بیان کرد یکی اینکه به رغم همه حرف‌ها و همه اتفاقاتی که در درون و بیرون ایران می‌افتد مردم در این مناطق شاید به دلیل محرومیت‌های فوق العاده زیادی  که در گذشته تحمل کرده بودند  و به رغم همه کاستی‌ها و فراز و فرود‌ها این امید را دارند که این روند بتواند در واقع به نفع آنها تمام شود و مضاف بر این به مشارکت مردم برای مشارکت در انتخابات.

 

خرمشاد: ببینید بایستی شاید دو چیز را از هم تفکیک کنیم نکته مهمی که شاید در بحث نسل جدید وجود دارد و فقط هم نسل جدید ایران نیست در همه جوامع است به دلیل اتفاقاتی که در جهان به خصوص به لحاظ ارتباطات و رسانه و فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی اتفاق افتاده نسل جدید متفاوت است از نسل قدیم.  الان همین الان که بنده یک معلم هستم دانشجویان بنده خصوصاً دانشجویان دوره لیسانس البته فوق لیسانس هم همینطور است متفاوت هستند با نسلی که بنده هستم که به هر حال من دهه چهل محسوب می‌شوم آنها دهه ۸۰ دهه ۹۰ هستند اگر در گذشته هم این تفاوت نسلی وجود داشته این تفاوت نسلی و تحول نسلی که بعد گاهی مواقع به عنوان شکاف نسلی ازش یاد می‌شود این خیلی سرعت زیادی دارد و لذا این تحول نسلی باعث شده که این تفاوت محسوس شود در نتیجه نسل جدید خواسته‌هایی دارند که آن خواسته‌ها خواسته‌های نسل ما نبوده و متفاوت است از خواسته‌های نسل‌های گذشته خصوصاً دهه ۳۰ و دهه ۴۰  لذا این گاهی مواقع توسط کسانی که دل خوشی از جمهوری اسلامی ایران ندارند و یا زاویه با جمهوری اسلامی ایران دارند تلاش می‌شود مصادره شود به اینکه اکثریت اینها با نظام زاویه دارند در حالی که به نظر می‌رسد که بیشتر از نظام مطالبه دارند یعنی مطالباتی دارند توقعاتی دارند انتظاراتی دارند خواسته‌هایی دارند که دوست دارند دیده شود و به رسمیت شناخته شود و بعد هم یکی از خصلت‌هایشان این است که اگر دیده نشود توانایی و یا خصلت جنجال آفرینی چه در فضای مجازی و چه در بیرون از آن را دارند و این هم باز خصلتی نیست که فقط به نسل جدید ایران مربوط می‌شود اصلاً خصلت نسل زد است اصطلاحا در همه جای دنیا لذا به نظر می‌رسد که آنچه که شاید واقعی‌تر است این است که این نسل، نسل متفاوتی است البته این مهم است که نظام سیاسی همه نظام‌های سیاسی از جمله جمهوری اسلامی ایران بایستی این خواسته‌ها را بفهمد و در واقع به این مطالبات بتواند پاسخ بدهد کما اینکه در همه جای دنیا این به عنوان یک مسئله مطرح است.

 

صفار هرندی: عرض کنم که مواجهه دستگاه‌های رسانه‌ای دشمن یا بیگانه با مردم ما یک مواجهه یک دست است از گذشته‌های دور تا به امروز یعنی برای آنها اساساً کشف حقیقت و واقعیت هیچ اعتباری ندارد برای آنها مهم این است که اینطور وانمود کند که مردم این نظام را قبول ندارند مردم در آستانه برچیدن بساط انقلاب هستند حکومت برآمده‌ای از انقلاب اعتباری پیش مردم ندارد بعضی‌هاشون یک مقدار جسورانه‌تر وعده سرنگونی در یک تاریخ مشخص داده‌اند بعضی گفته‌اند مثلاً جمهوری اسلامی ۴۰ سالگی‌اش را نخواهد دید و واقعیتش هم این است که خجالت هم نمی‌کشند که اگر ۱۰ بار یک همچین وعده‌هایی را داده‌اند و هیچ وقت محقق نشده از همان سال اول بعد از پیروزی از این وعده‌های سرنگونی داده‌اند تا ۴۵ سال که از آن گذشته همچنان باز این خط ادامه دارد به نظرم ما خیلی نباید خودمان را مشغول این رفتار یکسان و یک سویه همیشگی دشمنان کنیم.

 یک بخشی از فرمایش برادر عزیزم آقای دکتر خرمشاد را هم شنیدم ناظر بر آن وضعیتی که در داخل داریم یعنی میزان رضایتمندی مردم برای حکومتی که برآمده از آراء مردم است هیچی مهمتر از این نیست که مردم چه حدی رضایتمندی از سازوکار‌های درونی حکومت و از رفتار‌های حکمرانان از رفتار کارگزاران بالا سرشان در کنارشان تا چه حد این رضایت داشته باشند از رسیدگی به دغدغه‌ها و دل مشغولی‌هایشان من گمان می‌کنم که ما کار زیادی را در پیش داریم برای کسب این رضایتمندی در حد اعلای خودش در بعضی از اقدامات در بعضی از تصمیمات در بعضی از عملکرد‌ها واقعاً باید تجدید نظر جدی کنیم، چون مردم ثابت کرده‌اند که نظام را می‌خواهند و حاضر نیستند که زیر بار حرف‌های بیهوده‌ای که دشمنان این کشور و این ملت مطرح می‌کنند بروند بار‌ها این را اثبات کرده‌اند هم با آمدنشان در عرصه‌هایی که عرصه اعلام وفاداری به نظام بوده و هم آنجا‌هایی که بالاخره مثل انتخابات نمره می‌اندازد در واقع عدد‌ها تعیین کننده است بالاخره ۲۵ میلیون نفر به عنوان هسته سختی که علی رغم همه مشکلات علی رغم همه دلخوری‌ها گلایه‌ها از وضعیت عمومی باز وظیفه خودشان می‌دانند که بیایند قطعاً ده‌ها میلیون نفر دیگر هم آمادگی این را داشتند که پای صندوق‌های رای بیایند اگر احساس می‌کردند که نیامدنشان به معنای این است که مثلاً نظام در برابر موج دشمنان بیرونی‌اش تنها می ماند در آن صورت من مطمئن هستم که میلیون‌ها نفر دیگر هستند که برای تو دهنی زدن به دشمن می‌آیند و به این صف می‌پیوندند بنابراین ما نگران آن قصه نباید باشیم، از دشمنان ما کاری ساخته نیست. آنچه که مهم است این است که این معادله را ما با رسیدگی‌های معقول منطقی مجاهدانه در داخل به نفع مردم این را حل کنیم.

 

خرمشاد: ببینید به نظر می‌رسد که شاید اولین پیامشان این باشد که مردم رای دهنده و حتی مردمی که رای نداده‌اند انتظار تغییر دارند، یعنی به تعبیری چرخش چرخ‌های حکمرانی به روال گذشته را که توسط چهره‌های قدیمی‌تر و به نام‌تر در واقع رقم خورده بود این را وافیه به مقصودشان ندانستند یعنی انتظار دارند که کسانی که جدیداً می‌آیند این تغییر را ایجاد بکنند به همین جهت تلاش کردند که به آدم‌های متفاوت رای بدهند که البته بخشی از اینها این افراد متفاوت جدید جوان‌ها هستند که شما اشاره کردید که به هر حال در رقابت با نسل قبلی به هر حال توانسته‌اند آرایی را کسب بکنند که این هم در آن راستای سوال قبلی که فرمودید که نسل جدید در واقع یک جورایی تعارض با نظام سیاسی دارند یا نه که من عرض کردم که نه بحث تعارض نیست، بلکه مطالباتی دارند که شاید آن مطالبات یک جا‌هایی خودش را نشان داده  با رفتن به سمت کسانی که جوان‌تر هستند .نکته دیگری که وظیفه کسانی را که انتخاب شده‌اند خیلی سنگین‌تر می‌کند این است که کسانی که انتخاب شده‌اند بایستی بدانند در یک همچین شرایطی یک همچین مردمی با مجاهدت یعنی با پا گذاشتن یک جورایی روی خواسته‌های خودشان آمده‌اند و این مشارکت را انجام دادند واقعاً عرصه‌ای که آدم تعقیب می‌کرد خصوصاً رسانه‌های بیگانه یک عرصه جنگ بود همانطور که در جنگ تحمیلی اینطور نبود که مثلاً جوان‌ها شب اراده کنند فردا صبح ساک شان را بردارند بروند جبهه .کسانی هم که آمدند رای دادند به رغم اینکه محاسبه می‌کردند معیشت شان مشکلات شان ولی در یک سبک سنگین کردن تصمیم گرفتن رای بدهند متفاوت رای بدهند و با این پیام تغییر را منتقل بکنند و در نتیجه انتظار میرود کسانی که انتخاب شده‌اند خودشان را نماینده همه مردم برای تغییر بدانند هم آنهایی که رای دادند و هم آنهایی که رای نداده‌اند. شاید آنهایی که خصوصاً رای نداده‌اند  باید رای ندادنشان دیده شود علی الخصوص آن ۱۰ تا ۱۵ درصدی که چه بسا آمار و ارقام و نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که به شدت تحت تاثیر فشار معیشتی حاضر به رای دادن نشده‌اند. و البته نکته دیگری که وجود دارد ملت ایران از دیرباز نسبت به فساد فوق العاده حساس بوده و تلاش کرده به کسانی رأی دهد که احیاناً در مظان کمتری یا عدم مظان فساد باشد و انتظار داشته باشند این مسئله را حل کند. در نتیجه به نظر می‌رسد انتظار است کسانی که انتخاب شدند این پیام رأی دادن را، خصوصاً پیام رأی ندادن را در این شرایط خاص و سخت درک کنند.

سؤال: با توجه به شرایط فعلی کشور، ارزیابی شما از میزان مشارکت مردم در انتخابات روز گذشته چیست؟
خواجه سروی: به نظرم می‌رسد با این ترتیبی که به هر حال در کل کشور مردم انتخاب کردند، همان طور که استاد محترم هم فرمودند، همه کسانی که در انتخابات شرکت کردند خواهان این هستند که نظام جمهوری اسلامی بیش از پیش کارآمدتر شود. الان مشکل ناکارامدی در بسیاری از بخش ها، نارضایتی‌های زیادی ایجاد کرده که نسلی که در این انتخابات یا مردمی که در این انتخابات دیروز شرکت کردند و از این بابت جای تشکر از همه آنها دارد و باید تشکر کنیم، به هر حال خواهان این هستند که ان شاء الله در چهار سال آینده مجلس شورای اسلامی، مجلسی کارامدتر باشد که بتواند مشکلات کشور را یکی پس از دیگری آنها را احصاء و حل کند که در رأس همه آنها مشکل اقتصادی است که امروز کشور در بخش‌های مختلف درگیرش است و مجلس می‌تواند در این زمینه به سرعت کارگشایی و راهگشایی کند.

سؤال: علیرغم این مشکلاتی که به آن اشاره کردید باز مردم مشارکت داشتند، پیام این مشارکت چیست؟
خواجه سروی: احساس می‌کنم پیام این مشارکت این است که به هر حال مردم ایران همچنان چه کسانی که در انتخابات شرکت کردند، چه کسانی که شرکت نکردند، انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی و نظام اسلامی را ازآن خود می‌دانند همچنان و حاضرند از آن حمایت کنند کما اینکه دیروز هم به صحنه آمدند و به هر ترتیب پای نظام جمهوری اسلامی ایستادند و بنابراین این راه را هم ادامه می‌دهند و به هر حال در مقابل هم از مسئولین انتظاراتی دارند که عرض کردم.

سؤال: انتظاراتی که مردم از مسئولین به ویژه منتخبان آنها در مجلس شورای اسلامی دارند، چیست؟
خرمشاد: اول این جمله را بگویم، بعد این انتظارات را عرض کنم؛ بنده به عنوان یکی از فرزندان این ملت بزرگ، بار‌ها و بار‌ها در مقاطع مختلف تاریخ گذشته چند دهه گذشته کلاه از سر برداشتم در مقابل عظمت این مردم، این بار هم مایلم این را اعلام کنم که یک بار دیگر کلاه از سر برداشتم به خاطر این عمق بینشی که مردم ایران دارند و عمق مجاهدتی که انجام شد در این انتخاباتی که اتفاق افتاد. پیامد یا انتظاری که وجود دارد، این است که حداقل به اندازه بخشی از  عظمت کاری که مردم ایران انجام دادند، کسانی که انتخاب شدند، خصوصاً کسانی که فهرست  تهیه و معرفی کردند، برنامه داشته باشند و ۱۰ تا ۱۵ تا از گره‌های کشور را فهرست کنند و این گره‌ها را در طول چهار سالی که در آینده هستند، باز کنند.  یکی از عللی که در دنیا مردم در انتخابات گاهی شرکت نمی‌کنند، این فقط خاص ایران نیست، یکی از عللش این است که مردم از دست احزاب و گروه‌ها و جریان‌ها و ائتلاف‌های سیاسی ناراحت می‌شوند از این جهت که وقتی در قدرت نیستند یک حرفی می‌زنند، وقتی به قدرت می‌رسند کار دیگری می‌کنند. الان انتظاری که مردم دارند و در دنیا هم این طور است و این را ما در جامعه شناسی سیاسی می‌خوانیم اینست که برای بعضی مشکلاتی که دارند به این گروه رأی می‌دهند اینها حلش کنند؛ نمی‌توانند، به گروه دیگری رأی می‌دهند که آنها حل کنند؛ نمی‌توانند، به گروه دیگر رأی می‌دهند و وقتی این  ادامه پیدا می‌کند مردم خسته می‌شوند و به گونه‌ای با صندوق رأی قهر می‌کنند. وظیفه این افرادی که انتخاب شدند است کاری کنند که بشود آن ۱۰ تا ۱۵ درصدی که به دلیل مشکلات معیشتی یا سایر مشکلات و  گره‌هایی که دارند شرکت نکردند، آن ۱۰ تا ۱۵ درصد را هم در انتخابات بعدی داشته باشیم. یعنی به عبارتی وظیفه سنگین آشتی دادن بخشی از مردم با صندوق‌های رأی به عهده کسانی است که انتخاب شدند.